Την ανάγκη ενίσχυσης της ενεργειακής συμπόρευσης με την Αίγυπτο υπογράμμισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά τις χθεσινές δηλώσεις του μετά την Τριμερή Σύνοδο Κορυφής Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου. Η Αίγυπτος κατέχει σημαντικό πολιτικό και ιστορικό βάρος, αποτελώντας χώρα-κλειδί για την περιφερειακή σταθερότητα. Παράλληλα, αναδεικνύεται ως μια νέα, στρατηγική πύλη για την προώθηση της πράσινης ενέργειας στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Ελλάδα «βλέπει» με ζωηρό ενδιαφέρον τον ήλιο και τον άνεμο της Αιγύπτου, αξιοποιώντας τις δυνατότητες για αμοιβαία επωφελή συνεργασία. Οι πολιτικές και διπλωματικές διεργασίες που εντείνονται συνεχώς αναδεικνύουν την πρόδηλη επιθυμία και των δύο χωρών για στενότερη συνεργασία.
Ο Πρόεδρος της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι, ανέδειξε τέσσερις καίριους τομείς συνεργασίας, επισημαίνοντας τη σημασία υλοποίησης κοινών πρωτοβουλιών στους τομείς των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ), των ηλεκτρικών διασυνδέσεων, της μεταφοράς φυσικού αερίου και της αναβάθμισης των υποδομών ηλεκτρικής ενέργειας. Οι προτάσεις αυτές αποσκοπούν στην ενίσχυση της περιφερειακής ολοκλήρωσης στον ενεργειακό τομέα, ενώ ταυτόχρονα στοχεύουν στη διασφάλιση της διεθνούς ενεργειακής ασφάλειας, η οποία έχει πληγεί σημαντικά από τις πρόσφατες παγκόσμιες κρίσεις.
Η «παρτίδα» για το έργο GREGY
Το παιχνίδι των ενεργειακών λεωφόρων Νότου – Βορρά έχει «ανάψει» και η Ελλάδα θέλει να κόψει πρώτη το νήμα. Ως επακόλουθο στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος τίθεται το καλώδιο Ελλάδας – Αιγύπτου. Η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου, γνωστή ως έργο GREGY, εισέρχεται στην πλέον κρίσιμη φάση υλοποίησής της. Επόμενο καθοριστικό στάδιο αποτελεί η εκπόνηση της τεχνικής μελέτης, η οποία θα καθορίσει την τελική όδευση του έργου, καθώς και το συνολικό κόστος υλοποίησής του. Το διεθνές ενδιαφέρον για το έργο αποδεικνύεται από την εμπλοκή περισσότερων από 20 κορυφαίων εταιρειών, οι οποίες έχουν εκφράσει το ενδιαφέρον τους να συμμετάσχουν στη διαδικασία υλοποίησής του. Εντός του προσεχούς διαστήματος αναμένεται η επίσημη ανακοίνωση των οικονομικών προσφορών από τις εταιρείες που θα συμπεριληφθούν στον τελικό κατάλογο (short list). Η διαδικασία αυτή θα αποτελέσει καθοριστικό βήμα για την οριστικοποίηση της βέλτιστης διαδρομής του υποθαλάσσιου καλωδίου, καθώς και για τον προσδιορισμό των σημείων προσαιγιάλωσης στις δύο χώρες.
