Η Ελλάδα, ως ενεργειακός κόμβος στην Ανατολική Μεσόγειο, αντιμετωπίζει μια διπλή πρόκληση: την ανάγκη διασφάλισης δίκαιων τιμών φυσικού αερίου για τους καταναλωτές της και την προσαρμογή στις ευρύτερες ευρωπαϊκές ενεργειακές εξελίξεις. Ο Γιάννης Παπαδάτος, επικεφαλής του Τμήματος Εμπορικών και Διαχειριστικών Διαφορών της ΔΕΠΑ, μιλώντας στο 8ο Συνέδριο του Ινστιτούτου Ελληνικής Ενεργειακής Ρύθμισης, ανέλυσε πώς η επανεξέταση των τιμών μέσω διαιτησιών αποτελεί ζωτικής σημασίας εργαλείο για την ελληνική αγορά.
Ο κ. Παπαδάτος υπογράμμισε ότι η ελληνική αγορά φυσικού αερίου παρουσιάζει μοναδικές προκλήσεις, που προκύπτουν από τη γεωγραφική της θέση, την εξάρτησή της από εισαγωγές και τη χρήση του TTF (Dutch Title Transfer Facility) ως δείκτη τιμών. «Η εξάρτηση της Ελλάδας από έναν κόμβο τιμολόγησης που βρίσκεται στην Ολλανδία, και αντανακλά τις συνθήκες της εκεί αγοράς, μπορεί να οδηγήσει σε τιμές που δεν αντιστοιχούν στην πραγματική οικονομική και ενεργειακή κατάσταση των Ελλήνων καταναλωτών», τόνισε. Εξήγησε ότι η χώρα εισάγει φυσικό αέριο μέσω συγκεκριμένων διαδρομών, ενώ η αυξανόμενη ζήτηση από τον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής και τη βιομηχανία καθιστούν απαραίτητη τη σταθερότητα στις τιμές.
Αναφερόμενος στις διαιτησίες επανεξέτασης τιμών, εξήγησε πως αυτές προσφέρουν τη δυνατότητα προσαρμογής στις συνθήκες της αγοράς, ειδικά όταν οι τιμές που βασίζονται σε κόμβους, όπως ο TTF, αποκλίνουν από τις πραγματικές ανάγκες της χώρας. «Στην Ελλάδα, το κόστος μεταφοράς και οι τοπικές ιδιαιτερότητες δημιουργούν συχνά αποκλίσεις μεταξύ των τιμών του TTF και των τελικών τιμών που πληρώνουν οι καταναλωτές. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι ρήτρες επανεξέτασης τιμών μπορούν να λειτουργήσουν διορθωτικά, διασφαλίζοντας δικαιότερες τιμές», ανέφερε.
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στις συνέπειες της πιο πρόσφατης ενεργειακής κρίσης, η οποία ανέδειξε τις ευπάθειες των ευρωπαϊκών κόμβων. «Η κρίση απέδειξε ότι ακόμη και μεγάλοι κόμβοι, όπως ο TTF, μπορούν να επηρεαστούν από γεωπολιτικές εξελίξεις και να χάσουν τη σύνδεση με τις τοπικές αγορές. Αυτό έγινε ιδιαίτερα εμφανές στην Ελλάδα, όπου οι τιμές του TTF δεν αντανακλούσαν την πραγματικότητα της ελληνικής αγοράς», πρόσθεσε.
Η Ευρώπη και οι «τρεις φάσεις»
Αναλύοντας την ευρωπαϊκή διάσταση, ο κ. Παπαδάτος περιέγραψε πώς οι διαιτησίες επανεξέτασης τιμών εξελίχθηκαν σε αναπόσπαστο μέρος της ενεργειακής στρατηγικής. Εξήγησε ότι στην Ευρώπη υπήρξαν τρεις βασικές φάσεις διαιτησιών επανεξέτασης τιμών: αρχικά, για να αντιμετωπιστούν αλλαγές στη νομοθεσία και στη φορολογία· στη συνέχεια, για να ανταποκριθούν στις πιέσεις της απελευθέρωσης της αγοράς και του ανταγωνισμού· και τέλος, για να προσαρμοστούν στη μετάβαση από τις τιμές συνδεδεμένες με το πετρέλαιο στις τιμές που βασίζονται σε κόμβους φυσικού αερίου. Ωστόσο, όπως τόνισε, η μετάβαση σε τιμές που βασίζονται σε κόμβους δεν αποτελεί πανάκεια. «Ακόμα και στις πιο ανεπτυγμένες αγορές, υπάρχει ο κίνδυνος οι τιμές στους κόμβους να αποκλίνουν από την πραγματική κατάσταση της αγοράς των καταναλωτών, ειδικά όταν αυτοί οι κόμβοι βρίσκονται σε διαφορετική γεωγραφική περιοχή», σημείωσε.
Παραδείγματα όπως η διαμάχη Gazprom-Naftogaz δείχνουν τη σημασία των διαιτησιών, καθώς αυτές μπορούν να καθορίσουν δισεκατομμύρια ευρώ. «Στην Ευρώπη, οι διαιτησίες αυτές υπήρξαν καθοριστικές για τη μετάβαση από το πετρέλαιο στο φυσικό αέριο και για τη δημιουργία ευρωπαϊκών κόμβων, όπως ο TTF» δήλωσε, προσθέτοντας ότι η εξέλιξη νέων κόμβων στη Νότια Ευρώπη μπορεί να προσφέρει μεγαλύτερη ευελιξία και σταθερότητα στις αγορές.
Κλείνοντας, ο κ. Παπαδάτος υπογράμμισε ότι για την Ελλάδα, οι διαιτησίες επανεξέτασης τιμών δεν αποτελούν απλώς μέσο διόρθωσης τιμών, αλλά και εργαλείο για τη θωράκιση της αγοράς απέναντι στις διεθνείς ενεργειακές αναταράξεις. «Η σωστή χρήση των ρητρών επανεξέτασης τιμών μπορεί να προστατεύσει τόσο τους καταναλωτές όσο και τις επιχειρήσεις, διασφαλίζοντας δίκαιες τιμές και συμβάλλοντας στη βιωσιμότητα της ενεργειακής αγοράς», κατέληξε.
Διαβάστε ακόμη
