Ο προτεινόμενος Επίτροπος Ενέργειας της ΕΕ, Νταν Γιόργκενσεν (Dan Jørgensen), σύντομα θα μιλήσει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και αν όλα κυλήσουν ομαλά, θα αναλάβει τα καθήκοντά του. Ανάμεσα στις αρμοδιότητές του, και ψηλά σε προτεραιότητα, θα είναι η κατάρτιση ενός σχεδίου για τον εξηλεκτρισμό της οικονομίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσα στις πρώτες 100 ημέρες της θητείας της νέας Επιτροπής. Αυτό θα συμβάλει στην προσπάθεια επίτευξης των ευρωπαϊκών κλιματικών στόχων, που έχουν τεθεί με ορίζοντα τα μέσα του αιώνα. Πέρα από τα περιβαλλοντικά οφέλη, θα υπάρχει και όφελος ως προς την ενεργειακή ασφάλεια της Ένωσης, αφού ολοένα μεγαλύτερο ποσοστό της συνολικής ενέργειας που καταναλώνει θα είναι ηλεκτρική ενέργεια, η οποία θα παράγεται κατά κύριο λόγο από εγχώρια έργα ανανεώσιμων πηγών. Οπωσδήποτε, θα χρειαστούν και οι εισαγωγές καθαρής ενέργειας από άλλα κράτη, όπως για παράδειγμα η Αίγυπτος. Ωστόσο, το μεγαλύτερο ποσοστό της ηλεκτρικής ενέργειας που θα χρησιμοποιεί η ΕΕ θα παράγεται εγχώρια, ενώ θα υπάρξει και μείωση των ακριβών εισαγωγών ορυκτών καυσίμων, η προσφορά και η τιμή των οποίων επηρεάζονται και από τη γεωπολιτική αστάθεια.
Η πρόθεση εξηλεκτρισμού της οικονομίας της ΕΕ έχει λογική βάση και ο στόχος της είναι επιθυμητός. Ο Νταν Γιόργκενσεν, ωστόσο, θα πρέπει να κληθεί να απαντήσει σε σημαντικά ερωτήματα για να στεφθεί το εγχείρημά του με επιτυχία. Για παράδειγμα, τι θα γίνει με τα ηλεκτρικά δίκτυα; Ο εξηλεκτρισμός της οικονομίας απαιτεί τεράστιες επενδύσεις στα ηλεκτρικά δίκτυα, τα οποία είχαν σχεδιαστεί σε άλλες εποχές, όπου υπήρχαν άλλες απαιτήσεις και δεδομένα. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το 40% των εγκαταστάσεων και διαδρόμων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ είναι ήδη άνω των 40 ετών.
Τον Νοέμβριο του 2023 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την πρόθεση κατάρτισης ενός Σχεδίου Δράσης Εξηλεκτρισμού. Στόχος είναι ο διπλασιασμός της διασυνοριακής ικανότητας μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ μέχρι το 2030. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 93 GW διασυνοριακής ικανότητας μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη. Επιπλέον, 23 GW θα ενσωματωθούν μέχρι το 2025 και απαιτούνται ακόμη 64 GW έως το 2030. Στο άτυπο Συμβούλιο Ενέργειας που είχε πραγματοποιηθεί στις Βρυξέλλες στις 15 και 16 Απριλίου, ο τότε Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αρμόδιος για την Πράσινη Συμφωνία και στο εξής Επίτροπος Εμπορίου και Οικονομικής Ασφάλειας, Maroš Šefčovič, είχε δηλώσει πως η ΕΕ μέχρι το 2030 χρειάζεται 584 δισεκατομμύρια ευρώ επενδύσεων σε ηλεκτρικά δίκτυα, τα οποία μεταφράζονται σε 64 GW επιπρόσθετης χωρητικότητας για μεταφορά ηλεκτρικής ενέργειας. Ασφαλώς, το πρόβλημα, σύμφωνα με τον Šefčovič, είναι πως επί του παρόντος η χρηματοδότηση είναι ανεπαρκής.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ένα Σχέδιο Δράσης Εξηλεκτρισμού θα περιλάμβανε: επιτάχυνση της υλοποίησης των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος μέσω πολιτικής καθοδήγησης, ενισχυμένης παρακολούθησης και περισσότερων προτάσεων έργων, βελτίωση του μακροπρόθεσμου σχεδιασμού των δικτύων για να φιλοξενήσουν περισσότερες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και αυξημένη ζήτηση ηλεκτροδότησης στο ενεργειακό σύστημα, εισαγωγή κανονιστικών κινήτρων μέσω προληπτικών επενδύσεων και διασυνοριακής κατανομής κόστους υπεράκτιων δικτύων, κίνητρα για καλύτερη χρήση των δικτύων, βελτίωση της πρόσβασης στη χρηματοδότηση μέσω αυξημένης ορατότητας στα προγράμματα χρηματοδότησης της ΕΕ για έξυπνα δίκτυα και εκσυγχρονισμό των δικτύων διανομής, επιτάχυνση της διαδικασίας αδειοδότησης για την ανάπτυξη δικτύων παρέχοντας τεχνική υποστήριξη στις αρχές και καθοδήγηση για την καλύτερη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών και των κοινοτήτων, καθώς και βελτίωση των αλυσίδων εφοδιασμού δικτύων μέσω της εναρμόνισης των βιομηχανικών απαιτήσεων παραγωγής.
