Την επιφυλακτικότητα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ως προς τις προοπτικές ανάπτυξης της αγοράς των συνθετικών/ανανεώσιμων καυσίμων στην Ελλάδα στο άμεσο μέλλον -που αποτυπώνεται και στο προσχέδιο του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ)– φαίνεται να «δικαιώνει» η πρόσφατη κίνηση του σκανδιναβικού κολοσσού Orsted να «πατήσει φρένο» στο ώριμο project FlagshipOne για την κατασκευή της μεγαλύτερης μονάδας συνθετικής μεθανόλης στην Ευρώπη. Αν και η Orsted είχε λάβει την τελική επενδυτική απόφαση το 2022 και το έργο είχε μπει σε φάση κατασκευής, εντούτοις η εταιρεία αποφάσισε να το σταματήσει –«γράφοντας» απώλειες 244 εκατ. ευρώ από ζημίες απομείωσης κ.ά.- λόγω του υψηλού κόστους του πρότζεκτ και της αδυναμίας της να συνάψει μακροπρόθεσμα συμβόλαια πώλησης της συνθετικής μεθανόλης που θα παρήγαγε.

«Στοπ» από την Orsted σε mega-project συνθετικής μεθανόλης

Το FlagshipOne προέβλεπε την παραγωγή πράσινου υδρογόνου από μονάδα ηλεκτρόλυσης ισχύος 70 MW για την παραγωγή 55.000 μετρικών τόνων συνθετικής μεθανόλης ετησίως, κυρίως για ναυτιλιακή χρήση. Αξίζει να σημειωθεί ότι είχε εξασφαλίσει χρηματοδότηση από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα EU-Catalyst και τη σουηδική κυβέρνηση και ήταν υποψήφιο και για επιπλέον πόρους από την ΕΕ μέσω του Horizon Europe. Εντούτοις, η στήριξη αυτή αποδείχθηκε ότι δεν ήταν αρκετή.

Η Orsted δήλωσε ότι η ανάπτυξη συνθετικών καυσίμων δεν είναι πλέον μεταξύ των προτεραιοτήτων της, καθώς η εν λόγω αγορά αναπτύσσεται με αργότερους του προβλεπόμενου ρυθμούς. Όπως σχολίασε στο Commodity Insights η CEO της Orsted για την Ευρώπη, Ολίβια Μπριζ, τα έργα απανθρακοποίησης σε μεγάλο φάσμα των κλάδων της βιομηχανίας αντιμετωπίζουν δυσκολίες λόγω της «ψαλίδας» του κόστους μεταξύ των συνθετικών καυσίμων και των ορυκτών καυσίμων, προσθέτοντας ότι δεν υπάρχει ορατότητα για την εμπορική βιωσιμότητα του κλάδου συνθετικών καυσίμων από την πλευρά των αγοραστών.

Ο οδικός χάρτης του ΥΠΕΝ για τα ανανεώσιμα καύσιμα

Με αυτά τα δεδομένα, δεν προξενεί έκπληξη που το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας χαμήλωσε τον πήχη για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων καυσίμων στην Ελλάδα για την επόμενη πενταετία, εκτιμώντας ότι οι συνθήκες δεν είναι ακόμα ώριμες, κάτι που αναμένεται να γίνει από το 2040 και μετά.

Στο πλαίσιο αυτό, σύμφωνα με το ΕΣΕΚ, για τον τομέα των εναλλακτικών και κλιματικά ουδέτερων υγρών και αέριων καυσίμων για την περίοδο 2025-2030 αναμένονται συνολικές επενδύσεις ύψους 760 εκατ. ευρώ, ένα σχετικά μικρό μέρος του συνολικού κονδυλίου των 94 δις. ευρώ που προβλέπονται για την πράσινη μετάβαση έως το τέλος της δεκαετίας. Αυτές θα περιλαμβάνουν τη παραγωγή βιομεθανίου, την πρώτη παραγωγή προηγμένων υγρών βιοκαυσίμων για τον τομέα των μεταφορών καθώς και την εγκατάσταση των πρώτων εμπορικών μονάδων παραγωγής πράσινου υδρογόνου (1 TWh έως το 2030), κυρίως για παραγωγή ανανεώσιμων συνθετικών καυσίμων στα διυλιστήρια (συνθετική κηροζίνη, συνθετική μεθανόλη).

