Τη μετάβαση της Δυτικής Μακεδονίας από τον λιγνίτη στο υδρογόνο επιχείρησε να υποστηρίξει η Advent Technologies, μέσω της παραγωγής κυψελίδων καυσίμων (fuel cells) επόμενης γενιάς που θα έδιναν ηλεκτρική ενέργεια και πράσινο υδρογόνο, σε έκταση στην περιοχή της Κοζάνης. Ωστόσο, τα σχέδια άλλαξαν όταν το επενδυτικό σχέδιο της μικρής εταιρείας, που είχε καταφέρει να ενταχθεί στο αμερικανικό χρηματιστήριο NASDAQ αλλά εσχάτως βρίσκεται με το ένα πόδι εκτός αγοράς, για «τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη καινοτόμων συστημάτων κυψελών καυσίμου υδρογόνου και συστημάτων ηλεκτρολυτών και τη δημιουργία 650 θέσεων εργασίας», απεντάχθηκε από το ΣΔΑΜ (Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης). «Τιμωρηθήκαμε επειδή θέλαμε να κάνουμε επενδύσεις», αναφέρουν πηγές της εταιρείας στο energygame.gr. Χθες έγινε γνωστό πως απεντάχθηκε και η δεύτερη επένδυση που είχε ενταχθεί στα «Σημαντικά Έργα Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος» για το υδρογόνο αφού αποσύρθηκε η B&T Composites που θα την υλοποιούσε.

Εγκατεστημένη στη Βοστώνη της Μασαχουσέτης, η Advent Technologies Holdings Inc., με ιδρυτή και διευθύνοντα σύμβουλο τον Έλληνα επιστήμονα Βασίλη Γρηγορίου, έγινε γνωστή από τη δραστηριότητά της στην παραγωγή κυψελίδων καυσίμων (fuel cells) επόμενης γενιάς και για τις έρευνες και την ανάπτυξη τεχνολογιών για το «πράσινο υδρογόνο». Η εταιρεία ξεκίνησε το 2006 στην Πάτρα από τον Βασίλη Γρηγορίου, μαζί με άλλους ερευνητές του Πανεπιστημίου Πατρών και του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας. Το 2021 προχώρησε σε συγχώνευση με την AMCI Acquisition Corp. και πέτυχε να αντλήσει περίπου 158,3 εκατ. δολάρια, ποσό τεράστιο σε σχέση με τα μεγέθη και τα αποτελέσματα της εταιρείας. Θεσμικοί επενδυτές, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων funds υπό τη διαχείριση θυγατρικών της BNP Paribas, επένδυσαν 65 εκατ. δολάρια. Η συμφωνία έδωσε στην Advent τα απαιτούμενα κεφάλαια για την υλοποίηση του επιχειρηματικού της σχεδίου που περιλαμβάνει επενδύσεις σε ανάπτυξη και παραγωγή καινοτόμων προϊόντων στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, χωρίς μέχρι σήμερα να έχει ανταποκριθεί στις αρχικές προσδοκίες. Η μετοχή της Advent Technologies Holdings, Inc. -μετά και την ολοκλήρωση των σχετικών διαδικασιών συγχώνευσης της εταιρείας με το επενδυτικό όχημα ειδικού σκοπού- έκανε το ντεμπούτο της στο NASDAQ τον Φεβρουάριο του 2021.

