Το τελευταίο διάστημα όλα τα μάτια παγκοσμίως στρέφονται στη Γροιλανδία, καθώς η ιδέα να καταστεί το νησί σημαντικός παίκτης στην παγκόσμια αγορά εμπορευμάτων, ιδίως για τα κρίσιμα ορυκτά, αναζωπυρώθηκε πρόσφατα από προσωπικότητες όπως ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος εξέφρασε ανοιχτά το έντονο ενδιαφέρον του για τους ορυκτούς πόρους της περιοχής, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις στους ηγέτες της Ευρώπης. Ο λόγος που το νησί βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο επίκεντρο της διεθνούς κοινότητας βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην πεποίθηση ότι η Γροιλανδία διαθέτει τεράστιο πλούτο ορυκτών, αλλά με μια πιο προσεκτική εξέταση, η ιδέα αυτή φαίνεται να είναι υπερβολικά αισιόδοξη και, σε ορισμένες περιπτώσεις, μη ρεαλιστική.

Ο ενθουσιασμός για τη Γροιλανδία ως δυνητική μεταλλευτική υπερδύναμη δεν είναι καινούργιος. Με την πάροδο των ετών, σε διάφορες περιόδους παγκόσμιας άνθησης των εμπορευμάτων έχουν εμφανιστεί παρόμοιοι ισχυρισμοί για τους ανεκμετάλλευτους φυσικούς πόρους της Γροιλανδίας. Το νησί, το οποίο αποτελεί αυτοδιοικούμενο έδαφος της Δανίας, έχει πράγματι κάποια κοιτάσματα ορυκτών πόρων, και ορισμένα μάλιστα είναι σημαντικά, σύμφωνα με το Bloomberg, καθώς η γεωλογία της Γροιλανδίας τη συνδέει με τη βορειοαμερικανική ήπειρο, η οποία φιλοξενεί σημαντικό ορυκτό πλούτο. Ωστόσο, πολλοί προηγούμενοι ισχυρισμοί σχετικά με το μεταλλευτικό δυναμικό της Γροιλανδίας έχουν εκλείψει. Στη δεκαετία του 1970, το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στο πετρέλαιο και στις αρχές της δεκαετίας του 2000 στο σιδηρομετάλλευμα, ωστόσο παρά τον αρχικό ενθουσιασμό, δεν υπήρξε ποτέ ουσιαστική παραγωγή πετρελαίου ή εξόρυξη σιδηρομεταλλεύματος σε μεγάλη κλίμακα. Σήμερα, στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος βρίσκονται οι σπάνιες γαίες, οι οποίες είναι κρίσιμες για διάφορες βιομηχανίες, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα.

Εξαιρετικά δύσκολες οι εξορύξεις στη Γροιλανδία

Αξίζει σε αυτό το σημείο να σημειωθεί ότι γεωλογικές έρευνες του 2023 εντόπισαν τουλάχιστον 50 περιοχές με μεταλλευτικό δυναμικό στη Γροιλανδία. Ωστόσο, οι περισσότερες από αυτές βρίσκονται στον Αρκτικό Κύκλο, όπου η εξόρυξη πόρων θα ήταν εξαιρετικά δύσκολη και δαπανηρή λόγω του ψυχρού κλίματος και των περιβαλλοντικών προκλήσεων, με μόνο μερικές τοποθεσίες στο νότιο άκρο του νησιού να είναι απαλλαγμένες από πάγους, άρα και να είναι πιο εφικτές για ανάπτυξη. Ακόμη και μεταξύ αυτών, όμως, τα περισσότερα κοιτάσματα είναι μικρά. Ένα από τα πιο ελπιδοφόρα ευρήματα είναι το κοίτασμα σπάνιων γαιών Tanbreez, αλλά ακόμη και αυτό έχει σημαντικά εμπόδια, όπως το υψηλό κόστος παραγωγής. Σύμφωνα με μια δανική γεωλογική έρευνα, τα κοιτάσματα ορυκτών της Γροιλανδίας θα μπορούσαν να καταστούν οικονομικά βιώσιμα μόνο εάν οι τιμές των ορυκτών αυτών αυξηθούν σημαντικά.

