Την ώρα που η Γερμανία δρομολογεί επενδύσεις ύψους 1 δισ. ευρώ σε κρίσιμα ορυκτά μέταλλα για την πράσινη μετάβαση, τα σχέδια πολλών κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μείωση της εξάρτησης από τρίτες χώρες σκοντάφτουν σε έναν πακτωλό προβλημάτων. Η υπερπροσφορά οδηγεί ήδη σε πτωτικές τιμές διαφόρων μετάλλων, όπως το νικέλιο, με αποτέλεσμα να επικρατεί ανησυχία γύρω από τη βιωσιμότητα διαφόρων ευρωπαϊκών επενδύσεων. Η υπερπροσφορά, που πιέζει τις τιμές, χρησιμοποιείται ως εργαλείο από παραδοσιακούς παίκτες στις πρώτες ύλες ώστε να αναχαιτίσουν σχέδια απεξάρτησης από διεθνείς ανταγωνιστές.
Οι διαταραχές της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας που προκλήθηκαν από την πανδημία και την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ανέδειξαν την υπερβολική εξάρτηση της Ευρώπης από την ενέργεια και τις πρώτες ύλες. Η κυβέρνηση του καγκελάριου Όλαφ Σολτς δεσμεύτηκε να εντείνει τις προσπάθειες για μακροπρόθεσμη πρόσβαση σε κρίσιμα υλικά, σημειώνει το Bloomberg. Ο βασικός σχεδιασμός θα περιλαμβάνει μια διαδικασία επιλογής για να καθοριστεί ποια έργα, μεταξύ άλλων στην εξόρυξη, την επεξεργασία και την ανακύκλωση υλικών, θα προτιμηθούν. Η χρηματοδότηση, μέσω της κρατικής επενδυτικής και αναπτυξιακής τράπεζας KfW της Γερμανίας, θα συνίσταται σε μετοχικό κεφάλαιο για την εξαγορά μειοψηφικών συμμετοχών.
Υπάρχουν σχέδια για έργα τόσο στη Γερμανία όσο και στο εξωτερικό, τα οποία αναμένεται «να συμβάλουν στην ασφάλεια του εφοδιασμού κρίσιμων πρώτων υλών. Μερικές σημαντικές πρώτες ύλες είναι το κοβάλτιο, ο χαλκός, το λίθιο, το πυρίτιο και σπάνια μέταλλα, τα οποία απαιτούνται για την κατασκευή μικροτσίπ, ανεμογεννητριών και μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα. Οι εν λόγω επενδύσεις σχεδιάζεται να συντονιστούν με τις ιταλικές και γαλλικές πρωτοβουλίες στον τομέα των πρώτων υλών, σύμφωνα με τις πηγές του Bloomberg. Οι υπεύθυνοι εφαρμογής του σχεδίου θα επικεντρωθούν σε έργα ορυκτών που χαρακτηρίζονται κομβικής σημασίας στην Πράξη Κρίσιμων Πρώτων Υλών (CRMA) της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Παρ΄όλα αυτά, οι πρώτοι τριγμοί έχουν ήδη αρχίσει να δημιουργούνται στην αγορά, με την Κίνα και άλλους ισχυρούς παίκτες από την Ασία να μην έχουν διάθεση να δώσουν τα ηνία της αγοράς στην «Γηραιά Ήπειρο». Αυτή την περίοδο η πίεση έρχεται και από την Ινδονησία. Η αγορά έχει πλημμυρίσει με ένα κύμα παραγωγής νικελίου, από την κορυφαία παραγωγό Ινδονησία σε μια περίοδο που η αύξηση της ζήτησης έχει κατεβάσει ρυθμούς. Οι τιμές για το νικέλιο, που χρησιμοποιείται για την κατασκευή ανοξείδωτου χάλυβα και μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα, έχουν υποχωρήσει σημαντικά κυρίως λόγω της φθηνής προσφοράς από την εν λόγω χώρα γεγονός που απειλεί να διαταράξει τη βιομηχανία.
Οι τιμές του μετάλλου έχουν καταρρεύσει πάνω από 40% σε σχέση με ένα χρόνο πριν, προσθέτοντας εμπόδια σε μια αγορά που επίσης ταλαντεύεται από την αδύναμη ζήτηση και τις επίμονες ανησυχίες για την οικονομία της Κίνας. Οι αναλυτές της Macquarie εκτιμούν ότι περισσότερο από το 60% της παγκόσμιας βιομηχανίας χάνει χρήματα σε τρέχουσες τιμές. Η κλίμακα της κατάρρευσης έχει αφήσει ορισμένους στη βιομηχανία να αναρωτιούνται εάν υπάρχει μέλλον για τα περισσότερα ορυχεία νικελίου εκτός της Ινδονησίας. Προσθέτει επίσης ανησυχίες μεταξύ των υπευθύνων χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ και της Ευρώπης σχετικά με τον έλεγχο της Κίνας σε βασικά εμπορεύματα, με τις εταιρείες της να ηγούνται μεγάλου μέρους της παραγωγής της Ινδονησίας.
