Την έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης που προβλέπει την αλλαγή της τιμολόγησης – κοστολόγησης των υπηρεσιών ύδατος, προανήγγειλε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρος Σκυλακάκης, σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μαζί με τη διοίκηση της ΕΥΔΑΠ χθες, με επίκεντρο τα νέα μέτρα για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας και την εξοικονόμηση νερού. Οι αλλαγές στην τιμολόγηση νερού είναι μόνο μία εκ των έξι παρεμβάσεων που αναμένεται να ακολουθήσει το ΥΠΕΝ με σκοπό την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, ενώ αφαλατώσεις, γεωτρήσεις και έργα υποδομών θα βρεθούν επίσης στην εμπροσθοφυλακή της μάχης. Μεσοπρόθεσμα θα δοθεί προτεραιότητα στην ενίσχυση του ταμιευτήρα Ευήνου από ποταμούς που τροφοδοτούν τη λίμνη των Κρεμαστών (έως περίπου 200 εκατ. κ.μ. ανάλογα με τις ανάγκες). Για το σκοπό αυτό θα δρομολογηθεί η σχετική μελετητική και διαγωνιστική διαδικασία. Η αφαλάτωση, όπως χαρακτηριστικά, δήλωσε ο υπουργός αποτελεί «ψυχρή εφεδρεία», αναφέροντας πως πρόκειται για μία λύση που δεν εξαρτάται από την ανομβρία, αλλά έχει μεγάλο ενεργειακό κόστος και περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

Η τιμολόγηση αλλάζει, έρχονται αυξήσεις

Ειδικότερα, αναφορικά με την αλλαγή στην τιμολόγηση νερού ο υπουργός ανέφερε πως τα τιμολόγια καθορίζονται από τον πάροχο και ελέγχονται από την ΡΑΑΕΥ. Σύμφωνα με την ενημέρωση κατά γενικό κανόνα δεν μπορούν να αυξηθούν περισσότερο από τον Εναρμονισμένο Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, ενώ δίνεται η δυνατότητα να καθοριστούν από τον ίδιο πάροχο διαφορετικές τιμές ανά περιοχή. Παράλληλα, προβλέπεται η κλιμακωτή χρέωση ανάλογα με τα επίπεδα κατανάλωσης και η δημιουργία ειδικού τιμολογίου για συγκεκριμένους χρήστες όπως οι δημόσιες κοινωνικές υποδομές, τα ευάλωτα νοικοκυριά και οι πολύτεκνες ή τρίτεκνες οικογένειες. Στο πλαίσιο της Απόφασης παρέχεται, επίσης, η δυνατότητα για κλιμακωτή χρέωση ανάλογα με τα επίπεδα κατανάλωσης, με υποχρέωση η πρώτη κλίμακα κατανάλωσης να είναι οικονομικά προσιτή και να καλύπτει τις ανάγκες διαβίωσης του πληθυσμού. Σύμφωνα με το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, υπάρχει μέριμνα για ειδικό τιμολόγιο για συγκεκριμένους χρήστες, όπως είναι οι δημόσιες κοινωνικές υποδομές, τα ευάλωτα νοικοκυριά και οι πολύτεκνες ή τρίτεκνες οικογένειες, για υποχρέωση καταμέτρησης της κατανάλωσης 3 φορές ετησίως. Παράλληλα, προαναγγέλθηκε ότι οι δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης θα συνενωθούν ανά περιφερειακή ενότητα, για να έχουν πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό.

Τα μέτρα που εξετάζονται για την Αττική

Ο κ. Σκυλακάκης σημείωσε πως εφόσον η ανομβρία συνεχιστεί, τα υφιστάμενα αποθέματα για την Αττική αρκούν για τέσσερα έτη. Οι κυριότερες παρεμβάσεις που δρομολογούνται είναι η ενίσχυση του ταμιευτήρα του Εύηνου, αλλά και η διασύνδεση με τα Κρεμαστά. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε «η φετινή χρονιά αναμένεται να κρίνει πολλά». Ωστόσο, «δεν μπορείς όπως είπε «να παίξεις ρωσική ρουλέτα» με την υδροδότηση της Αττικής. O διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, Χαράλαμπος Σαχίνης, επεσήμανε ότι αν δεν κάνουμε κάτι, είναι πιθανό να μην έχουμε νερό μακροπρόθεσμα. Όπως τόνισε, τον Οκτώβριο του 2022 τα αποθέματα ήταν πάνω από μέσο όρο της τελευταίας 15ετίας, ωστόσο οι τελευταίοι άνυδροι χειμώνες οδήγησαν σε μείωση των αποθεμάτων. Τόνισε, δε, ότι πρέπει να δοθεί μακροπρόθεσμη λύση για τα επόμενα 50 χρόνια. Αναφερόμενος στην υδροδότηση στην Αθήνα, σημείωσε ότι μέχρι πριν δύο μήνες το νερό ερχόταν από τη λίμνη του Εύηνου που τροφοδοτεί μαζί με ποταμούς τη λίμνη του Μόρνου. Τώρα, σύμφωνα με τα μοντέλα της ΕΥΔΑΠ σε συνεργασία με ΕΜΠ, προβλέπεται η προσθήκη εφεδρικών ταμιευτήρων.

