Ανατροπές στο διεθνές ενεργειακό τοπίο προδιαγράφει η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στο Λευκό Οίκο. Από την πιθανολογούμενη απόσυρση των ΗΠΑ από τις πολυμερείς συμφωνίες για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής (όπως τη Συμφωνία των Παρισίων, από την οποία η χώρα είχε φύγει κατά την πρώτη θητεία Τραμπ για να επιστρέψει πανηγυρικά επί προεδρίας Μπάιντεν), έως την προσπάθεια αύξησης της παραγωγής πετρελαίου και ορυκτών καυσίμων στις ΗΠΑ και από την επανεξέταση των επενδύσεων του πολυσυζητημένου Inflation Reduction Act της κυβέρνησης Μπάιντεν (που αποτέλεσε μαγνήτη για επενδύσεις ευρωπαϊκών ομίλων στις ΗΠΑ εντείνοντας την προϊούσα τάση αποβιομηχάνισης στην Γηραιά Ήπειρο) έως την επιβολή τιμωρητικών δασμών στην Κίνα -που θα μπορούσαν να προκαλέσουν μαζική εισροή κινεζικών τεχνολογιών και προϊόντων στην Ευρώπη κάνοντας ακόμα πιο δύσκολη τη ζωή των ευρωπαϊκών εταιρειών- και την ευθεία αμφισβήτηση της «πράσινης ατζέντας» (η οποία πάντως βρίσκεται ήδη υπό διακριτική επανεξέταση επί το ρεαλιστικότερον διεθνώς), ξένοι αναλυτές, παράγοντες της αγοράς στην Ελλάδα καθώς και ακαδημαϊκοί κάνουν λόγο για επερχόμενες σημαντικές αλλαγές, που δεν θα αφήσουν ανεπηρέαστη και την Ελλάδα.
«Η επιστροφή Τραμπ καταρχάς δεν θα πρέπει να μας φοβίζει τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης», τονίζει στο energygame.gr o δρ. Κώστας Ανδριοσόπουλος, πρόεδρος της Επιτροπής Ενέργειας του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου και επικεφαλής του Ερευνητικού Κέντρου Ενεργειακής Διοίκησης στο ESCP Europe Business School. «Στο γεωπολιτικό επίπεδο, υπάρχουν πολλές πιθανότητες να δούμε πολλά ανοιχτά μέτωπα (Ουκρανία, Ισραήλ) να κλείνουν παρά να διευρύνονται, το οποίο θεωρώ ότι θα σημάνει και μια απομείωση των ενεργειακών τιμών και μια εξομάλυνση στο ενεργειακό πεδίο της ευρύτερης περιοχής. Σίγουρα θα δημιουργηθεί μια αναστάτωση γύρω από τις μελλοντικές θέσεις για το Κλίμα, αλλά ας περιμένουμε και την COP 29 που ξεκινάει σε λίγες μέρες στο Μπακού για να διαμορφώσουμε μια πρώτη εικόνα σχετικά με την πιθανή νέα στάση των ΗΠΑ σε σχέση και με τις διακρατικές συμφωνίες που θα επιτευχθούν εκεί.
Ένα επιπλέον ζήτημα, που θεωρώ ότι θα δώσει σήμα ο Τραμπ για άμεση εφαρμογή και μας απασχολεί και στην Ευρώπη, είναι η βιομηχανοποίηση της παραγωγής, που θα αυξήσει την ανταγωνιστικότητα, αλλά και θα δημιουργήσει νέες πηγές πρώτων υλών αναγκαίες για την ενεργειακή μετάβαση. Περαιτέρω, η εκλογή Τραμπ ότι θα γίνουν κάποια βήματα πίσω στην ενεργειακή μετάβαση με την αναβίωση των υδρογονανθράκων (μην ξεχνάμε ότι οι ΗΠΑ είναι ο παγκόσμιος ρυθμιστής στην παραγωγή shale gas), αλλά μήπως είναι αναγκαία και ουσιαστικά για την μετάβαση αυτή; Σίγουρα πρέπει να προχωρήσουν οι επενδύσεις στις ΑΠΕ, αλλά ταυτόχρονα πρέπει να υποστηριχθούν και από τις παραδοσιακές μορφές ενέργειας σε ένα ισορροπημένο ενεργειακό περιβάλλον με όσο το δυνατόν μείωση των ενεργειακών εξαρτήσεων από τρίτους. Είναι αναγκαίο να εστιάσουμε στον ρεαλισμό της ενεργειακής μετάβασης που θα οδηγήσει εν τέλει στην πράσινη μετάβαση με την κατάλληλη πολιτική βούληση».
