Η ενεργειακή συνεργασία Ευρώπης – Αιγύπτου τίθεται εκ νέου στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, με φόντο την κρίση στη Μέση Ανατολή, η οποία απειλεί πράγματι τη σταθερότητα ενός εξαιρετικά σημαντικού κράτους. Η Αίγυπτος έχει ένα ιδιαίτερο πολιτικό και ιστορικό βάρος, ενώ βρίσκεται σε διαρκή αλληλεπίδραση με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρόκειται για μία χώρα-κλειδί για την περιφερειακή σταθερότητα, αλλά και μία νέα πύλη πράσινης ενέργειας. Παρά τα χαοτικά της προβλήματα καταφέρνει να επιβιώνει, με την Ευρώπη να της δίνει «ψήφο εμπιστοσύνης» και να την θεωρεί αξιόπιστο εταίρο στον τομέα της ενέργειας. Η Ελλάδα είναι μεταξύ των χωρών που θέλουν να συνεργαστούν στην αξιοποίηση του ενεργειακού της πλούτου μέσω του «GREGY Project» που προωθεί ο όμιλος Κοπελούζου, με στόχο την ηλεκτρική διασύνδεση της Αιγύπτου με την Ευρώπη. Νέες γέφυρες προσπαθεί να χτίσει και η Τουρκία η οποία επιθυμεί να «εκμεταλλευτεί» κάθε συγκυρία και να βρεθεί στην εμπροσθοφυλακή των ενεργειακών εξελίξεων.
Η ύπαρξη κοιτασμάτων φυσικού αερίου και οι νέες δυνατότητες που φαίνεται να αναπτύσσονται γύρω από τον τομέα της έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων στην Αίγυπτο τράβηξαν τα βλέμματα όχι μόνο των χωρών της περιοχής αλλά πολλών που αντιλαμβάνονται την ενέργεια ως ευκαιρία και μέσον για ενισχύσουν τη θέση τους στην πολιτική σκηνή. Σε πρόσφατη συνάντηση που είχε ο Δημήτριος Κοπελούζος, πρόεδρος του Ομίλου Κοπελούζου με τον τον υπουργό Πετρελαίου και Ορυκτών Πόρων της Αιγύπτου, Karim Badawi έγινε γνωστό διά στόματος κ. Badawi ότι στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου συντελείται επί του παρόντος ένα εντατικό πρόγραμμα έρευνας και εξερεύνησης με στόχο την πραγματοποίηση νέων ανακαλύψεων. Ο κ. Κοπελούζος με τη σειρά του δήλωσε ότι η Αίγυπτος μπορεί να δημιουργήσει ένα λαμπρό μέλλον στον τομέα του φυσικού αερίου αξιοποιώντας τις ισχυρές υποδομές που διαθέτει, ιδιαίτερα στις μονάδες υγροποίησης φυσικού αερίου. Υπογράμμισε την πρόθεση του ομίλου του να συμμετάσχει σε τυχόν νέες προσφορές που θα προσφέρει η Αίγυπτος το επόμενο διάστημα.
Η στρατηγική προσέγγισης της Αιγύπτου χρειάζεται να γίνεται με γνώμονα το γεγονός πως η εν λόγω χώρα δεν χρησιμοποιεί τις ενεργειακές συμμαχίες για να αποκτήσει ισχύ, αλλά πρωτίστως με σκοπό να καλύψει τις δικές της τεράστιες ενεργειακές ανάγκες. Σύμφωνα με το Reuters, η Αίγυπτος παράγει το μεγαλύτερο μέρος της ηλεκτρικής της ενέργειας από την καύση φυσικού αερίου, ενώ θα χρειαστεί να εισαγάγει 1,18 δισεκατομμύρια δολάρια μαζούτ και φυσικό αέριο για να τερματίσει τις διακοπές ρεύματος που επιδεινώθηκαν από τα κύματα καύσωνα φέτος το καλοκαίρι τα οποία έχουν οδηγήσει σε αύξηση την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας. Η μείωση της εγχώριας παραγωγής φυσικού αερίου και οι διακυμάνσεις στις εισαγωγές συνέβαλαν επίσης στις διακοπές ρεύματος.
