Ορόσημο για την περαιτέρω σύσφιξη και επέκταση των ενεργειακών δεσμών Ελλάδας και Ισραήλ με ισχυρό γεωπολιτικό «πρόσημο» αποτελεί η Διακυβερνητική Συμφωνία που υπέγραψαν (Δευτέρα 23 Δεκεμβρίου)  οι Υπουργοί Ενέργειας των δυο χωρών κ.κ. Θόδωρος Σκυλακάκης και Έλι Κοέν, στο πλαίσιο επίσημης επίσκεψης του τελευταίου στην Αθήνα, η οποία επρόκειτο να λάβει χώρα  τα τέλη Νοεμβρίου αλλά συνέπεσε με την εκεχειρία στο «μέτωπο» του Λιβάνου και επαναπρογραμματίστηκε. Στο επίκεντρο της συμφωνίας  που έχει ευρύτατο πεδίο καλύπτοντας δέκα διακριτούς τομείς και αρχική διάρκεια πέντε ετών βρίσκεται η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ, Great Sea Interconnector –για την οποία οι δυο Υπουργοί εξέφρασαν την υποστήριξη τους –όπως τονίζεται σε ανάρτηση της πρεσβείας  του Ισραήλ στην Ελλάδα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης- αλλά και η συνεργασία στο πεδίο του φυσικού αερίου που δεν περιορίζεται στο project του  East Med.

Στο πλαίσιο της ατζέντας αυτής εντάσσονται οι συναντήσεις που είχε χθες ο κ. Κοέν με τον Κωνσταντίνο Ξιφαρά, διευθύνοντα σύμβουλο της ΔΕΠΑ Εμπορίας (που συμμετέχει κατά 50% στον φορέα υλοποίησης του East Med IGI Poseidon) αλλά και με τον Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο του ΑΔΜΗΕ Μάνο Μανουσάκη, φορέα υλοποίησης του Great Sea Interconnector δια της ομώνυμης θυγατρικής εταιρείας, στην οποία συμφώνησε πρόσφατα να εισέλθει με ποσοστό 49,9% το γαλλικό fund Meridiam. Όπως αναφέρεται σε ανάρτηση του ΑΔΜΗΕ, ο κ. Κοέν συζήτησε με τον κ. Μανουσάκη την πρόοδο και τις προκλήσεις του έργου και δήλωσε την πρόθεση της κυβέρνησης του Ισραήλ να συνδράμει στην απρόσκοπτη υλοποίησή του. Ο επικεφαλής του Διαχειριστή από την πλευρά του ενημέρωσε  τον κ. Κοέν για τις συνεργασίες του ΑΔΜΗΕ με εταιρείες ισραηλινών συμφερόντων στον τομέα των τηλεπικοινωνιών και των Data Centers.

Τα πεδία που καλύπτει η ενεργειακή συμφωνία Ελλάδας –Ισραήλ

Σύμφωνα με πληροφορίες του energygame.gr, με τη συμφωνία επιδιώκεται η δημιουργία πλαισίου συνεργασίας μεταξύ Αθήνας και Τελ Αβίβ σε θέματα ηλεκτρικών υποδομών και δη διασυνδέσεων όπως o GSI, ψηφιοποίησης των συστημάτων ενέργειας, θωράκισης των ενεργειακών υποδομών από κυβερνοεπιθέσεις  καθώς και προστασία των κρίσιμων ενεργειακών υποδομών. Ψηλά στην ατζέντα βρέθηκε επίσης η προώθηση της πράσινης μετάβασης, μέσω συμπράξεων στους τομείς αποθήκευσης ενέργειας, τα φωτοβολταϊκά και τα αγροβολταϊκά, την ηλεκτροκίνηση, τις υπεράκτιες ΑΠΕ και τη δέσμευση, αξιοποίηση και αποθήκευση άνθρακα (CCUS).

Όσον αφορά στον τομέα των υδρογονανθράκων, η συμφωνία κάνει λόγο για συνεργασία Ελλάδας-Ισραήλ στις έρευνες για φυσικό αέριο (μέσω των αρμόδιων φορέων των δυο χωρών) και την προώθηση επενδύσεων από ιδιωτικές και δημόσιες εταιρείες, μια πρόβλεψη που γίνεται με «φόντο» την είσοδο ισραηλινής εταιρείας (NewMed Energy, πρώην Delek) στις έρευνες υδρογονανθράκων στη βαλκανική γειτονιά της Ελλάδας (με την εξαγορά του 50% του μπλοκ Χαν Ασπαρούχ στα χωρικά ύδατα της Βουλγαρίας στη Μαύρη Θάλασσα). Κάνει επίσης ειδική μνεία και στον τομέα του midstream (μεταφορά υδρογονανθράκων), με έμφαση στις προσπάθειες για αύξηση της διασυνδεσιμότητας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου που επικεντρώνονται αλλά δεν περιορίζονται στον  East Med. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι κατά τις χθεσινές συζητήσεις μπήκε στο τραπέζι το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός μικρότερου αγωγού από το Ισραήλ προς την Κύπρο, σχέδιο που συνδέεται με την δημιουργία FSRU στην Κύπρο και τη μεταφορά του αερίου που παράγεται στην παρούσα φάση από τα κοιτάσματα του Ισραήλ (που αναζητεί διέξοδο για εξαγωγές προς την Ευρώπη) και μελλοντικά και από τα κοιτάσματα της Κύπρου -όταν εισέλθουν σε φάση εμπορικής εκμετάλλευσης- μέσω τάνκερ προς τα τερματικά της Ελλάδας, ώστε από εκεί να διοχετευθούν στην ευρωπαϊκή αγορά.

