Τετραπλάσια σε σχέση με τον μέσο όρο διεθνώς (12%) ήταν η πτώση στο σταθμισμένο κόστος παραγωγής ηλεκτρισμού (LCOE) από φωτοβολταϊκά στην Ελλάδα το 2023 αφού έφτασε το 48%, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Διεθνούς Υπηρεσίας Ανανεώσιμης Ενέργειας (ΙRENA) για το κόστος των ΑΠΕ το 2023. Αυτή η βουτιά του LCOE προφανώς και δεν είναι άσχετη με την «έκρηξη» των νέων φωτοβολταϊκών που μπήκαν στην πρίζα το περασμένο έτος στη χώρα μας (1,6 GW που συνιστά νέο ρεκόρ που κατά τα φαινόμενα θα ξεπεραστεί φέτος, κατά τις εκτιμήσεις του Συνδέσμου Εταιρειών Φωτοβολταϊκών (ΣΕΦ). Κάτι βέβαια που έφερε και τα πάνω κάτω στην αγορά ηλεκτρισμού, με την εμφάνιση μηδενικών ή αρνητικών τιμών ενέργειας αλλά και περικοπών πράσινης ενέργειας σε περιόδους που παρατηρείται υπερπαραγωγή φωτοβολταϊκών σε συνδυασμό με χαμηλή ζήτηση.

Η «φωτοβολταϊκή υπεροχή» της Ελλάδας αντανακλάται και στα στοιχεία των προσθηκών φωτοβολταϊκών ανά κεφαλή, καθώς η χώρα μας κατατάσσεται δεύτερη στην Ευρώπη –πίσω μόνο από τη Γερμανία, καθώς πρόσθεσε 15,4 ΜW φωτοβολταϊκής ισχύος ανά 100.000 κατοίκους, με τη Γερμανία να προηγείται με 16,9 ΜW φωτοβολταϊκά ανά 100.000 κατοίκους. Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με μελέτη του think tank Ember, η Ελλάδα το 2023 στην πρώτη θέση παγκοσμίως στην παραγωγή φωτοβολταϊκών μεταξύ των χωρών με πιο τυπικές συνθήκες ηλιοφάνειας, εξαιρώντας εκείνες με ακραία ηλιοφάνεια, όπως η Αυστραλία και η Χιλή.

Ταχεία διείσδυση ΑΠΕ με αποκλιμάκωση κόστους 

Κατά τα άλλα η έκθεση της IRENA σκιαγραφεί μια εικόνα ταχείας διείσδυσης των ΑΠΕ διεθνώς με παράλληλη αποκλιμάκωση του κόστους τους, με τα νούμερα να καταγράφουν την εντυπωσιακή αλλαγή που έχει συντελεστεί στο ενεργειακό μείγμα διεθνώς από το 2010. Οι καθαρές πηγές ενέργειας διατηρούν επίσης το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα έναντι των ορυκτών καυσίμων, αν και οι τιμές των τελευταίων προσγειώθηκαν μετά την ενεργειακή κρίση που κορυφώθηκε το 2023.

Πιο συγκεκριμένα, κατά το 2023 η ισχύς των νέων ΑΠΕ όλων των τεχνολογιών που τέθηκαν σε λειτουργία ανήλθαν σε 473 GW, εκ των οποίων ποσοστό άνω του 95% αντιστοιχεί σε φωτοβολταϊκά και χερσαία αιολικά. Επρόκειτο για τον ταχύτερο ρυθμό από το 2000, με αύξηση 54% σε σχέση με τις νέες προσθήκες του 2022. Τα νέα φωτοβολταϊκά που «μπήκαν στην πρίζα» κατά το περασμένο έτος συσσώρευσαν ισχύ 346 GW (+73% σε σχέση με το 2022), η συνολική νέα ισχύς από χερσαία αιολικά ανήλθε σε 104 GW (+48%, κάτι που αποδεικνύει ότι η ταχύτερη διείσδυση των φωτοβολταϊκών έναντι των αιολικών δεν αποτελεί μόνο ελληνικό φαινόμενο), ενώ τα νέα offshore αιολικά που ηλεκτρίστηκαν πέρυσι ανήλθαν σε 11 GW (ετήσια αύξηση 27%).  Πολύ γρήγορη τα τελευταία χρόνια είναι και η διείσδυση μονάδων αποθήκευσης (μπαταριών), καθώς ο ρυθμός ετήσιας εγκατάστασης μπαταριών αυξήθηκε από μόλις 0,1 GWh το 2010 σε 95,9 GWh το 2023. Κατά την ίδια περίοδο, το κόστος των μπαταριών μειώθηκε κατά 89% από 2,511 δολάρια/KWh το 2010 σε 273 δολ./KWh το 2023.

Εντυπωσιακά είναι τα στοιχεία της IRENA αναφορικά με την εξέλιξη του μέσου σταθμισμένου κόστους (LCOE) των διάφορων τεχνολογιών ηλεκτροπαραγωγής: Το 2010, το μέσο LCOE παγκοσμίως για τα χερσαία αιολικά ήταν 111 δολάρια/MWh, 23% υψηλότερο σε σχέση με τα νέα έργα ορυκτών καυσίμων που είχαν LCOE 90 δολάρια/MWh. Fast forward 23 χρόνια αργότερα και το LCOE των αιολικών διεθνώς έχει υποχωρήσει στα 33 δολάρια/MWh (με τον παράγοντα Κίνα να αναδεικνύεται καθοριστικός) και είναι 87% χαμηλότερο από το LCOE των μονάδων ορυκτών καυσίμων που έχει αυξηθεί στα 100 δολάρια/MWh.

Ακόμα μεγαλύτερη είναι η υποχώρηση κατά την εξεταζόμενη περίοδο του κόστους για τα βιομηχανικής κλίμακας φωτοβολταϊκών πάρκων, καθώς το 2010 το LCOE τους ήταν 460 δολάρια/MWh, με τα εν λόγω έργα να είναι 414% ακριβότερα από τις μονάδες ορυκτών καυσίμων. Όμως το 2023 το LCOE των μεγάλων φωτοβολταϊκών κυριολεκτικά κατακρημνίζεται στα 44 δολάρια/MWh και εμφανίζονται πλέον φθηνότερα κατά 56% από τις μονάδες ορυκτών καυσίμων.

Εξοικονόμηση 

Για την περίοδο 2000-2023, οι νέες ΑΠΕ που κατασκευάστηκαν διεθνώς οδήγησαν σε εξοικονόμηση ποσού 409 δισ. δολαρίων από τη μείωση της χρήσης ορυκτών καυσίμων στην ηλεκτροπαραγωγή. Το «μερίδιο» της Ευρώπης στην εξοικονόμηση είναι 88 δισ. ευρώ, ενώ αξιοσημείωτο είναι ότι η συνεισφορά των αιολικών πάρκων (149 δισ. δολάρια) ήταν σχεδόν διπλάσια σε σχέση με αυτή των φωτοβολταϊκών (78 δισ. δολ.). Πολύ μεγάλη (117 δισ. δολ.) ήταν και η συνεισφορά των υδροηλεκτρικών, αντιστρόφως ανάλογη με την παρουσία τους στο δημόσιο διάλογο για τις καθαρές πηγές ενέργειας.

Η συνολική εγκατεστημένη ισχύς των ΑΠΕ το 2023 αυξήθηκε κατά 14%, σε 3.865 GW έναντι 3.391 GW το 2022.

Διαβάστε ακόμη