Στο τραπέζι των συζητήσεων τέθηκε και το έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης μεταξύ Αιγύπτου και Ευρωπαϊκής Ένωσης το οποίο ο κ. Κοπελούζος χαρακτήρισε κατά τη διάρκεια της συνάντησης ένα από τα σημαντικότερα έργα που υλοποιούνται αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη. Όπως έχει γίνει ήδη γνωστό το έργο στηρίζεται και από την ΕΕ καθώς έχει ενταχθεί στον κατάλογο των έργων Αμοιβαίου Ενδιαφέροντος της ΕΕ (Projects of Mutual Interest- PMI) στον οποίο περιλαμβάνονται όσα συνδέουν την Ευρώπη με τρίτες χώρες. O συνολικός προϋπολογισμός του εκτιμάται περίπου στα 12 δισ. ευρώ, κόστος το οποίο περιλαμβάνει την κατασκευή της ηλεκτρικής διασύνδεσης που θα μεταφέρει 3 GW «πράσινης» ενέργειας από την Αφρική στην Ευρώπη, μέσω Ελλάδας, αλλά και τα 9,5 GW έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) για την παραγωγή της αναγκαίας καθαρής ενέργειας. Σχετικά με την παραγωγή της «πράσινης» ενέργειας που θα μεταφέρεται μέσω του καλωδίου έχει υπογραφεί Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ της Infinity Power (κοινοπραξία της Masdar των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της αιγυπτιακής Infinity), της DAMCO Energy και της ELICA για την από κοινού ανάπτυξης έργων ΑΠΕ ισχύος 9,5 GW. Στην τελευταία συνάντηση που είχε ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τον πρόεδρο Άμπντελ Φάταχ αλ Σίσι, είχε δοθεί έμφαση στο γεγονός πως η σταθερότητα και η ευημερία της Αιγύπτου είναι καίριας σημασίας για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τα σχέδια της Τουρκίας
Την ίδια ώρα, σχέδια για μεγαλεπήβολες ενεργειακές συμφωνίες κάνει και η Τουρκία. Κατά την επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν στην Αίγυπτο, συζητήθηκαν ζητήματα ενεργειακής συνεργασίας μεταξύ του Φιντάν και του Αιγύπτιου ομολόγου του, Μπαντρ Αμπντελατί. Η επίσκεψη αυτή σηματοδοτεί την αναθέρμανση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, με την ενέργεια να αποτελεί έναν από τους βασικούς τομείς συζήτησης. Η Αίγυπτος και η Τουρκία αναγνωρίζουν τη σημασία της συνεργασίας στη Μεσόγειο, ιδιαίτερα σε θέματα που αφορούν την εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων της περιοχής και την εξασφάλιση ενεργειακής σταθερότητας. Η Αίγυπτος, μέσω του Υπουργού Εξωτερικών Μπαντρ Αμπντελατί, υπογράμμισε τη σημασία της συνεργασίας με τους βόρειους γείτονές της στη Μεσόγειο, με στόχο τη δίκαιη εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της περιοχής. Η δήλωση αυτή αντικατοπτρίζει την επιδίωξη της Αιγύπτου για την προώθηση ενός κλίματος συνεργασίας που θα ωφελήσει όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές, αναδεικνύοντας τις προοπτικές αμοιβαίας εκμετάλλευσης ενεργειακών πόρων. Αυτό αποτελεί ένα ακόμα βήμα προς την ενεργειακή σταθερότητα, παρά το τοπίο εντάσεων που τείνει να επισκιάσει κάθε προσπάθεια συνεργασίας.
Οι συζητήσεις Τουρκίας Αιγύπτου επικεντρώθηκαν σε θέματα ενεργειακής ασφάλειας, τονίζοντας το αυξανόμενο επενδυτικό ενδιαφέρον για LNG, ενώ δεν έλειψε η αναφορά στην πυρηνική ενέργεια από πλευράς Τουρκίας. Η Τουρκία εξετάζει τις δυνατότητες συνεργασίας με την Αίγυπτο στον τομέα αυτό, αναγνωρίζοντας τη σημασία της πυρηνικής ενέργειας για τη μελλοντική ενεργειακή ασφάλεια και ανάπτυξη. Αυτή η συνεργασία θα μπορούσε να περιλαμβάνει ανταλλαγή τεχνογνωσίας και επενδύσεις σε πυρηνικά προγράμματα, τα οποία θα ενισχύσουν την ενεργειακή αυτονομία και των δύο χωρών στο πλαίσιο μιας ευρύτερης στρατηγικής συνεργασίας στην περιοχή.