Το έργο GREGY, με προϋπολογισμό 4,2 δισεκατομμύρια ευρώ, προβλέπει τη μεταφορά 3.000 MW πράσινης ενέργειας από την Αίγυπτο στην Ελλάδα, προερχόμενης από 9,5 GW Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), κυρίως από αιολικά πάρκα που θα κατασκευαστούν στην Αίγυπτο. Από τη συνολική παραγόμενη ισχύ, το 75% θα προέρχεται από αιολικά πάρκα και το υπόλοιπο 25% από φωτοβολταϊκά συστήματα, με τη συνολική ισχύ των έργων ΑΠΕ στην Αίγυπτο να ανέρχεται στα 9,5 GW, εξασφαλίζοντας έτσι την επάρκεια της ενεργειακής ροής. Από τα 3.000 MW, το ένα τρίτο προορίζεται για κατανάλωση στην Ελλάδα, ένα άλλο τρίτο θα εξάγεται στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ το υπόλοιπο θα αξιοποιείται για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου. Η ηλεκτρική ενέργεια που θα μεταφέρεται από την Αίγυπτο θα διοχετεύεται σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσω των υφιστάμενων και των σχεδιαζόμενων ηλεκτρικών διασυνδέσεων. Ένα μέρος της ενέργειας αυτής θα καταναλώνεται από την ελληνική βιομηχανία, ενώ ένα άλλο θα αξιοποιείται για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου. Η παραγόμενη ποσότητα πράσινου υδρογόνου θα αντικαθιστά ετησίως 4,5 bcm φυσικού αερίου, συμβάλλοντας στη μείωση των εκπομπών CO2 κατά 10 εκατομμύρια τόνους ετησίως.
Στο κάδρο και το φυσικό αέριο
Η Αίγυπτος αναζητεί νέους «δρόμους» προς την Ευρώπη με το φυσικό αέριο να μπαίνει στην εξίσωση της ενεργειακής συνεργασίας. Η συνεργασία στον τομέα του φυσικού αερίου, σε συνδυασμό με την προοπτική της ενεργειακής διαφοροποίησης και της βιωσιμότητας, τοποθετεί την Ανατολική Μεσόγειο στο επίκεντρο της διεθνούς ενεργειακής στρατηγικής, καθιστώντας την περιοχή πυλώνα σταθερότητας και ανάπτυξης. Η τριμερής συνεργασία Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου αποκτά ιδιαίτερη δυναμική στον τομέα του φυσικού αερίου, με τις τρεις χώρες να επιβεβαιώνουν τη δέσμευσή τους για εμβάθυνση των κοινών ενεργειακών τους δράσεων. Στο επίκεντρο των συζητήσεων βρίσκεται η ανάπτυξη των απαραίτητων υποδομών για τη διευκόλυνση της μεταφοράς φυσικού αερίου μεταξύ των χωρών, καθώς και η προώθηση στρατηγικών επενδύσεων που θα ενισχύσουν την ενεργειακή ασφάλεια και τη βιώσιμη ανάπτυξη στην περιοχή.
Το Κάιρο δίνει ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται στην ανταλλαγή τεχνογνωσίας, η οποία αποτελεί κρίσιμο παράγοντα για την αποδοτικότερη εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων. Οι ηγέτες των τριών χωρών επαναβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους για την εξασφάλιση μιας βιώσιμης ενεργειακής μετάβασης, η οποία θα στηρίζεται στην υπεύθυνη διαχείριση των φυσικών πόρων και θα συμβάλλει στην οικονομική ευημερία των λαών της περιοχής. Παράλληλα, το East Mediterranean Gas Forum (EMGF), με έδρα το Κάιρο, αναδεικνύεται ως θεσμικός πυλώνας αυτής της συνεργασίας. Ο οργανισμός λειτουργεί ως πλατφόρμα για την ενίσχυση της περιφερειακής σταθερότητας και ασφάλειας, βασιζόμενος στις αρχές του σεβασμού των κυριαρχικών δικαιωμάτων των μελών του σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS). Παράλληλα, στηρίζει τις προσπάθειες των μελών του να αξιοποιήσουν το πλήρες δυναμικό των αποθεμάτων φυσικού αερίου και να τα ενσωματώσουν στις διεθνείς ενεργειακές αγορές. Η Μεσόγειος αναδεικνύεται σε γεωπολιτικό και ενεργειακό σταυροδρόμι, με την Ελλάδα, την Κύπρο και την Αίγυπτο να εμβαθύνουν τη συνεργασία τους για την αξιοποίηση των πλούσιων ενεργειακών πόρων της περιοχής.