Η χρηματιστηριακή αποτίμηση της Advent εκτιμήθηκε σε περισσότερα από 700 εκατ. δολάρια ΗΠΑ, αναδεικνύοντας την εισαγωγή της στο NASDAQ ως την πιο επιτυχημένη για «ελληνικό» startup μέχρι σήμερα. Η εταιρεία διαθέτει πάνω από 150 πατέντες στην τεχνολογία κυψελών καυσίμου HT-PEM, η οποία επιτρέπει τη λειτουργία διαφόρων καυσίμων σε υψηλές θερμοκρασίες και ακραίες συνθήκες. Επικεντρώνεται στην ανάπτυξη υλικών και εξαρτημάτων για εφαρμογές κυψελών καυσίμου σε διάφορους τομείς, όπως η αυτοκινητοβιομηχανία, η αεροναυπηγική, η άμυνα, η ναυτιλία και η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτές οι τεχνολογίες στοχεύουν στην προώθηση λύσεων για την παραγωγή καθαρής ενέργειας και τη μείωση των εκπομπών άνθρακα. Έχει μάλιστα υπογράψει συμφωνίες με εταιρείες . Η Advent Technologies εξαγόρασε τη δανική SerEnergy και τη γερμανική Fischer Eco Solutions GmbH (FES) τον Σεπτέμβριο του 2021. Η SerEnergy, με έδρα το Άαλμποργκ της Δανίας και παρουσία στις Φιλιππίνες, ειδικεύεται στην παραγωγή κυψελών καυσίμου υψηλής θερμοκρασίας (HT-PEM) για εφαρμογές εκτός δικτύου και τηλεπικοινωνιακούς πύργους. Η FES, με έδρα το Άχερν της Γερμανίας, κατασκευάζει κρίσιμα εξαρτήματα για κυψέλες καυσίμου, όπως μεμβράνες ηλεκτροδίων και πλάκες διπολικών στοιχείων. Στις πιο πρόσφατες συμφωνίες είναι με την Airbus για ένα έργο ύψους 13 εκατομμυρίων ευρώ που στοχεύει στην ανάπτυξη και βελτιστοποίηση των μεμβρανών κυψελών καυσίμου υψηλής θερμοκρασίας (HT-PEM) της Advent, οι οποίες θα χρησιμοποιηθούν σε αεροσκάφη υδρογόνου. Το έργο αυτό θα διαρκέσει δύο χρόνια, με στόχο την υποστήριξη του φιλόδοξου σχεδίου της Airbus να λανσάρει το πρώτο εμπορικό υδρογονοκίνητο αεροσκάφος μέχρι το 2035. Οι πρώτες δοκιμαστικές πτήσεις αναμένεται να πραγματοποιηθούν το 2026, καθώς το έργο επικεντρώνεται στη διαχείριση θερμότητας και στη μείωση του βάρους των συστημάτων πρόωσης των αεροσκαφών​( Hydrogen Europe)​(Hydrogen Central)​(Global Hydrogen Review).

Η Advent στα μέσα του 2022 πήρε ευρωπαϊκή σφραγίδα για ένα τεράστιο, για το μέγεθός της, επενδυτικό σχέδιο, εξέλιξη που ανακοίνωσε πανηγυρικά στο αμερικανικό χρηματιστήριο. Στις 15 Ιουλίου του 2022 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, ενέκρινε δύο επενδύσεις στην Ελλάδα στο πλαίσιο των «Σημαντικών Έργων Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος (Important Projects of Common European Interest – ΙPCEI ή ΣΕΚΕΕ) στον τομέα του υδρογόνου. Μία εξ αυτών ήταν από την Advent (έργο Green HiPo, το οποίο αφορά την τεχνολογία παραγωγής υδρογόνου και την τεχνολογία κυψελών καυσίμου υδρογόνου). Ειδικότερα για την Ελλάδα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε κρατική ενίσχυση ύψους έως 800 εκατομμυρίων ευρώ σε δημόσια δαπάνη, λαμβάνοντας υπόψη και τη διαθεσιμότητα πόρων. Οι υποστηρικτές της εταιρείας υποστηρίζουν στο energygame.gr πως, «αν κάποιος εξετάσει τις εγκρίσεις των υπόλοιπων έργων, θα διαπιστώσει ότι ο εγκεκριμένος προϋπολογισμός για την Ελλάδα ήταν από τους υψηλότερους. Αυτό πιθανότατα οφείλεται στο γεγονός ότι η αρμόδια επιτροπή, που αξιολόγησε τα προφίλ των φακέλων υποψηφιότητας, έκρινε πως η ελληνική πρόταση είναι μια από τις πιο ελπιδοφόρες στον τομέα της καινοτομίας στην αλυσίδα αξίας του υδρογόνου». Εν τοις πράγμασι, η ΕΕ παρέχει στην Ελλάδα τη δυνατότητα να χρηματοδοτήσει τις συγκεκριμένες εταιρείες με ποσό έως 800 εκατομμύρια ευρώ από εθνικούς πόρους, χωρίς να προκύπτουν ζητήματα ανταγωνισμού.