Προ ολίγων ημερών τα ορυχεία κοντά στην Kambalda τα οποία αγόρασε η Wyloo, μόλις πριν από έξι μήνες θα τεθούν σε παύση και συντήρηση από τις 31 Μαΐου. Η εταιρεία ενημέρωσε την BHP Group Ltd. ότι δεν θα είναι σε θέση να εκπληρώσει μια συμφωνία προπώλησης νικελίου που πρόκειται να λήξει στο τέλος του 2025, πρόσθεσε ένας εκπρόσωπος. Νωρίτερα η First Quantum Minerals Ltd. δήλωσε ότι θα σταματήσει την εξόρυξη νικελίου και κοβαλτίου στην Αυστραλία και θα μειώσει το εργατικό δυναμικό κατά ένα τρίτο, για να αντιμετωπίσει τις χαμηλότερες τιμές μετάλλων και το υψηλότερο κόστος. Το κλείσιμο των ορυχείων Kambalda της Wyloo έρχεται μετά την προειδοποίηση της BHP, του μεγαλύτερου εξορύκτη στον κόσμο, την περασμένη εβδομάδα ότι θα μπορούσε να αναγκαστεί να απομειώσει την αξία του νικελίου της για να μετριάσει την κατάρρευση των τιμών. Στη Νέα Καληδονία – την αλυσίδα νησιών του Νότιου Ειρηνικού που κάποτε θεωρούνταν ως το μέλλον της παραγωγής νικελίου – η γαλλική κυβέρνηση αναγκάστηκε να παρέμβει για να διατηρήσει σε λειτουργία τα ορυχεία και τα εργοστάσια που είναι απαραίτητα για την οικονομία της περιοχής. Αξιωματούχοι έχουν συναντηθεί με βασικούς μετόχους τριών εργοστασίων επεξεργασίας για να καταλήξουν σε συμφωνία διάσωσης, χωρίς σημαντική πρόοδο μέχρι στιγμής. Εκτός από την επανεξέταση των περιουσιακών στοιχείων νικελίου από την BHP εκεί, η Panoramic Resources Ltd. αναστέλλει ένα βασικό ορυχείο μετά την είσοδό της σε εθελοντική διαχείριση στα τέλη του περασμένου έτους, όταν απέτυχε να βρει αγοραστή ή εταίρο. Ένας ιστότοπος της IGO Ltd. θα κλείσει, όπως και ορισμένοι που λειτουργούν από τις Wyloo Metals Pty Ltd. και First Quantum Minerals Ltd. του μεγιστάνα Andrew Forrest.
Οι ζοφερές προβλέψεις και η Ευρώπη που πρέπει να τρέξει
Οι τιμές του νικελίου έχουν μειωθεί περισσότερο από 40% λόγω της διεθνούς υπερβάλλουσας ζήτησης με το Bloomberg News να σχολιάζει ότι οι τιμές του νικελίου έχουν πέσει πάνω από 40% σε ετήσια βάση, ενώ η πτώση αυτή όπως γράφουν μπορεί να προχωρήσει περισσότερο και να διαρκέσει αρκετά χρόνια. Στόχος της ΕΕ είναι να καταστεί κλιματικά ουδέτερη έως το 2050, μια οικονομία με μηδενικές καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Ο στόχος αυτός βρίσκεται στο επίκεντρο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και συνάδει με τη δέσμευση της ΕΕ για παγκόσμια δράση για το κλίμα στο πλαίσιο της συμφωνίας του Παρισιού. Η μετάβαση σε μια κλιματικά ουδέτερη κοινωνία αποτελεί τόσο επείγουσα πρόκληση όσο και ευκαιρία για την οικοδόμηση ενός καλύτερου μέλλοντος για όλους. Ωστόσο, ενώ βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των παγκόσμιων φιλοδοξιών και στόχων για το κλίμα, η Ευρώπη είναι επίσης ένας από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς πρώτων υλών κρίσιμης σημασίας.
Πράγματι, η έλλειψη ορυκτών αποθεμάτων εκ των έσω σημαίνει ότι οποιαδήποτε στρατηγική που δεν υποστηρίζει πλήρως την ανάπτυξη καινοτόμων υλικών για την εκτόπιση πρώτων υλών θα αποτύχει. Η παγκόσμια ζήτηση για τις κρίσιμες πρώτες ύλες που τροφοδοτούν καθαρές τεχνολογίες, όπως οι ανεμογεννήτριες (π.χ. νεοδύμιο), οι μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων (π.χ. λίθιο, νικέλιο), οι ηλιακοί συλλέκτες (π.χ. γάλλιο) και οι ηλεκτρολυτικές κυψέλες (π.χ. ιρίδιο) αυξάνεται και η ΕΕ καταρτίζει σχέδια για να εξασφαλίσει την πρόσβαση σε τέτοια υλικά. Η Ευρώπη έχει συγκριτικά χαμηλά επίπεδα αποθεμάτων. Επιπλέον, οι δυνατότητες διύλισης για στρατηγικά εμπορεύματα όπως το λίθιο δεν υπάρχουν επί του παρόντος. Πράγματι, η Κίνα επεξεργάζεται πάνω από το 60% του λιθίου και του κοβαλτίου και περίπου το 90% των σπάνιων γαιών. Στον νόμο για τις πρώτες ύλες κρίσιμης σημασίας, τα κράτη μέλη και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ συμφώνησαν ότι η ΕΕ θα πρέπει να εξάγει το 10%, να ανακυκλώνει το 15% και να επεξεργάζεται το 40% των ετήσιων αναγκών της έως το 2030 για 16 «στρατηγικές πρώτες ύλες». Η επίτευξη αυτών των στόχων δεν θα είναι αρκετή για να εξασφαλίσει στρατηγικό εφοδιασμό. Η Ευρώπη πρέπει να ενισχύσει και να επιταχύνει την καινοτομία στον τομέα των υλικών, διατηρώντας μία ισορροπία ώστε να παραμείνουν οι επενδύσεις βιώσιμες, ειδάλλως θα συμφέρει πιο πολύ η Γηραιά Ήπειρος να συνεχίσει να εισάγει παρά να παράγει εξ ιδίων τις πρώτες ύλες της.
