Στη νέα εποχή της πράσινης μετάβασης, τα διυλιστήρια, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, καλούνται να ανταποκριθούν στις αυξανόμενες απαιτήσεις της αγοράς για βιώσιμη ανάπτυξη. Οι δύο κορυφαίοι ελληνικοί ενεργειακοί όμιλοι, η Helleniq Energy και η Motor Oil, βρίσκονται αντιμέτωποι με τη διπλή πρόκληση: αφενός, να προσαρμοστούν στις πιέσεις για απανθρακοποίηση και μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, και αφετέρου, να διατηρήσουν την ανταγωνιστικότητα και την ηγετική τους θέση στην αγορά. Σε αυτό το περιβάλλον, η ανάγκη για καινοτομία και ισορροπία ανάμεσα στις περιβαλλοντικές δεσμεύσεις και τις επιχειρηματικές προτεραιότητες καθίσταται πιο επιτακτική από ποτέ, αναδεικνύοντας τον στρατηγικό ρόλο των επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και προηγμένες τεχνολογίες.
Η απανθρακοποίηση των διυλιστηρίων σε Ελευσίνα, Ασπρόπυργο και Θεσσαλονίκη αναδεικνύεται σε βασική προτεραιότητα για την Helleniq Energy. Μέσα στην επόμενη δεκαετία, ο όμιλος σχεδιάζει να επενδύσει περίπου 4 δισ. ευρώ στα διυλιστήρια Θεσσαλονίκης και Ελευσίνας. Στο διυλιστήριο της Θεσσαλονίκης προβλέπεται η κατασκευή φωτοβολταϊκού σταθμού ισχύος 600 MW, η ενέργεια του οποίου θα χρησιμοποιείται για την παραγωγή «πράσινου» υδρογόνου μέσω της διαδικασίας της ηλεκτρόλυσης. Το «πράσινο» υδρογόνο θα χρησιμοποιείται για την αποθείωση των καυσίμων, καθώς η ενέργεια για την παραγωγή του θα προέρχεται εξ ολοκλήρου από ανανεώσιμες πηγές. Το εν λόγω διυλιστήριο με ετήσια δυναμικότητα 4,5 εκατομμύρια τόνους, επικεντρώνεται επίσης στην παραγωγή βιοκαυσίμων και στην ενίσχυση της ενεργειακής αποδοτικότητας. Ήδη υλοποιούνται έργα που σχετίζονται με τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης. Σημαντική επένδυση αποτελεί η ανάπτυξη co-processing διαδικασιών για την παραγωγή υδρογονωμένων φυτικών ελαίων (HVO) με ετήσια δυναμικότητα 45 ktpa.
Το διυλιστήριο του Ασπροπύργου, είναι ένα από τα πιο σύγχρονα και σύνθετα διυλιστήρια της Ευρώπης με ετήσια δυναμικότητα 7,5 εκατομμύρια τόνους, υλοποιεί μια σειρά από έργα που στοχεύουν στη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας και τη στήριξη της πράσινης ανάπτυξης. Έχουν ήδη ξεκινήσει έργα ανάκτησης θερμότητας και άλλες βελτιώσεις που συμβάλλουν στην ενεργειακή αποδοτικότητα. Παράλληλα, προχωρά η εγκατάσταση δύο νέων τουρμπινών φυσικού αερίου ισχύος 2×25 MW και ενός συστήματος συμπαραγωγής 25 MW, με στόχο την ενίσχυση της ενεργειακής αυτονομίας. Επίσης, το διυλιστήριο βρίσκεται σε φάση προμελέτης για την ανάπτυξη παραγωγής πράσινου υδρογόνου (Green H2), ενώ σχεδιάζεται και ένα έργο δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (CCS/CCUS) με δυναμικότητα 900 ktpa. Αντίστοιχα, στον τομέα των βιοκαυσίμων, ο Ασπρόπυργος προωθεί έργα παραγωγής βιοαιθέρων (160 ktpa), καθώς και τη δημιουργία εγκαταστάσεων για την παραγωγή Sustainable Aviation Fuel (SAF) και e-Jet με ετήσια δυναμικότητα 100 ktpa και 40 ktpa αντίστοιχα.