Η ένωση του ταμιευτήρα του Ευήνου και του Μόρνου με την τεχνητή λίμνη των Κρεμαστών, η οποία από μόνη της έχει τετραπλάσιο δυναμικό σε σχέση με όλους του ταμιευτήρες οι οποίοι καλύπτουν τις ανάγκες της Αττικής παρουσιάζεται ως η καλύτερη, άμεση λύση ανάγκης. Η καταρχήν απόφαση ΥΠΕΝ-ΕΥΔΑΠ είναι η ενίσχυση του ταμιευτήρα του Ευήνου με το έργο να χωρίζεται σε τρεις βασικές φάσεις. Το εκτιμώμενο κόστος της πρώτης και δεύτερης φάσης φτάνει τα 500 εκατ. ευρώ και στο στάδιο αυτό ο σχεδιασμός προβλέπει να μεταφερθεί το νερό από τους δύο ποταμούς Κρικελοπόταμο και Καρπενησιώτη, σε αυτόν του Ευήνου. Στην τρίτη φάση, ξεκινά στο στάδιο της αντλησιοταμίευσης. Μέσω αυτής, θα κατασκευαστεί μια σήραγγα, η οποία με βαρύτητα θα μεταφέρει το νερό στον ταμιευτήρα προς τα επάνω. Θα αντλεί τα νερά από τη λίμνη των Κρεμαστών και θα ανεβάζει τη στάθμη σε ένα ύψος για να επιτρέπει τη βαρυτική μεταφορά όταν χρειάζεται. Η φάση της αντλησιοταμίευσης έχει ένα ενδεικτικό κόστος γύρω στα 250 εκατ. ευρώ και αφορά την υψομετρική διάφορα (200 μέτρα) μεταξύ Ευήνου και Κρεμαστών, προκειμένου να «ανέβει» το νερό προς τα πάνω. Μένει η ΡΑΑΕΥ να δώσει το σήμα για την μορφή υπό την οποία θα γίνει η ανάληψη του έργου, με την συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα να θεωρείται ιδιαίτερα πιθανή.

Ο Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, Χάρης Σαχίνης ανέφερε ότι η ενίσχυση του ταμιευτήρα του Ευήνου ήταν η καλύτερη δυνατή λύση μεταξύ όλων όσων έπεσαν στο τραπέζι. Το πρόβλημα της λειψυδρίας είναι έντονο στο Νότιο Αιγαίο, σε κάποιες περιοχές της Πελοποννήσου, στην Ανατολική Κρήτη, ενώ η Αττικής που υδροδοτείται από την κεντρική Ελλάδα έχει επηρεαστεί από τους δύσκολους χειμώνες.

«Επιλογή με αστερίσκους η αφαλάτωση»

Η αφαλάτωση είναι μία επιλογή με αστερίσκους, όπως τόνισε ο υπουργός αφού πρόκειται για λύση με υψηλό και ευμετάβλητο ενεργειακό κόστος. «Αν συνδράμουν όμως οι ΑΠΕ η εικόνα θα αλλάξει». «Η κεντρική λύση επί τους παρόντος είναι τα Κρεμαστά, αλλά επειδή δεν ξέρουμε τι μας επιφυλάσσει η κλιματική αλλαγή επιλέγουμε στρατηγικά και την αφαλάτωση». Η αφαλάτωση δεν εξαρτάται από τις βροχοπτώσεις, σχολίασε ο κ. Σκυλακάκης. «Οι ακραίες συμπεριφορές του κλίματος δεν μπορούν να αποκλειστούν, πρόκειται επένδυση που θα μας επιτρέψει να κινηθούμε με ταχύτητα αν υπάρξει ανάγκη. Αν ένα έργο για διάφορους λόγους δεν προχωρήσει η αφαλάτωση θα έρθει να μας δώσει λύσεις», συμπλήρωσε. Η αφαλάτωση είναι μια διαρκής μόνιμη λύση, αλλά το θέμα είναι με τι κόστος. Αν γίνει ένα συνδυασμός με ΑΠΕ και επιδοτήσεις στα έργα μπορείς να πετύχεις χαμηλού κόστους νερό σε σχέση με αυτό χωρίς πρακτικά τους περιορισμούς που θα φέρει η ανομβρία.

