Κομβικό έτος για να πάρει σάρκα και οστά η δημιουργία αγοράς δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα (CCS) στην Ελλάδα είναι το 2025, σε συνέχεια των σημαντικών βημάτων ωρίμανσης που πραγματοποιήθηκαν εντός του τρέχοντος έτους στον «Όλυμπο», τον «Ήφαιστο» και τον «Απόλλωνα», με φόντο τις θετικές εξελίξεις και για την υπόγεια αποθήκη του Πρίνου.
Τελευταίος κρίκος στην αλυσίδα των βημάτων προόδου ήταν η ανάθεση λίγες ημέρες πριν από την τσιμεντοβιομηχανία ΗΡΑΚΛΗΣ (μέλος του γαλλικού ομίλου Lafarge Holcim) της Μελέτης Βασικού Σχεδιασμού (Front End Engineering & Design – FEED) στην επίσης γαλλική Air Liquide για το έργο Olympus CCS. Ο λόγος για την (επένδυση ύψους άνω των 300 εκατ. ευρώ που θα επιτρέψει τη δέσμευση και αποθήκευση 1 εκατομμυρίου τόνων CO₂ ετησίως από τις εκπομπές της μονάδας του ΗΡΑΚΛΗ στο Μηλάκι Ευβοίας).
Τα βήματα ωρίμανσης των έργων CCS “Oλυμπος” και “Hφαιστος”
Είχε προηγηθεί -εντός του φθινοπώρου- η ανάθεση της μελέτης FEED από την έτερη μεγάλη τσιμεντοβιομηχανία τη χώρας, την ΤΙΤΑN, στη γερμανική thyssenkrupp Polysius για το δικό της project δέσμευσης CΟ2 στη μονάδα Καμαρίου Ευβοίας, επένδυση εκτιμώμενου ύψους 584 εκατ. ευρώ που όταν υλοποιηθεί θα δεσμεύει 1,9 εκατομμύρια τόνους CO2 ετησίως. Αμφότερα τα έργα έχουν εξασφαλίσει χρηματοδότηση από το Ταμείο Καινοτομίας της ΕΕ (μαζί με ένα ακόμα project CCS, την «Ίριδα» της Motor Oil) και η ανάθεση της Μελέτης Βασικού Σχεδιασμού συνιστά ένα «σήμα» που στέλνουν δυο από τους μεγαλύτερους emitters της Ελλάδας (σ.σ βιομηχανίες που εκπέμπουν C02 λόγω των διεργασιών τους) για τη βούλησή τους να προχωρήσουν στην υλοποίηση αυτών των μεγάλων επενδύσεων.
Η εξέλιξη του project αποθήκευσης CO2 στον Πρίνο
Την ίδια στιγμή, σημαντικό ορόσημο για να προχωρήσει και η συνιστώσα του ‘S’ στο CCS (από το Storage, δηλαδή την αποθήκευση) ήταν και το πράσινο φως της Ευρωπαϊκής Ένωσης για κρατική ενίσχυση ύψους 150 εκατ. ευρώ από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης στην υπόγεια αποθήκη CO2 στον Πρίνο, έργο που τρέχει η Energean μέσω της θυγατρικής της EnEarth και αφορά σε επένδυση της τάξης του 1 δισ. ευρώ για δυναμικότητα αποθήκευσης 3 εκατ. τόνους CO2 ετησίως στην πλήρη ανάπτυξη (1 εκατ. τόνους CO2 σε πρώτη φάση). Το έργο έχει ενταχθεί στον κατάλογο των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) της ΕΕ, ενδεικτικό της σημασίας που του αποδίδεται από τις Βρυξέλλες.
Στον κατάλογο των PCI έχει περιληφθεί και το «διασυνδεδεμένο» με το Prinos CO2 Storage έργο που υλοποιεί ο ΔΕΣΦΑ με την ονομασία Apollo CO2, το οποίο προβλέπει τη μεταφορά των ρύπων CO2 σε αέρια μορφή από τους emitters στη Νότια Ελλάδα μέσω δικτύου αγωγών, την υγροποίησή τους σε ειδική μονάδα που προβλέπεται να κατασκευαστεί στη Ρεβυθούσα και τη μεταφορά τους σε ειδικά τάνκερ για τη μόνιμη αποθήκευσή τους στον Πρίνο (ή σε άλλες αποθήκες άνθρακα στην Ευρώπη). O «Απόλλων» έλαβε πρόσφατα την σφραγίδα STEP (Strategic Technologies for Europe), ένα νέο σήμα ποιότητας από την ΕΕ που αποσκοπεί στη διευκόλυνση της πρόσβασης των «αναγνωρισμένων» έργων σε περαιτέρω πηγές χρηματοδότησης και σύμφωνα με πληροφορίες έχει καταθέσει αίτημα για χρηματοδότηση ύψους 160 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Connecting Europe Facility.
Την πιστοποίηση STEP έχει λάβει και ένα ακόμα έργο CCS με.αρχαιοελληνικό όνομα, η «Περσεφόνη» της Helleniq Energy, που αφορά στη δέσμευση, αξιοποίηση και αποθήκευση άνθρακα στο διυλιστήριο της εταιρείας, με παράλληλη επαναχρησιμοποίηση μέρους του δεσμευμένου CO2 για την παραγωγή συνθετικών καυσίμων (eJet).