Τέλος, βρίσκεται σε εξέλιξη η επέκταση του εργοστασίου παραγωγής πολυπροπυλενίου, η οποία εκτιμάται ότι θα συμβάλλει στη βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της δραστηριότητας του ομίλου. Σύμφωνα με τα οικονομικά αποτελέσματα του εννεαμήνου του 2024, ο Όμιλος Helleniq Energy αναμένεται να έχει σε λειτουργία έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) συνολικής ισχύος άνω των 0,5 GW μέχρι το τέλος του έτους. Η ετήσια παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από αυτές τις ΑΠΕ θα φτάσει περίπου τη 1 TWh, υπερκαλύπτοντας τις ετήσιες ενεργειακές ανάγκες των διυλιστηρίων του Ομίλου. Ο στρατηγικός στόχος της εταιρείας περιλαμβάνει την ανάπτυξη έργων ΑΠΕ ισχύος τουλάχιστον 1 GW έως το 2026, ενώ μέχρι το 2030 η συνολική εγκατεστημένη ισχύς σχεδιάζεται να ξεπεράσει τα 2 GW. Ο όμιλος προχωρά με την υλοποίηση του Vision 2025, το οποίο πέρα από την ανάδειξη των ΑΠΕ ως βασικού πυλώνα, στοχεύει και στην ενδυνάμωση των παραδοσιακών δραστηριοτήτων και στην ανάπτυξη σε αγορές εκτός Ελλάδας, είτε με τοπική παρουσία, είτε μέσω της αύξησης των εξαγωγών και την ενίσχυση της διεθνούς εμπορίας.
Οι κινήσεις της Motor Oil
Η Motor Oil βρίσκεται επίσης στην αιχμή της ενεργειακής μετάβασης, επενδύοντας σε φιλόδοξες καινοτομίες και τεχνολογίες για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματός της. Με στόχο την πράσινη μεταμόρφωση του διυλιστηρίου της και την ενίσχυση της βιωσιμότητας, ο όμιλος δρομολογεί μια σειρά από δράσεις και επενδύσεις. Σύμφωνα με την παρουσίαση της Motor Oil μετά τα αποτελέσματα του εννεαμήνου «τρέχει» η δημιουργία εγκαταστάσεων προηγμένων βιοκαυσίμων, με στόχο την παραγωγή άνω των 250.000 τόνων ετησίως. Επιπλέον, βρίσκονται στα σκαριά επενδύσεις για την ανάπτυξη e-μεθανόλης, με προγραμματισμένη παραγωγή 25.000 τόνων έως το 2029. Αυτές οι τεχνολογίες θα διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στη μείωση των εκπομπών άνθρακα, ειδικά στους τομείς των μεταφορών και της ναυτιλίας.
Μία από τις σημαντικότερες πρωτοβουλίες αφορά την παραγωγή υδρογόνου χαμηλού άνθρακα. Έως το 2029, αναμένεται η παραγωγή 60.000 τόνων ετησίως, αξιοποιώντας την τεχνολογία δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (CCS). Το έργο αυτό, που εντάσσεται στο πλαίσιο του προγράμματος Blue Med, έχει εξασφαλίσει χρηματοδότηση 127 εκατομμυρίων ευρώ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Καινοτομίας και προβλέπεται να μειώσει σημαντικά τις εκπομπές του διυλιστηρίου. Παράλληλα, η Motor Oil ενισχύει την ενεργειακή αποδοτικότητα και την αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Στο διυλιστήριο εγκαθίστανται φωτοβολταϊκά συστήματα συνολικής ισχύος 10 MW, συνοδευόμενα από συστήματα αποθήκευσης 24 MWh, ενώ εφαρμόζονται πρωτοβουλίες εξοικονόμησης ενέργειας και ανακύκλωσης υδρογόνου από υφιστάμενες μονάδες. Αυτές οι επενδύσεις ενισχύουν την ενεργειακή αυτονομία και μειώνουν το ανθρακικό αποτύπωμα.
Η νέα μονάδα προπυλενίου, με δυναμικότητα 160.000 τόνων ετησίως, σε συνδυασμό με την επέκταση των λιμενικών και αποθηκευτικών εγκαταστάσεων, θα βελτιώσουν επίσης την ευελιξία και την αποδοτικότητα των επιχειρησιακών διαδικασιών. Κορωνίδα των δράσεων αυτών αποτελεί η δέσμευση για μείωση κατά 500.000 τόνους στις εκπομπές Scope 1 & 2, καθώς και Scope 3, μέσω συγκεκριμένων έργων που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη.