Σημειώνεται πως ένα ΣΕΚΕΕ απαιτεί την έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής βάσει της νομοθεσίας περί κρατικών ενισχύσεων. Οι εταιρείες και τα κράτη μέλη στο πλαίσιο ειδικής διαδικασίας κοινοποίησης πρέπει να αποδεικνύουν ότι τα ΣΕΚΕΕ ακολουθούν ένα υπέρτερο ευρωπαϊκό συμφέρον και ότι τα έργα δεν θα υλοποιηθούν μόνο υπό τις δυνάμεις της αγοράς. Με την έγκρισή τους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διασφαλίζει ότι όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ μπορούν να επωφεληθούν, ότι δεν υπάρχει δυσανάλογη στρέβλωση του ανταγωνισμού και ότι οι εταιρείες στα έργα τους συμμορφώνονται με τα κριτήρια ΣΕΚΕΕ, όπως ορίζονται στην ανακοίνωση για τα ΣΕΚΕΕ του 2021 (IPCEI communication of 2021). Το πρώτο κύμα των έργων ΣΕΚΕΕ είναι αυτό των τεχνολογιών υδρογόνου ή αλλιώς IPCEI Hy2Tech, στο οποίο συμμετέχει το έργο Green HiPo EL02 της εταιρείας ADVENT TECHNOLOGIES. Το ευρωπαϊκό ολοκληρωμένο έργο IPCEI Hy2Tech περιλαμβάνει 41 έργα από 35 εταιρείες, μεταξύ των οποίων 8 ΜΜΕ επιχειρήσεις και οι υπόλοιπες μεγάλες. Τα σχέδια αυτά υποβλήθηκαν από 15 κράτη μέλη: Αυστρία, Βέλγιο, Τσεχία, Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ελλάδα, Ιταλία, Ολλανδία, Πολωνία, Πορτογαλία, Σλοβακία και Ισπανία. Τα κράτη μέλη παράσχουν έως και 5,4 δισ. ευρώ σε δημόσια χρηματοδότηση για τη στήριξη της έρευνας, της καινοτομίας και της πρώτης βιομηχανικής ανάπτυξης στην αλυσίδα αξίας της τεχνολογίας υδρογόνου, η οποία αναμένεται να αποδεσμεύσει επιπλέον 8,8 δισ. ευρώ σε ιδιωτικές επενδύσεις. Η επένδυση, αλλά και η ίδια η εταιρεία δεν πέρασε απαρατήρητη από τα κυβερνητικά «ραντάρ». Εξάλλου, η ελληνική κυβέρνηση έδωσε το τελικό πράσινο φως για να εκπροσωπήσει η Advent στο φιλόδοξο ευρωπαϊκό πρότζεκτ «IPCEI Hy2Tech». Ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε στηρίξει το έργο με δηλώσεις του το 2023 αναφέροντας πως «θα στηρίξουμε την επένδυση της εταιρείας Advent στο όριο που μπορούμε».

Το χρονικό των εξελίξεων

Κύκλοι της εταιρείας αναφέρουν ότι στις 18 Οκτωβρίου του 2023 ο επικεφαλής της εταιρείας Βασίλης Γρηγορίου προσκαλείται στο γραφείο του υπουργού Νίκου Παπαθανάση και ενημερώνεται επίσημα ότι ο προϋπολογισμός είναι 60 εκατ. ευρώ και 40% η ενίσχυση. Στις 19 Οκτωβρίου ζητήθηκε νέο οριοθετημένο έργο με συνολικό προϋπολογισμό 60 εκατ. ευρώ και επιδότηση 40% αδιαπραγμάτευτα (κρατική ενίσχυση 24 εκατ. ευρώ). Στις 26 Οκτωβρίου η Advent αποστέλλει νέο οριοθετημένο έργο όπως ζητήθηκε από την ΕΥ Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΕΥΔΑΜ). Η κινητικότητα γύρω από την επένδυση παρατηρείται εκ νέου τον Μάρτιο του 2024 όταν ζητείται η αποστολή επιπρόσθετων εγγράφων. Η Advent στις 12 Ιουνίου 2024 προέβη σε αίτημα παράτασης ενός μήνα (15.07.2024) για αποστολή ενοποιημένων οικονομικών στοιχείων, κάτι που επανέλαβε στις 12 Ιουλίου 2024. Η εταιρεία στις 14 Αυγούστου προέβη σε αποστολή των οικονομικών καταστάσεων 2023, με τις ζημιές που παρουσίασε την περυσινή χρονιά να δημιουργούν μια εξαιρετικά αρνητική εικόνα. Σημειώνεται πως η εταιρεία δεν έχει ακόμα δημοσιεύσει οικονομικά αποτελέσματα για τα δύο τρίμηνα του 2024 και έχει λάβει νέα επιστολή από το NASDAQ που την απειλεί με διαγραφή των μετοχών της αν δεν συμμορφωθεί.