Τι βλέπει η Αίγυπτος στην Ελλάδα, στο επίκεντρο οι ενεργειακές υποδομές
H Αίγυπτος «βλέπει» ότι οι ελληνικές υποδομές θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως ενδιάμεσος κόμβος μεταφοράς του αερίου της Ανατολικής Μεσογείου (Αίγυπτος, Ισραήλ, Κύπρος) προς την Ευρώπη. Τον Οκτώβριο του προηγούμενου έτους, ο όμιλος Κοπελούζου προχώρησε στην υπογραφή συμφωνίας με την κρατική εταιρεία φυσικού αερίου της Αιγύπτου, EGAS, για τη σύσταση κοινής εταιρείας. Στόχος της συνεργασίας είναι η εξαγωγή υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) προς την Ελλάδα και τις αγορές της Ανατολικής Ευρώπης, ενισχύοντας τη στρατηγική ενεργειακή συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών. Το εγχείρημα περιλαμβάνει τη μεταφορά LNG στην Ελλάδα, την επαναεριοποίησή του μέσω του πλωτού τερματικού σταθμού της Αλεξανδρούπολης, και στη συνέχεια τη διάθεσή του στις αγορές της Ανατολικής Ευρώπης, ενισχύοντας την ενεργειακή διαφοροποίηση και ασφάλεια της περιοχής.
Υπενθυμίζεται πως και ο ΔΕΣΦΑ υπέγραψε πριν λίγους μήνες δύο στρατηγικές συμφωνίες με τις αιγυπτιακές εταιρείες EGAS και GASCO. Η συνεργασία με την EGAS επικεντρώνεται στη δέσμευση, αξιοποίηση και αποθήκευση άνθρακα (CCUS), με στόχο την ανάπτυξη της αγοράς CCUS σε Ελλάδα, Αίγυπτο και ΕΕ, μέσω ανταλλαγής τεχνογνωσίας και συνεργασίας με ευρωπαϊκές και εθνικές αρχές. Η συμφωνία με την GASCO αφορά τη διερεύνηση υποδομών για φυσικό αέριο, υδρογόνο και ανανεώσιμα αέρια, καθώς και έργα απανθρακοποίησης και LNG, αξιοποιώντας την εμπειρία του ΔΕΣΦΑ. Η CEO του ΔΕΣΦΑ, Μαρία Ρίτα Γκάλι, τόνισε τον κομβικό ρόλο της Ελλάδας ως πύλης εξαγωγής ενέργειας από την Αίγυπτο προς την Ευρώπη. Το «παρών» στην Αίγυπτο έχει δώσει και η Helleniq Energy. Το 2023 είχε υπογραφεί συμφωνία για την προμήθεια αιγυπτιακού αργού πετρελαίου από τα διυλιστήριά της, μεταξύ του CEO της HELLENiQ ENERGY, Ανδρέα Σιάμισιη, και του προέδρου της EGPC, Alaa El Batal, παρουσία του Υπουργού Πετρελαίου της Αιγύπτου, Tarek El Molla. Η συμφωνία, που επεκτείνει τη συνεργασία των δύο πλευρών, υπογράφηκε στο περιθώριο του ενεργειακού Φόρουμ «EGYPS» στο Κάιρο.
Συνεργασία Ελλάδας – Αιγύπτου και στην αποθήκευση CCS
Ελλάδα και Αίγυπτος διερευνούν τη συνεργασία τους και στον τομέα της αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα (CCS). Μάλιστα, βρίσκονται σε εξέλιξη συζητήσεις για συνεργασία στον εν λόγω τομέα, με στόχο την ενίσχυση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Το σχέδιο αυτό πηγάζει από την ανάγκη εξεύρεσης πρόσθετων αποθηκών. Σύντομα αναμένεται η υπογραφή μνημονίου κατανόησης (MoU), το οποίο θα θέσει τις βάσεις για μια στρατηγική συνεργασία στον τομέα της δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα. Η πρωτοβουλία αυτή όχι μόνο ενισχύει τη γεωπολιτική και ενεργειακή συνεργασία Ελλάδας και Αιγύπτου, αλλά και τοποθετεί τις δύο χώρες στην πρώτη γραμμή της περιφερειακής προσπάθειας για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Διαβάστε ακόμη