Σύμφωνα με τον ενεργειακό οικονομολόγο Ούβε Λέπριχ, πρώην επικεφαλής της Γερμανικής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος, το ευρωπαϊκό Green Deal θα βρεθεί υπό πίεση από τις πολιτικές Τραμπ και κατά πάσα πιθανότητα θα αποδυναμωθεί, κάνοντας ειδική αναφορά στους στόχους για την απόσυρση των συμβατικών κινητήρων αυτοκινήτων και την προώθηση του πράσινου υδρογόνου που ήδη θεωρούνται μη ρεαλιστικοί από πολλούς. Την ίδια στιγμή, η προοπτική επιβολής υψηλών δασμών στην Κίνα στο πλαίσιο ενίσχυσης της αμερικανικής βιομηχανίας θα μπορούσε να οδηγήσει σε «μαζική ανακατεύθυνση» φθηνών πράσινων προϊόντων και τεχνολογιών από τις ΗΠΑ προς την Ευρώπη, δημιουργώντας πρόσθετη πίεση στην ευρωπαϊκή ενεργοβόρο βιομηχανία.
Ο Τραμπ και οι ΑΠΕ
Ανησυχία προκάλεσε η εκλογή Τραμπ και στον κλάδο των υπεράκτιων αιολικών, αν κρίνει κανείς από τη βουτιά των μετοχών των ευρωπαϊκών πρωταθλητών του κλάδου όπως οι δανέζικες Vestas (κατασκευαστής ανεμογεννητριών) και Orsted και η γερμανική Nordex. Το σύνθημα «drill, baby drill” (σκάψε μωρό μου, σκάψε) ήταν ένα από τα κεντρικά συνθήματα της προεκλογικής εκστρατείας του νεοεκλεγέντος Προέδρου, ο οποίος υποσχέθηκε να σταματήσει τα υπεράκτια αιολικά «την πρώτη ημέρα της θητείας του».
Στον αντίποδα, η ισπανική Iberdrola δήλωσε ότι το αποτέλεσμα των εκλογών στις ΗΠΑ δεν θα επηρεάσει τα επενδυτικά της σχέδια για offshore αιολικά στη χώρα, ενώ και ο επικεφαλής του πορτογαλικού ομίλου EDP (που δραστηριοποιείται και στην Ελλάδα μέσω της EDP Renewables) Μιγκέλ Στίλγουελ ντε Αντράντε υποστήριξε ότι αποτελεί πεποίθηση της αγοράς ότι ο IRA πολύ δύσκολα θα καταργηθεί. Πολλοί παράγοντες υποστηρίζουν ότι η κατακόρυφη αύξηση των επενδύσεων σε ΑΠΕ (και του απαραίτητου εξοπλισμού για την κατασκευή των έργων) σε πολλές Πολιτείες των ΗΠΑ με Ρεπουμπλικάνους κυβερνήτες είναι κάτι που θα συνεκτιμηθεί από την κυβέρνηση Τραμπ. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται και ο επικεφαλής της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακής, Γιώργος Περιστέρης. Απαντώντας σε σχετική ερώτηση κατά την έκτακτη ΓΣ της εταιρείας χθες (Τετάρτη 6 Νοεμβρίου). Ο κ. Περιστέρης σημείωσε ότι «κατά την προηγούμενη προεδρία Τραμπ επικρατούσε μια άλλη αντίληψη των πραγμάτων σε σχέση με την επικρατούσα παγκόσμια τάση, τώρα συντρέχουν οικονομικοί λόγοι και στις ΗΠΑ που στηρίζουν τις επενδύσεις σε ΑΠΕ γιατί ουσιαστικά είναι η πιο οικονομική μορφή ενέργειας που υπάρχει από πλευράς διαθεσιμότητας επιλογών. Πολλές από τις επενδύσεις που είχαν προγραμματιστεί μέσω του IRA αφορούν και ενδιαφέρουν πολλές Πολιτείες με Ρεπουμπλικανούς κυβερνήτες, οπότε θα δούμε πώς αυτό θα συνεκτιμηθεί σε αυτή την ιστορική πολιτική επιλογή», δήλωσε χαρακτηριστικά.
O Μικέλης Χατζηγάκης, διευθύνων σύμβουλος της Hexicon Power σημείωσε ότι ο Ντόναλντ Τραμπ έχει επανειλημμένα ταχθεί του πετρελαίου και των ορυκτών καυσίμων και κατά των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Άρα θεωρώ στις ΗΠΑ θα έχουμε ένα πισωγύρισμα που ίσως καθυστερήσει την πράσινη μετάβαση, ενώ είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς το εάν και πόσο αυτό θα επηρεάσει και την Ευρώπη. Πρέπει όμως να τονιστεί ότι οι ΑΠΕ και τα υπεράκτια αιολικά και οι ΑΠΕ είναι μια κυρίαρχη παγκόσμια τάση, ένα megatrend. Και τα megatrends δεν επηρεάζονται από τετραετείς εκλογικούς κύκλους. Η μετάβαση σε ένα πράσινο κόσμο δεν είναι επιλογή αλλά αναγκαιότητα και είμαι πεπεισμένος ότι ο κόσμος θα κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση».