Πώς φτάσαμε στην ένσταση

Στις 16 Σεπτεμβρίου του 2024 ήρθε η απόφαση απόρριψης της Πράξης Green Hipo ΣΕΚΕΕ από την ΕΥΔΑΜ. O Διοικητής της τελευταίας Πελοπίδας Καλλίρης από την Κοζάνη, έκανε γνωστό λίγες ημέρες πριν πως ο φάκελος της εταιρείας «αξιολογήθηκε από την Ειδική υπηρεσία Δίκαιης Μετάβασης κρίθηκε ανεπαρκής στο όλο σχέδιο. Ζητήσαμε πολλές φορές κάποια επιπλέον στοιχεία, μας δόθηκαν τα εξετάσαμε και με βάση αυτά που προβλέπονται στις κρατικές ενισχύσεις και από το σχέδιο διοίκησης και ελέγχου, αποδείχθηκε η προβληματικότητα και δεν μπορούσε να ενταχθεί το συγκεκριμένο έργο». Συγκεκριμένα, ο φάκελος αξιολογήθηκε από την Ειδική υπηρεσία Δίκαιης Μετάβασης και με βάση το επίσημο έγγραφο η πρόταση αξιολογήθηκε αρνητικά. «Ο όμιλος επιχειρήσεων στον οποίο ανήκει η αιτούσα, απώλεσε πάνω από το ήμισυ του εγγεγραμμένου του κεφαλαίου λόγω συσσωρευμένων ζημιών, γεγονός που τον καθιστά «προβληματική επιχείρηση» σύμφωνα με τον ορισμό του Ε.Κ. 651/2014. (O.J EE L 187/1) και της Ανακοίνωσης της Επιτροπής «Κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τις κρατικές ενισχύσεις για τη διάσωση και αναδιάρθρωση μη χρηματοπιστωτικών προβληματικών επιχειρήσεων (2014/C 249/01)», αναφέρει το έγγραφο.

Πηγές με γνώση του θέματος λένε πως οι περισσότερες εταιρείες έχουν ήδη λάβει κρατική ενίσχυση ή επίσημη κοινοποίηση κρατικής χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων βιομηχανικών εταίρων και ΜΜΕ, λαμβάνοντας υπόψη τις ετήσιες εκθέσεις του 2022 και 2023 σχετικά με τα ΣΕΚΕΕ τεχνολογίας υδρογόνου. Για παράδειγμα η εταιρεία Sunfire συμμετέχει στο κύμα IPCEI Hy2Tech με το έργο DE62, στο Τεχνολογικό Πεδίο 1 (TF1 – Development of Hydrogen Generation Technologies) για την βιομηχανική αξιοποίηση (FID) της τεχνολογίας (AEL) και (SOEC) της Sunfire. Σύμφωνα με το δελτίο τύπου στις 30 Αυγούστου 2023, το FEDERAL MINISTER FOR ECONOMIC AFFAIRS ενισχύει τη στήριξη για τη βιομηχανία υδρογόνου με 169 εκατομμύρια ευρώ σε κρατική ενίσχυση για το έργο της Sunfire. Η ημερομηνία έναρξης του έργου είναι μέσα του 2022. Οι επιλέξιμες δαπάνες, ύψους 266 εκατομμυρίων ευρώ, αναφέρονται στο σύνολο των δαπανών που πληρούν τα κριτήρια για να λάβουν χρηματοδότηση στο πλαίσιο του έργου. Αυτές περιλαμβάνουν δαπάνες για έρευνα, ανάπτυξη, υποδομές και άλλες συναφείς δραστηριότητες που απαιτούνται για την επιτυχή ολοκλήρωση των καινοτόμων έργων. Η κρατική ενίσχυση που εγκρίθηκε για αυτά τα έργα ανέρχεται στα 170 εκατομμύρια ευρώ. Αυτή η χρηματοδότηση παρέχεται από δημόσιους πόρους για να υποστηρίξει τα έργα και να διασφαλίσει την υλοποίησή τους, χωρίς να παραβιάζονται οι κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ. Το energygame.gr απευθύνθηκε στην εταιρεία η οποία επιβεβαίωσε την ένσταση, χαρακτηρίζοντας την απόφαση άδικη.

«Η Ευρώπη και ο κόσμος υλοποιούν επενδύσεις στο υδρογόνο, ενώ εμείς το σκεφτόμαστε», λένε πηγές με γνώση του θέματος, ενώ δηλώνουν απαισιόδοξοι για την τροπή που αναμένεται να λάβει το έργο, με το επικρατέστερο σενάριο να λέει πως το project είναι έτοιμο για «ναυάγιο».

Διαβάστε ακόμη