Η συνεργασία δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, η καλύτερη πρόσβαση σε χρηματοδότηση και χαμηλότοκα δάνεια, η μείωση του επενδυτικού κόστους υιοθέτησης νέων τεχνολογιών και η στήριξη των βιομηχανικών επιχειρήσεων σε ρυθμιστικό επίπεδο αποτελούν μερικές από τις στρατηγικές που προτείνει το World Economic Forum (WEF) για την προώθηση του εξηλεκτρισμού της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, σε πρόσφατη έκθεσή του, η οποία αναλύει τις προοπτικές και τις προκλήσεις που εμπεριέχει αυτό το εγχείρημα.

Τους πρώτους μήνες του 2025 πρόκειται να δημοσιευθεί το πολυαναμενόμενο Clean Industrial Deal από τη νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Το Clean Industrial Deal θα αποτελεί ένα σχέδιο για να διασώσει η ευρωπαϊκή βιομηχανία την ανταγωνιστικότητά της, συνεχίζοντας παράλληλα την πράσινη μετάβασή της, στους δρόμους που χάραξε πριν από μερικά χρόνια το EU Green Deal. Ο εξηλεκτρισμός της βιομηχανίας, σε συνδυασμό με την παραγωγή καθαρής ενέργειας μέσω των ΑΠΕ, του πράσινου υδρογόνου ή ακόμα και της πυρηνικής ενέργειας (σε όσες χώρες χρησιμοποιείται), αποτελεί μία λύση για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στον συγκεκριμένο τομέα, κάτι αναγκαίο για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας στην Ευρώπη έως το 2050.

Οι βασικές προκλήσεις για τον εξηλεκτρισμό της βιομηχανίας στην Ευρώπη

Τα βασικά εμπόδια που υπάρχουν στον δρόμο προς τον εξηλεκτρισμό της ευρωπαϊκής βιομηχανίας είναι η διαθεσιμότητα καθαρής ενέργειας και η πρόσβαση στο δίκτυο, η περιορισμένη χρηματοδοτική υποστήριξη, καθώς και η διστακτικότητα στην υιοθέτηση νέων τεχνολογιών που δεν έχουν δοκιμαστεί αρκετά. Ως προς τη διαθεσιμότητα καθαρής ενέργειας και τα δίκτυα, επισημαίνεται πως οι καθυστερήσεις στην πρόσβαση σε αξιόπιστο δίκτυο ή σε δίκτυο με επαρκή χωρητικότητα παραμένουν μια πρόκληση για την πράσινη μετάβαση της βιομηχανίας. Παράλληλα, οι τιμές ηλεκτρικού ρεύματος στην Ευρώπη, οι οποίες τα τελευταία χρόνια παρουσιάζουν έντονες διακυμάνσεις και συχνά κυμαίνονται σε υψηλά επίπεδα, δεν βοηθούν την κατάσταση, ούτε κάνουν το όλο εγχείρημα πιο ελκυστικό.

Όσον αφορά στην χρηματοδοτική κάλυψη, η έκθεση του World Economic Forum αναφέρει πως τα υψηλά επιτόκια και η έλλειψη μηχανισμών επιμερισμού κινδύνου καθιστούν δύσκολη τη διασφάλιση χρηματοδότησης για έργα εξηλεκτρισμού, συγκριτικά με άλλες εναλλακτικές λύσεις που προσφέρουν πιο άμεσες αποδόσεις. Τέλος, ως προς το ρίσκο που εμπεριέχει η αξιοποίηση νέων τεχνολογιών, είναι σαφές πως πολλές βιομηχανικές εταιρείες διστάζουν να επενδύσουν σε νέες, λιγότερο δοκιμασμένες τεχνολογικές λύσεις, αφού θεωρούνται πιο ριψοκίνδυνες λόγω του περιορισμένου αριθμού περιπτώσεων που επιβεβαιώνουν την αποτελεσματικότητα ή την οικονομική τους απόδοση.

Προτάσεις για τη βελτίωση των προοπτικών του εξηλεκτρισμού και τη μείωση του ρίσκου

Η έκθεση του World Economic Forum προτείνει κάποιες στρατηγικές, οι οποίες θα βελτίωναν τις προοπτικές για τον εξηλεκτρισμό της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, μειώνοντας το επιχειρηματικό ρίσκο. Αρχικά, θεωρείται απαραίτητη η συνεργασία δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Θα πρέπει να υπάρξει ένα κοινό περιφερειακό όραμα μεταξύ των ενδιαφερόμενων φορέων που θα δώσει θετικό momentum στην εκπόνηση και ανάπτυξη κοινών σχεδίων δράσης.

Παράλληλα, στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, θα πρέπει να επεκταθούν διάφοροι μηχανισμοί χρηματοδότησης, όπως στοχευμένες επιχορηγήσεις ή ευκαιρίες συνεπένδυσης, ώστε να μειωθεί και να επιμεριστεί το ρίσκο της υιοθέτησης νέων τεχνολογιών. Αυτό το μέτρο θα μπορούσε να στηριχθεί και από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, όπως αναπτυξιακές τράπεζες, που θα παρείχαν οικονομική στήριξη και θα μείωναν τον επενδυτικό κίνδυνο. Μια άλλη πρόταση θα ήταν η ανάπτυξη πιστοποιημένων χρηματοδοτικών μοντέλων για επενδύσεις στον εξηλεκτρισμό. Αυτά τα μοντέλα θα περιλάμβαναν κάποια χρήσιμα δεδομένα, όπως οι τιμές ενέργειας, το κόστος άνθρακα, η διαθέσιμη χωρητικότητα δικτύου, κίνδυνοι στην εφοδιαστική αλυσίδα, τα οποία θα ήταν πιστοποιημένα από κυβερνήσεις και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, επιταχύνοντας τη λήψη επενδυτικών αποφάσεων.