TotalEnergies, BP και Chevron στο ίδιο μονοπάτι
Τα διυλιστήρια παίζουν κρίσιμο ρόλο στην παγκόσμια οικονομία, καθώς παράγουν τα παραδοσιακά καύσιμα μεταφορών που τροφοδοτούν τον σύγχρονο κόσμο. Ωστόσο, καθώς οι απαιτήσεις για μείωση των εκπομπών άνθρακα εντείνονται, οι ιδιοκτήτες των διυλιστηρίων βρίσκονται αντιμέτωποι με δύσκολες αποφάσεις: είτε θα επενδύσουν στη μετάβαση προς πιο βιώσιμες πρακτικές, είτε θα βρεθούν μπροστά στο φάσμα του κλεισίματος. Η μετάβαση αυτή περιλαμβάνει την ανάπτυξη στρατηγικών απανθρακοποίησης και τη μετατροπή των μονάδων τους για την παραγωγή ανανεώσιμων καυσίμων, ενώ, σε ορισμένες περιπτώσεις, κάποια διυλιστήρια έχουν μετατραπεί σε τερματικά αποθήκευσης. Οι μεγάλοι πετρελαϊκοί όμιλοι στρέφονται προς βιώσιμες πρακτικές, επενδύοντας σε πράσινες τεχνολογίες και αναβαθμίζοντας τις υποδομές τους. Οι TotalEnergies, BP και Chevron ηγούνται αυτής της μετάβασης, υιοθετώντας στρατηγικές που στοχεύουν στη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος και στην προώθηση της βιωσιμότητας.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια αυξανόμενη τάση για μετατροπή των διυλιστηρίων σε μονάδες παραγωγής βιοκαυσίμων, ανανεώσιμου ντίζελ και βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων (SAF). Σύμφωνα με την Υπηρεσία Ενεργειακής Πληροφόρησης των ΗΠΑ (EIA), η παραγωγή SAF αυξήθηκε από 300 εκατομμύρια λίτρα το 2022 σε 600 εκατομμύρια λίτρα το 2023, αντιπροσωπεύοντας το 0,2% της παγκόσμιας κατανάλωσης αεροπορικού καυσίμου. Σύμφωνα με έκθεση της DNV ο μετασχηματισμός των διυλιστηρίων δεν είναι απλός. Οι βασικές προκλήσεις περιλαμβάνουν το υψηλό κόστος επένδυσης, την έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού και τις δυσκολίες στον εφοδιασμό με ανανεώσιμες πρώτες ύλες, όπως έλαια, γεωργικά απόβλητα και βιομάζα. Από το 2020, περίπου 10 διυλιστήρια έχουν κλείσει στην Ευρώπη, μειώνοντας την ικανότητα διύλισης κατά περισσότερο από ένα εκατομμύριο βαρέλια ημερησίως. Παρά τις προκλήσεις, τα διυλιστήρια επενδύουν στην ηλεκτροδότηση των διαδικασιών τους, χρησιμοποιώντας ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως ηλιακή και αιολική, για να μειώσουν την ένταση άνθρακα. Επιπλέον, η τεχνολογία δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (CCS) κερδίζει έδαφος, με την απομάκρυνση του CO₂ από διεργασίες όπως ο καταλυτικός κλασματισμός.
Η TotalEnergies έχει δεσμευτεί να αυξήσει την παραγωγή βιοκαυσίμων, ιδιαίτερα στον τομέα των βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων (SAF). Η εταιρεία συμμετέχει σε 43 έργα που αναμένεται να λειτουργήσουν έως το 2030, με στόχο την παραγωγή 286.000 βαρελιών SAF ημερησίως, σύμφωνα με τη Wall Street Journal. Επιπλέον, η TotalEnergies, σε συνεργασία με τις BP, Equinor και Shell, ανακοίνωσε επένδυση 500 εκατομμυρίων δολαρίων για την ενίσχυση της πρόσβασης σε ενέργεια σε υποσαχάρια Αφρική και Νότια και Νοτιοανατολική Ασία, υποστηρίζοντας έργα όπως συστήματα ηλιακής ενέργειας και καθαρές λύσεις μαγειρέματος. Στις 7 Ιουνίου 2024, η TotalEnergies υπέγραψε 15ετή συμφωνία με την Air Products για την ετήσια προμήθεια 70.000 τόνων πράσινου υδρογόνου στην Ευρώπη, ξεκινώντας από το 2030. Αυτή η συμφωνία αποτελεί μέρος της προσπάθειας της εταιρείας να απανθρακοποιήσει τα ευρωπαϊκά της διυλιστήρια, αντικαθιστώντας 500.000 τόνους υδρογόνου ετησίως με πράσινο υδρογόνο, συμβάλλοντας στη μείωση των εκπομπών CO₂ κατά περίπου 700.000 τόνους ετησίως. Η BP ηγείται στην παραγωγή βιοκαυσίμων, με ανακοινωμένη παραγωγική ικανότητα 130.000 βαρελιών ημερησίως. Η εταιρεία έχει επενδύσει σε στρατηγικές εξαγορές, όπως η αγορά της Bunge Bioenergia, ενισχύοντας τη θέση της στον τομέα των βιοκαυσίμων. Η Chevron έχει επενδύσει στον τομέα των βιοκαυσίμων, συμμετέχοντας σε 43 έργα που αναμένεται να λειτουργήσουν έως το 2030, με στόχο την παραγωγή 286.000 βαρελιών SAF ημερησίως. Η εταιρεία έχει ενισχύσει τη θέση της μέσω στρατηγικών εξαγορών, όπως η εξαγορά της Renewable Energy Group, επεκτείνοντας την παρουσία της στον τομέα των βιοκαυσίμων.
Διαβάστε ακόμη