Παράλληλα, η ΕΥΔΑΠ μελετά και το ενδεχόμενο της επέκτασης του δικτύου. «Κάναμε το Μόρνο, μετά πήγαμε 30 χιλιόμετρα με μια σήραγγα πιο πέρα και κάναμε τον Εύηνο. Δέκα χιλιόμετρα πιο πέρα από τον Εύηνο, υπάρχει ένας παραπόταμος που πηγαίνει στη Λίμνη των Κρεμαστών. Άλλα 10 χιλιόμετρα παραπέρα υπάρχει ένας άλλος παραπόταμος. Θα μπορούσαμε σε περιπτώσεις ανάγκης ένα μέρος του νερού αυτού να το χρησιμοποιήσουμε. Εφόσον έχουμε κάνει μια σήραγγα 30 χιλιομέτρων, μια σήραγγα 10 χιλιομέτρων, δεν θα είναι τόσο δύσκολη», σημείωσε αναφέροντας ότι η λύση αυτή δε θα έχει ενεργειακό κόστος, καθώς το νερό θα έρχεται στον Εύηνο με βαρύτητα. «Επίσης ενώ όλοι οι ταμιευτήρες της ΕΥΔΑΠ μαζί έχουν χωρητικότητα 1 δισεκατομμύριο κυβικά μέτρα, αν πας άλλα 10 χιλιόμετρα παραπέρα, στα Κρεμαστά, η χωρητικότητα είναι 5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα».

Γεωτρήσεις και ανακυκλωμένο νερό, οι εναλλακτικές που εξετάζονται

Σημειώνεται πως έχει μπει σε λειτουργία η λίμνη της Υλίκης που είναι εφεδρική, αλλά και αυτή η ενέργεια διέπεται από υψηλό ενεργειακό κόστος. Ενεργειακό κόστος έχουν επίσης οι γεωτρήσεις που έχουν ενεργοποιηθεί και οι οποίες θα δώσουν 75 εκατ. κυβικά νερό επιπλέον. Η ενεργοποίηση γεωτρήσεων στη Μαυροσουβάλα και η προσθήκη εφεδρικών γεωτρήσεων μέσου ρου του Βοιωτικού Κηφισού (75 εκατ. m3/έτος)περιλαμβάνεται στα βραχυπρόθεσμα μέτρα. Το κόστος του έργου να διαμορφώνεται στα 2 εκατ. ευρώ.

Σε δεύτερο επίπεδο, η επαναχρησιμοποίηση ύδατος προερχόμενου από την Ψυττάλεια για βιομηχανική χρήση και άρδευση, καθώς και για εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα είναι μία πρόταση που έχει πέσει στο τραπέζι. Η πρώτη εναλλακτική είναι ακριβώς η Ψυττάλεια, στην οποία καταλήγουν τα 3/4 του νερού που καταναλώνουμε, υφίστανται επεξεργασία και απορρίπτονται στη θάλασσα. Αυτήν την περίοδο εξετάζεται η δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης αυτού του ύδατος και συγκεκριμένα εάν το νερό από την Ψυττάλεια, αλλά και από το Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων του Θριασίου, μπορεί να χρησιμοποιηθεί καθαρό για βιομηχανική χρήση ή για αρδευτική χρήση στο παραλιακό μέτωπο που χρειάζεται νερό. «Η Ψυτάλλεια παράγει καθαρό νερό που οδηγείται στη θάλασσα, ωστόσο πρέπει να γίνει ακόμη καθαρότερο, μέσα από περαιτέρω επεξεργασία, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε βιομηχανική χρήση και σε χρήση για άρδευση μελλοντικά», ανέφερε ο υπουργός. Παράλληλα, η ΕΥΔΑΠ προχωρά και τη χωρική επένδυση για το Αδριάνειο Υδραγωγείο, οπότε και εκεί το νερό που υδρομαστεύεται θα μπορεί να χρησιμοποιείται για αρδευτικούς σκοπούς.

Τέλος, δρομολογούνται έργα ύδρευσης, ύψους 80 εκατ. ευρώ, για άμεση υλοποίηση, με χρηματοδότηση, από το ΠΔΕ του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Οι αρμόδιες υπηρεσίες των υπουργείων Περιβάλλοντος και Ενέργειας & Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής συνεργάζονται για την προτεραιοποίηση περιοχών που αντιμετωπίζουν αμεσότερο πρόβλημα (π.χ. νησιά Ν. Αιγαίου). Στις περιοχές αυτές, γίνεται ιεράρχηση των απαιτούμενων έργων μετά από λεπτομερή ανάλυση των πραγματικών δεδομένων (π.χ. επιδιόρθωση δικτύων, διαχωρισμός δικτύων άρδευσης και ύδρευσης, νέες γεωτρήσεις, αφαλατώσεις με προτεραιότητα στα υφάλμυρα νερά, φράγματα, τηλεμετρία και ψηφιακοί υδρομετρητές, επαναχρησιμοποίηση επεξεργασμένων λυμάτων για άρδευση).

«Σε αυτή τη φάση ζητάμε κατανάλωση με μέτρο. Αν έχουμε κακή περίοδο, μπορεί να εξετάσουμε και άλλα μέτρα που να περιορίζουν την κατανάλωση για να έχουμε ασφάλεια στην πιθανότητα ακραίων φαινομένων» δήλωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρος Σκυλακάκης για τη λειψυδρία.

Διαβάστε ακόμη