Όπως σημειώνουν πηγές με γνώση του θέματος, η συμφωνία -που αποτυπώνει την κοινή δέσμευση των δυο χωρών για την προώθηση της περιφερειακής ενεργειακής ασφάλειας και την επέκταση της γεωπολιτικής σταθερότητας-  προβλέπει μεταξύ άλλων τη σύσταση Ομάδας Εργασίας Υψηλού Επιπέδου με συμμετοχή στελεχών από τα Υπουργεία Ενέργειας Ελλάδας και Ισραήλ που θα έχει ως αποστολή την αύξηση και εμβάθυνση της διμερούς συνεργασίας μέσα από την εφαρμογή των διατάξεών της.

Οι δηλώσεις Θόδωρου Σκυλακάκη και Έλι Κοέν

Για «στρατηγική συμφωνία που επισφραγίζει τη μακροχρόνια σχέση μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ και αποτελεί ορόσημο για την ενεργειακή συνεργασία» έκανε λόγο ο κ. Σκυλακάκης, προσθέτοντας ότι « Η δημιουργία ενός «πράσινου» διαδρόμου ηλεκτρικής ενέργειας από το Ισραήλ προς την ΕΕ μέσω της Ελλάδας θα αποτελέσει έργο στρατηγικής σημασίας για την περιοχή της Ανατολική Μεσογείου».

«Μέσα από στρατηγικά projects όπως ο Great Sea Interconnector, το υποθαλάσσιο καλώδιο που θα συνδέσει το Ισραήλ με την Ευρώπη και έναν κοινό διάδρομο υποδομών, στοχεύουμε στην ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας, τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας της Ευρώπης, την προώθηση της σταθερότητας στη Μέση Ανατολή και την ενίσχυση του ρόλου του Ισραήλ ως περιφερειακού ενεργειακού παίκτη» έγραψε σε ανάρτησή του στο «X» ο κ. Κοέν, δίνοντας το στίγμα της συμφωνίας από την πλευρά του Τελ Αβίβ.

Οι εταιρείες

Πρωταγωνιστικό ρόλο στον ενεργειακό τομέα του Ισραήλ διαδραματίζει η Energean (που είναι εισηγμένη και στο Χρηματιστήριο του Ισραήλ), η οποία στηρίζει τον ενεργειακό εφοδιασμό της χώρας από την παραγωγή των κοιτασμάτων Καρίς και Βόρειο Καρίς που διαθέτουν περίπου 75 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Η παραγωγή από το κοίτασμα Καρίς ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2022, ενώ το κοίτασμα Βόρειο Καρίς παράγει φυσικό αέριο από τον Φεβρουάριο του 2024. Η Energean έλαβε από την κυβέρνηση του Ισραήλ την έγκριση για την 1η Φάση της ανάπτυξης του κοιτάσματος Katlan (Περιοχή Ολύμπου), το οποίο θα αξιοποιηθεί είτε με την αύξηση των πωλούμενων ποσοτήτων προς την ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά του Ισραήλ, είτε και για εξαγωγικούς σκοπούς.

Η Tamares Telecom, θυγατρική του ισραηλινού fund Aluma που έχει εκφράσει ενδιαφέρον για συμμετοχή στον Great Sea Interconnector συνεργάζεται με τη θυγατρική του ΑΔΜΗΕ Grid Telecom για την κατασκευή και λειτουργία του καλωδιακού συστήματος οπτικών ινών “ANDROMEDA” που θα διακλαδώνεται στον καλωδιακό σταθμό στην Κύπρο και θα προεκτείνεται σε άλλους σημαντικούς δυτικούς και ανατολικούς προορισμούς, διασυνδέοντας την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ, με ένα νέο τηλεπικοινωνιακό διάδρομο μεγάλης χωρητικότητας μεταξύ Ευρώπης και Μέσης Ανατολής. Τέλος, στην ελληνική αγορά ΑΠΕ δραστηριοποιείται η ισραηλινή εταιρεία Ecoenergy, ενώ ισραηλινών συμφερόντων είναι και η εταιρεία διαχείρισης κέντρων δεδομένων Serverfarm που ανακοίνωσε πρόσφατα συνεργασία με τον ΑΔΜΗΕ για τη δημιουργία της κοινοπραξίας Gemini με στόχο την ανάπτυξη και τη λειτουργία hyperscale-ready Data Centers στην Ελλάδα.

Διαβάστε ακόμη