Την πρόθεση κατάρτισης ενός σχεδίου εξηλεκτρισμού της οικονομίας της ΕΕ επικροτούν επιφανείς παράγοντες του ευρωπαϊκού τομέα ενέργειας. Σύμφωνα με το Reuters, ο Leonhard Birnbaum, πρόεδρος της Eurelectric, είχε χαρακτηρίσει την πρόθεση κατάρτισης ενός τέτοιου σχεδίου ως ένα «εξαιρετικό πρώτο βήμα». Μάλιστα, τον Απρίλιο που πέρασε, η Eurelectric δημοσίευσε ένα policy brief, στο οποίο περιέγραφε την υπάρχουσα κατάσταση στα ευρωπαϊκά ηλεκτρικά δίκτυα, εξέφραζε την ανάγκη κατάρτισης ενός συνολικού σχεδίου εξηλεκτρισμού και κατέληγε σε κάποιες προτάσεις. Συγκεκριμένα, η Eurelectric υποστηρίζει πως πρέπει να τεθεί ως στόχος το 35% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας της ΕΕ έως το 2030 να είναι από ηλεκτρική ενέργεια. Υπενθυμίζεται πως αυτή τη στιγμή το εν λόγω ποσοστό είναι στο 23% για την ΕΕ.
Στο ίδιο μήκος κύματος, το Ember παρουσίασε τέσσερις βασικές προτάσεις για τον νέο Επίτροπο Ενέργειας της ΕΕ, εστιάζοντας στην επιτάχυνση της μετάβασης στην καθαρή ενέργεια στην Ευρώπη. Ειδικότερα, πρότεινε την ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου σχεδίου για την προώθηση της ηλεκτροδότησης στην Ευρώπη, τη δημιουργία μιας ειδικής ομάδας εργασίας για τη βελτίωση της υποδομής των ηλεκτρικών δικτύων, την ανάπτυξη στρατηγικής για τα αγροβολταϊκά και τη βελτίωση της διαφάνειας και της προσβασιμότητας των ενεργειακών δεδομένων στην ΕΕ.
Η βελτίωση των ηλεκτρικών δικτύων είναι απαραίτητος «κρίκος» στην αλυσίδα για την επίτευξη ενεργειακής μετάβασης. Και βέβαια, αφού θα υπάρξει η απαραίτητη υποδομή, η οποία θα σηκώσει το βάρος του εξηλεκτρισμού της οικονομίας, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη και ο παράγοντας της ζήτησης. Με άλλα λόγια, αν οι Ευρωπαίοι πολίτες, κυρίως της Νότιας και της Ανατολικής Ευρώπης, θα έχουν την οικονομική δυνατότητα τα επόμενα χρόνια να στραφούν, για παράδειγμα, στην αγορά ηλεκτρικών οχημάτων και αντλιών θερμότητας. Όλα αυτά αποτελούν μια σειρά από υπαρκτές προκλήσεις, με τις οποίες θα κληθεί να αναμετρηθεί ο Νταν Γιόργκενσεν στο εγχείρημα κατάρτισης σχεδίου εξηλεκτρισμού της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Διαβάστε ακόμη
