Νέο μοντέλο «Εξοικονομώ», που θα στηρίζεται κατά κύριο λόγο στο σύστημα των βαθμοημερών, λαμβάνοντας υπόψη του τις ανάγκες θέρμανσης των κατοικιών, και θα διασφαλίζει ότι οι επενδύσεις που θα γίνουν θα είναι αποδοτικές και από περιβαλλοντικής και από οικονομικής πλευράς εξαγγέλλει στο energygame.gr ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θόδωρος Σκυλακάκης. Ερωτώμενος για το άλμα των χονδρεμπορικών τιμών ηλεκτρισμού που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα εκτιμά ότι πρόκειται για προσωρινό φαινόμενο, αλλά αν επιμείνει, θα ληφθούν μέτρα για την αντιμετώπισή του.
1. Ποιες είναι οι επόμενες πρωτοβουλίες που σχεδιάζετε για την ενεργειακή εξοικονόμηση στα κτίρια; Έρχονται νέα «Εξοικονομώ» ;
Το πρόβλημα της Ελλάδας όσον αφορά στην εξοικονόμηση ενέργειας είναι ότι το κόστος της θέρμανσης είναι πολύ μικρότερο σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, διότι έχει πιο ήπιες καιρικές συνθήκες σε ένα μεγάλο κομμάτι της. Αυτό κινδυνεύει να οδηγήσει σε επενδύσεις που ενδεχομένως αυξήσουν το ανθρακικό αποτύπωμα αντί να το μειώσουν. Κινδυνεύουμε, δηλαδή, να έχουμε κλιματικά αρνητικές επενδύσεις. Αν κάνουμε μια μεγάλη επένδυση για μόνωση μιας κατοικίας ή ενός καταστήματος σε μια θερμή περιοχή, αυτή προσθέτει CO2 κατά την υλοποίησή της, μέσω των εργασιών που θα γίνουν και των υλικών που θα χρησιμοποιηθούν. Πρέπει λοιπόν να υπάρχει μια διασφάλιση ότι τo CO2 που προστίθεται άμεσα θα είναι μικρότερο σε σχέση με την εξοικονόμηση του CO2 σε βάθος χρόνου. Αν έχεις ένα σύστημα με φθηνό ηλεκτρισμό που θα προέρχεται κατά 80% από ΑΠΕ -άρα και με μικρές εκπομπές CO2- και η ψύξη του κτιρίου γίνεται, κατά κύριο λόγο, με ηλεκτρική ενέργεια και κάποιος έχει δαπανήσει πάρα πολύ CO2 για να μονώσει το κτίριο για λόγους θέρμανσης, τότε ποιο είναι το κλιματικό και περιβαλλοντικό όφελος της επένδυσης; Αυτή είναι μια άσκηση, ένας έλεγχος που πρέπει να κάνουμε σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, γιατί δεν μπορεί να κάνουμε πολιτικές εξοικονόμησης που να μην έχουν σημαντικά θετικό περιβαλλοντικό πρόσημο.
2. Άρα μιλάμε για πιο στοχευμένα προγράμματα που θα λαμβάνουν περισσότερο υπόψη τις ανάγκες θέρμανσης…
Η άσκηση την οποία προανέφερα είναι μια δεύτερη συζήτηση γιατί είναι δύσκολη και υψηλής τεχνικής δυσκολίας. Μπορούμε, όμως, να πούμε ότι τα νέα προγράμματα «Εξοικονομώ», που θα έρθουν μέσα στο φθινόπωρο. θα στηρίζονται πολύ περισσότερο στο σύστημα των βαθμοημερών, που διασφαλίζει ότι οι επενδύσεις που θα γίνουν θα είναι πιο αποδοτικές και από πλευράς κλιματικής απόδοσης και πραγματικής οικονομικής απόδοσης, διότι μια από τις μεγάλες δυσκολίες που έχουμε στα «Εξοικονομώ» είναι ότι δεν υπάρχει αρκετή ζήτηση, γιατί η οικονομική απόδοση των σχετικών παρεμβάσεων στην Ελλάδα είναι πολύ λιγότερο ελκυστική από ότι στην υπόλοιπη Ευρώπη. Γι’ αυτό και χρειάζονται οι βαθμοημέρες, που εισήχθησαν για πρώτη φορά στην ενεργειακή μας πραγματικότητα κατά την προηγούμενη θητεία μου στο Υπουργείο Οικονομικών, όταν σχεδιάσαμε το επίδομα θέρμανσης με βάση τις βαθμοημέρες ανά γειτονιά.