Τα ορόσημα του 2025
Σε αυτό το κάδρο αναμένεται εναγωνίως από όλους τους «παίκτες» της αγοράς στις αρχές του 2025 το επόμενο ορόσημο που είναι η οριστικοποίηση του ρυθμιστικού πλαισίου για το CCS από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας που βρίσκεται για το θέμα αυτό σε «ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας» με την ΕΔΕΥΕΠ. Όπως έχει γράψει το energygame.gr, αυτό θα περιγράφει τον αδειοδοτικό κύκλο των μονάδων. Στο ίδιο κείμενο θα προβλέπονται, σύμφωνα με πληροφορίες, λεπτομέρειες της διαδικασίας του Market Test για την αποθήκευση CO2 στον Πρίνο, το οποίο προγραμματίζεται να πραγματοποιηθεί έως τον Ιούνιο του 2025. Αυτό θα «μετρήσει» το ενδιαφέρον των emitters και αναμένεται να δώσουν το παρών οι περισσότερες από τις βιομηχανίες με τις οποίες έχει υπογράψει Μνημόνια Κατανόησης η Energean. Εφόσον διαπιστωθεί ικανό ενδιαφέρον όπως προσδοκάται, θα ακολουθήσει η λήψη της Τελικής Επενδυτικής Απόφασης για το project και η υπογραφή των δεσμευτικών συμβολαίων με τους emitters. Όπως δήλωσε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Energean, Μαθιός Ρήγας σε συνέντευξή του στο Petroleum Economist, «έχουμε επιβεβαιωμένο ενδιαφέρον από emitters έως και τη Γαλλία στη Δυτική Ευρώπη, από όλη τη Μεσόγειο, στην Ελλάδα και πιο πέρα». Σημειώνεται ότι προκειμένου να στηριχθεί η απανθρακοποίηση της βιομηχανίας, το ΥΠΕΝ εξετάζει μηχανισμό ενίσχυσης των emitters που θα ενεργοποιείται όταν οι τιμές των ρύπων κινούνται κάτω από ένα συγκεκριμένο όριο και θα περιλαμβάνει ταυτόχρονα ένα «ταβάνι» που όταν οι τιμές των C02 το ξεπερνούν θα πρέπει οι emitters να καλύπτουν τη διαφορά.
Πριν από το market test, στις αρχές του 2025 αναμένεται η χορήγηση της Άδειας Αποθήκευσης από την ΕΔΕΥΕΠ για την αποθήκη του Πρίνου και στη συνέχεια η περιβαλλοντική αδειοδότηση του έργου.
Τα πιλοτικά προγράμματα-σηματωροί
Να σημειωθεί ότι υποστηρικτικά προς προς την ωρίμανση της πρώτης φάσης του project του Πρίνου – και κατ’ επέκταση της αλυσίδας CCS στην Ελλάδα- λειτουργούν δυο ευρωπαϊκά πιλοτικά προγράμματα. Το πρώτο project, με την επωνυμία HERCCULES, έχει ως στόχο να ανοίξει τον δρόμο προς δυο αλυσίδες CCS πλήρους κλίμακας στη Νότια Ευρώπη, την πρώτη στον Πρίνο και την δεύτερη στη Ραβέννα της Ιταλίας (όπου αναπτύσσεται έργο αποθήκευσης CO2 από τις Eni και Snam), μέσω της πιλοτικής εφαρμογής πρωτοποριακών τεχνολογιών δέσμευσης CO2 σε τσιμεντοβιομηχανία και απόβλητα. Η «ελληνική παράμετρος» αφορά στην μεταφορά 400 τόνων CO2 από την ΤΙΤΑΝ και την αποθήκευσή τους στον Πρίνο. Το δεύτερο project, με την επωνυμία COREu, έχει ως στόχο να επιδείξει βασικές τεχνολογίες ενεργοποίησης σε μια αλυσίδα CCS στον Πρίνο και να υποστηρίξει την ανάπτυξη τριών νέων διαδρομών CCS στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, συμβάλλοντας στην επιτάχυνση της ανάπτυξης του κλάδου. Από ελληνικούς emitters το παρών δίνει η Εlpedison και το σενάριο που μελετάται αφορά την αποθήκευση στον Πρίνο 40 τόνων CO2 από τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής της εταιρείας.
Τα σχέδια συνεργασίας με Αίγυπτο και Ισραήλ
Η Ελλάδα φιλοδοξεί να αποκτήσει πρωταγωνιστική θέση στον κλάδο CCS στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται οι διεργασίες για την υπογραφή Μνημονίου Κατανόησης (MoU) μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου εντός του 2025, με τις δυο χώρες να διεκδικούν με κοινό αίτημα προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αλλαγές στον ευρωπαϊκό Κανονισμό ώστε να επιτρέπεται η εξαγωγή και αποθήκευση ελληνικής προέλευσης CO2 σε τρίτη χώρα εκτός ΕΕ, όπως είναι η Αίγυπτο. Τέλος, η συνεργασία στο CCS συμπεριλήφθηκε και στα πεδία ενεργειακής συνεργασίας που καλύπτει η Διακυβερνητική Συμφωνία Ελλάδας-Ισραήλ που υπεγράφη στις αρχές της εβδομάδας από τους Υπουργούς Ενέργειας των δυο χωρών κ.κ. Θόδωρο Σκυλακάκη και Ελί Κοέν, καταδεικνύοντας τις ευκαιρίες που εντοπίζουν και οι δυο χώρες σε αυτόν τον τομέα.
Διαβάστε ακόμη