Motor Oil-Helleniq Energy

Όπως τονίζεται, τα διυλιστήρια αναμένεται να αναδειχθούν σε αιχμή του δόρατος για την παραγωγή συνθετικών καυσίμων. Πράγματι, η Motor Oil ωριμάζει το project IRIS- που έχει εξασφαλίσει χρηματοδότηση 127 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Καινοτομίας της ΕΕ- για την κατασκευή στο διυλιστήριο των Αγίων Θεοδώρων μονάδας που θα συνδυάζει τη δέσμευση άνθρακα με την παραγωγή συνθετικής μεθανόλης που αποτελεί καθαρό καύσιμο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί -μεταξύ άλλων- από τους θερμικούς κινητήρες των αυτοκινήτων. Μονάδα δέσμευσης CΟ2 και συλλογή και αποθήκευσή του με στόχο την παραγωγή συνθετικών καυσίμων με πολύ χαμηλό ανθρακικό αποτύπωμα σχεδιάζει και η Helleniq Energy, με την διοίκηση της εταιρείας πάντως να έχει ξεκαθαρίσει ότι η λήψη της τελικής επενδυτικής απόφασης να είναι ακόμα μακριά.

Απομένει να φανεί πώς η στάση της ελληνικής Πολιτείας θα επηρεάσει την πορεία των εν λόγω επενδύσεων. Πάντως, οι εξελίξεις στην Ευρώπη και μάλιστα σε αγορές πολύ πιο ώριμες από την ελληνική δείχνουν να δικαιολογούν προσοχή και επιφυλακτικότητα από πλευράς ΥΠΕΝ.

Τι προβλέπει το ΕΣΕΚ

Να σημειωθεί ότι το ΕΣΕΚ θέτει ως δεσμευτικό στόχο τα ανανεώσιμα καύσιμα μη βιολογικής προέλευσης (συνθετικά καύσιμα) να καλύψουν έως το 2030 το 1% του συνόλου των καυσίμων στον κλάδο των μεταφορών, ποσοστό που αναμένεται να αυξηθεί στη συνέχεια. Και τούτο διότι η ανάπτυξη των συνθετικών καυσίμων που προορίζονται για τους τομείς των μεταφορών που δεν μπορεί να εφαρμοστεί η εναλλακτική της ηλεκτροκίνησης (ναυτιλία, αεροπλοΐα), προβλέπεται να λάβει χώρα πρακτικά μετά το 2030 και να εκτιναχθεί μετά το 2040. Την περίοδο 2040-2050, η απανθρακοποίηση της ναυτιλίας και της αεροπλοΐας προβλέπεται να επιτευχθεί κυρίως με τη χρήση ανανεώσιμων συνθετικών καυσίμων. Για τον σκοπό αυτό θα απαιτηθούν μεγάλες ποσότητες πράσινου υδρογόνου και βιομηχανικές εγκαταστάσεις σύνθεσης, οι οποίες αναμένεται να εγκατασταθούν στα διυλιστήρια. Εκτιμάται ότι το πράσινο υδρογόνο θα παράγεται επί τόπου από ΑΠΕ, είτε εγκατεστημένες ειδικά για τον σκοπό αυτό, είτε μέσω PPAs.

Για την επίτευξη των στόχων προβλέπονται διάφορα μέτρα, μεταξύ των οποίων σχήματα ενίσχυσης καθώς και φορολογικά ή/και άλλα χρηματοδοτικά κίνητρα προκειμένου να συγκρατηθεί η αύξηση του μοναδιαίου κόστους μεταφοράς που θα προκύψει λόγω του αυξημένου κόστους παραγωγής των ανανεώσιμων καυσίμων. Το ΥΠΕΝ καταλήγει ότι «Με δεδομένο πως η παραγωγή και διείσδυση ανανεώσιμων καυσίμων στις μεταφορές βρίσκεται σήμερα σε εμβρυϊκό στάδιο, τα μέτρα θα εξελίσσονται σε συμφωνία με τις καλές πρακτικές που θα αναπτυχθούν σε επίπεδο ΕΕ και τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά μέσα».

Διαβάστε ακόμη