Οι εξαγωγές LNG προς την Ευρώπη
Ο Ακαδημαϊκός Διευθυντής του Greek Energy Forum και Επιστημονικός Συνεργάτης του ΕΛΙΑΜΕΠ για θέματα ενέργειας Μιχάλης Μαθιουλάκης δεν βλέπει ουσιώδεις αλλαγές στο τοπίο των εξαγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου των ΗΠΑ λόγω της εκλογής Τραμπ, καθώς ούτε η κυβέρνηση Μπάιντεν προχώρησε σε κινήσεις μείωσης της παραγωγής ορυκτών καυσίμων των ΗΠΑ. Περαιτέρω, παρά τη ρητορική Τράμπ, η τυχόν περαιτέρω αύξηση της παραγωγής στις ΗΠΑ θα προσδιοριστεί αποκλειστικά από τις συνθήκες της αγοράς και όχι από τις αποφάσεις του Προέδρου «Επομένως δεν θα κάνει κάτι περισσότερο από ότι γίνεται τώρα», σημειώνει μιλώντας στο energygame.gr. «Όσο για τις ΑΠΕ, η τάση για αναδίπλωση και μείωση των στόχων ξεκίνησε στις ΗΠΑ εδώ και ένα χρόνο από τις ίδιες τις εταιρίες και τους επενδυτές οπότε δεν αναμένω στις πράξη κάποιες ιδιαίτερα επιθετικές εξελίξεις προς την κατεύθυνση αυτή σε κυβερνητικό επίπεδο.
Εκεί που μπορεί να υπάρξουν αλλαγές επί τα χείρω είναι στο θέμα της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης από τον επόμενο χειμώνα και μετά. Και τούτο διότι δεν μπορεί πλέον να αποκλειστεί το ενδεχόμενο ο νέος Πρόεδρος των ΗΠΑ να θελήσει να αξιοποιήσει ως διαπραγματευτικό όπλο την εξάρτηση της ΕΕ από το αμερικανικό LNG (που υποκατέστησε σε μεγάλο βαθμό την παλαιότερη εξάρτηση από το ρωσικό αέριο) και να την βάζει στο τραπέζι κάθε φορά που υπάρχει διάσταση απόψεων μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης. Το παλαιότερο επιχείρημα της αμερικανικής κυβέρνησης «εμείς δεν εργαλειοποιούμε την ενέργεια όπως η Ρωσία» μάλλον θα πάψει να ισχύει, λέει ο κ. Μαθιουλάκης. Ο ίδιος εκτιμά ότι η εκλογή Τραμπ δεν θα αλλάξει την στάση των ΗΠΑ για τα μεγάλα ενεργειακά project ελληνικού ενδιαφέροντος όπως ο Great Sea Interconnector ή ο Κάθετος Διάδρομος Φυσικού Αερίου, ενώ εάν υπάρξουν ανακοινώσεις από την Exxon Mobil το επόμενο διάστημα αναφορικά με το επόμενο βήμα στις έρευνες για φυσικό αέριο στα θαλάσσια οικόπεδα της Κρήτης αυτό θα σήμαινε αναβάθμιση της θέσης της χώρας μας στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο».
Η Aurora Energy Research εκτιμά ότι οι πολιτικές του Τραμπ μπορεί να λειτουργήσουν ενισχυτικά για τις εξαγωγές LNG προς τη Ευρώπη και να συμπιέσουν προς τα κάτω τις τιμές του φυσικού αερίου τα επόμενα χρόνια. Σύμφωνα με την αναλύτρια της Aurora Σόφι Πάρσονς, οι δασμοί στις εισαγωγές κινεζικών προϊόντων στις ΗΠΑ θα επηρεάσουν την οικονομία της Κίνας και κατ’ επέκταση την ζήτηση για φυσικό αέριο της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό, μια μείωση των ροών LNG προς την Ασία θα μπορούσε να αυξήσει έως και 15% τις ροές αμερικανικού LNG προς τη Ευρώπη σε σχέση με το βασικό σενάριο του οίκου. Μια πρόβλεψη που υποστηρίζεται από την υπόθεση εργασίας ότι ο νέος πρόεδρος θα άρει τους περιορισμούς που επέβαλε ο Τζο Μπάιντεν στο άνοιγμα νέων περιοχών στις ΗΠΑ για εξερεύνηση και παραγωγή υδρογονανθράκων και θα ανατρέψει την απόφαση για παύση αδειοδότηση νέων εξαγωγικών τερματικών LNG. Και εάν υλοποιηθεί, αποτελεί καλό νέο για την Ελλάδα και την αξιοποίηση των στρατηγικών υποδομών που διαθέτει, όπως το FSRU της Αλεξανδρούπολης και το Τέρμιναλ της Ρεβυθούσας. Σημειώνεται τέλος ότι η προοπτική αύξησης των ποσοτήτων LNG κατά 200 δισ. κυβικά μέτρα/ετησίως περίπου από τα τέλη του 2027 και μετά λόγω της θέσης σε λειτουργία νέων παραγωγικών μονάδων σε ΗΠΑ και Κατάρ που βρίσκονται τώρα σε φάση κατασκευής έχει ήδη προεξοφληθεί από την αγορά και στηρίζει τα σενάρια για αύξηση της προσφοράς του φυσικού αερίου και μείωση των τιμών στην Ευρώπη.
Διαβάστε ακόμη