Σημαντικό ρόλο έχει, επίσης, η ανάπτυξη μιας «αγοράς» εξηλεκτρισμού, που θα περιλαμβάνει, για παράδειγμα, ένα «οικοσύστημα» προμηθευτών, συμπεριλαμβανομένων διαφόρων κατασκευαστών και παρόχων υπηρεσιών εγκατάστασης/συντήρησης. Αυτό το εξειδικευμένο «οικοσύστημα» θα βοηθήσει τις βιομηχανικές επιχειρήσεις να αποκτήσουν γνώση για προηγμένες τεχνολογίες εξηλεκτρισμού και αξιόπιστους προμηθευτές, διευκολύνοντας έτσι τις επενδυτικές και αγοραστικές τους αποφάσεις.

Ένα σημαντικό εμπόδιο στη διαδικασία εξηλεκτρισμού μιας βιομηχανικής επιχείρησης είναι το υψηλό αρχικό κόστος κεφαλαίου. Συνεπώς, θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν κάποιες στρατηγικές που να μετριάσουν αυτό το εμπόδιο. Αυτές οι στρατηγικές μπορεί να περιλαμβάνουν διάφορα εργαλεία, τα οποία θα διευκολύνουν την πρόσβαση σε δάνεια με χαμηλό επιτόκιο και την προσέλκυση επενδυτών που ασχολούνται με τον τομέα των υποδομών.

Ασφαλώς, θα πρέπει να υπάρχει και ένα σύστημα επιβράβευσης των βιομηχανικών εταιρειών που εξηλεκτρίζουν τις δραστηριότητές τους και μειώνουν τις εκπομπές τους. Αυτές οι εταιρείες θα μπορούσαν να διαφημίζουν τα προϊόντα τους ως «πράσινα», εξασφαλίζοντας premium τιμές που θα αντισταθμίζουν το κόστος των τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών που έχουν υιοθετήσει, βοηθώντας στην απόσβεση της επένδυσης. Για την επίτευξη αυτού, αναφέρει η έκθεση, απαιτείται διαφάνεια και ανιχνευσιμότητα στην εφοδιαστική αλυσίδα, καθώς και ανάπτυξη της κατάλληλης βάσης πελατών.

Πέραν των παραπάνω, είναι απαραίτητη η υποστήριξη των βιομηχανικών επιχειρήσεων και σε ρυθμιστικό επίπεδο. Η έκθεση αναφέρει πως θα πρέπει να προχωρήσουν οι προτεινόμενες αναθεωρήσεις της Οδηγίας για τη Φορολόγηση της Ενέργειας, οι οποίες, αν υιοθετηθούν, θα επιβάλλουν φόρους στα καύσιμα βάσει της ενεργειακής τους αποδοτικότητας και του περιβαλλοντικού τους αντικτύπου, αντί του όγκου τους. Επιπλέον, θα μπορούσε να μειωθεί η φορολογία στην ηλεκτρική ενέργεια. Αυτές οι αλλαγές θα έκαναν την επιλογή του εξηλεκτρισμού πιο ελκυστική και θα μεγάλωναν το κόστος των εφαρμοζόμενων έως τώρα επιλογών.

Προτείνεται, ταυτόχρονα, η επέκταση της Οδηγίας για τις Βιομηχανικές Εκπομπές. Η Οδηγία αυτή επιβάλλει τη χρήση Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνολογιών για την τήρηση των ρυθμιστικών ορίων στη βιομηχανική ρύπανση. Στο εξής, θα μπορούσε να επεκταθεί ώστε να περιλαμβάνει ένα ευρύτερο φάσμα τεχνολογιών εξηλεκτρισμού και να αποφευχθεί η παρούσα εστίαση μόνο στις αντλίες θερμότητας για ανάκτηση θερμότητας.

Κλείνοντας με τις προτάσεις ρυθμιστικού χαρακτήρα, προτείνεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεργαστεί στενά με τους ενδιαφερόμενους από την πλευρά της βιομηχανίας, στο πλαίσιο του Σχεδίου Δράσης για τα Δίκτυα της ΕΕ, το οποίο δημοσιεύτηκε το 2023, ώστε να διασφαλιστεί ότι ο μακροπρόθεσμος σχεδιασμός των δικτύων στην Ένωση ικανοποιεί τις ανάγκες τους και διευκολύνει τον εξηλεκτρισμό της βιομηχανίας.

Η εφαρμογή των δράσεων που περιγράφει η έκθεση του World Economic Forum θα δώσει «αέρα» στον εξηλεκτρισμό της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, θα μειώσει το επιχειρηματικό ρίσκο και τη διστακτικότητα υιοθέτησης νέων τεχνολογικών λύσεων, ενώ ταυτόχρονα θα δημιουργήσει σημαντικές ευκαιρίες για ανάπτυξη. Ένας βιώσιμος, με όρους οικονομικούς, εξηλεκτρισμός θα συμβάλλει στην ανταγωνιστικότητα της «πληγωμένης» βιομηχανίας στην Ευρώπη, ενώ θα ενισχύσει και την προσπάθεια επίτευξης των κλιματικών στόχων που έχουν τεθεί. Ο συνδυασμός των δύο αυτών στόχων, άλλωστε, είναι και η αποστολή του Clean Industrial Deal, που αναμένεται να παρουσιάσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Διαβάστε ακόμη