Η ιδέα μιας επικείμενης έκρηξης στις τιμές των σπάνιων γαιών αποτελεί θέμα συζήτησης εδώ και χρόνια, ιδίως μετά την εκτίναξη των τιμών το 2010-2012 κατά τη διάρκεια μιας εμπορικής διαμάχης μεταξύ Κίνας και Ιαπωνίας. Ωστόσο, οι τιμές αυτές ήταν βραχύβιες και η αγορά επέστρεψε γρήγορα στα κανονικά επίπεδα. Ενώ οι σπάνιες γαίες είναι πράγματι ζωτικής σημασίας για βιομηχανίες όπως η ηλεκτροκίνηση και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, δεν είναι τόσο σπάνιες όσο συχνά παρουσιάζονται. Η δυσκολία έγκειται στη συγκέντρωση αυτών των ορυκτών στη γη και στο περιβαλλοντικό κόστος της εξόρυξής τους. Το γεγονός ότι η Κίνα κυριαρχεί σήμερα στην παγκόσμια αγορά σπάνιων γαιών οφείλεται όχι μόνο λόγω των μεγάλων αποθεμάτων της αλλά και επειδή μπορεί να αντέξει το περιβαλλοντικό κόστος της εξόρυξης και της διύλισής τους.

Όπως προαναφέρθηκε, τα αποθέματα σπάνιων γαιών της Γροιλανδίας είναι σχετικά μικρά σε σύγκριση με παγκόσμιους γίγαντες όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Βραζιλία και η Αυστραλία. Παρόλο που η Γροιλανδία κατατάσσεται στις 10 πρώτες χώρες σε σπάνιες γαίες, τα αποθέματά της δεν είναι αρκετά σημαντικά για να καταστήσουν το νησί σημαντικό παίκτη. Επιπλέον, η τιμή των σπάνιων γαιών θα πρέπει να αυξηθεί σημαντικά και να παραμείνει υψηλή για μεγάλο χρονικό διάστημα, ώστε τα μεταλλευτικά έργα της Γροιλανδίας να είναι βιώσιμα. Αυτό είναι ένα απίθανο σενάριο, ιδίως αν ληφθούν υπόψη οι περιβαλλοντικές προκλήσεις και το γεγονός ότι πολλές άλλες χώρες είναι σε καλύτερη θέση να εκμεταλλευτούν τα δικά τους αποθέματα με χαμηλότερο κόστος.

Οι αντιδράσεις της Ευρώπης

Παρά τις δύσκολες συνθήκες εξόρυξης που επικρατούν στη Γροιλανδία, οι Ευρωπαίοι ηγέτες, ιδίως η πρωθυπουργός της Δανίας Μέττε Φρεντέρικσεν (Mette Frederiksen), θορυβήθηκαν από τις δηλώσεις Τραμπ, εκφράζοντας την έντονη αντίθεσή τους στα σχέδια του Προέδρου των ΗΠΑ. Ειδικότερα, η Φρεντέρικσεν ηγείται των διπλωματικών προσπαθειών σε όλη την Ευρώπη για την ενίσχυση της κυριαρχίας της Δανίας επί της Γροιλανδίας, ενώ ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς και άλλοι ηγέτες της ΕΕ έχουν τονίσει τη σημασία του σεβασμού των διεθνών συνόρων, σημειώνοντας ότι η μεταβολή των συνόρων με τη βία θα υπονόμευε τη διεθνή τάξη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το ζήτημα αυτό θα αποτελέσει βασικό θέμα στις προσεχείς συνεδριάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου οι ηγέτες συντονίζουν την απάντησή τους στην επιθετική στάση του Τραμπ για τη Γροιλανδία, σύμφωνα με δημοσίευμα του POLITICO.

Η τρέχουσα γεωπολιτική ένταση αντανακλά όχι μόνο τον ανταγωνισμό για τους πόρους της Γροιλανδίας, αλλά και την ευρύτερη στρατηγική σημασία της περιοχής της Αρκτικής. Καθώς χώρες όπως η Κίνα και η Ρωσία επεκτείνουν την επιρροή τους στην Αρκτική, η θέση της Γροιλανδίας γίνεται ακόμη πιο κρίσιμη. Η Ευρώπη, ιδίως η Δανία, είναι αποφασισμένη να διατηρήσει τον έλεγχο των πόρων του νησιού και του μέλλοντός του, με ισχυρή υποστήριξη από τους εταίρους της ΕΕ. Στο πλαίσιο αυτό, το δυναμικό ορυκτών πόρων της Γροιλανδίας είναι δίκοπο μαχαίρι. Η πολιτική ώθηση για τον έλεγχο της Γροιλανδίας εγείρει πολύπλοκα ζητήματα κυριαρχίας και διεθνούς δικαίου, καθιστώντας την ένα σημείο ανάφλεξης στις αμερικανοευρωπαϊκές σχέσεις. Καθώς οι Ευρωπαίοι ηγέτες προετοιμάζονται για τη σύνοδο κορυφής στις 3 Φεβρουαρίου, η εξελισσόμενη κατάσταση υπόσχεται να διαμορφώσει το μέλλον της Γροιλανδίας, των πόρων της και του ρόλου της στην παγκόσμια γεωπολιτική.

Διαβάστε ακόμη