3. Σας προβληματίζει το άλμα των χονδρεμπορικών τιμών ηλεκτρισμού τις τελευταίες μέρες που προμηνύει νέες αυξήσεις στα πράσινα τιμολόγια τον Αύγουστο;
Η πορεία των τιμών τις τελευταίες ημέρες οφείλεται -κατά βάση- στο blackout που έγινε στις χώρες των Βαλκανίων. Το σύστημα, εκεί, δεν λειτουργεί, πλέον, ομαλά. Καταγράφονται προβλήματα και αυτό, έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των τιμών στην ευθεία Ουγγαρία – Βουλγαρία – Ελλάδα, λόγω των διασυνδέσεων που έχουμε και των εξαγωγών που κάνουμε. Το πιθανότερο είναι πως το φαινόμενο θα κρατήσει μόλις μερικές ημέρες. Οπότε, οι τιμές θα συγκρατηθούν. Αν όχι, τότε παρά τα πολύ μεγάλα εμπόδια που θέτει η ευρωπαϊκή νομοθεσία, θα αναζητήσουμε άλλους τρόπους αντίδρασης.
4.Ποιες είναι οι βασικές ρυθμίσεις του νέου ενεργειακού νομοσχεδίου που σύντομα θα κατατεθεί σε δημόσια διαβούλευση ;
Οι βασικές ενεργειακές ρυθμίσεις αφορούν στο «άνοιγμα» του κλάδου αποθήκευσης ενέργειας με δύο τρόπους. Ο ένας είναι η δυνατότητα οι επενδυτές να εγκαταστήσουν αυτόνομες (standalone) μπαταρίες έως ενός ορίου ισχύος που είναι υπό συζήτηση, παράλληλα με οποιαδήποτε άλλη σειρά που αφορά στις ΑΠΕ. Δημιουργούμε, δηλαδή, μια «χωριστή διαδρομή» για να βάλει κανείς αυτόνομες μπαταρίες χωρίς επιδότηση, με συγκεκριμένους και αυστηρούς χρόνους ηλέκτρισης. Ο δεύτερος είναι η εγκατάσταση μπαταριών «πίσω από τον μετρητή» σε φωτοβολταϊκά που έχουν ηλεκτριστεί μετά το 2019. Oι πρωτοβουλίες αυτές έρχονται σε συνέχεια των δύο διαγωνισμών που έχουν γίνει και προβλέπουν λειτουργική και επενδυτική ενίσχυση για μπαταρίες -με κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης και του REPOWER EU- και του τρίτου που θα προκηρυχθεί το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα και θα κλείσει τον κύκλο του σχήματος αυτού. Το άθροισμα όλων αυτών των κινήσεων θα προσεγγίζει την αποθηκευτική δυναμικότητα από μπαταρίες που προβλέπει το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα στο τέλος του 2030. Μέσα από τις τρεις αυτές κινήσεις επιδιώκουμε να φέρουμε μπροστά όσο πιο γρήγορα γίνεται τον στόχο του 2030. Και τούτο διότι βλέπουμε ότι το ηλεκτρικό σύστημα χρειάζεται ταχύτερα μπαταρίες για να μπορεί να λειτουργεί με ευστάθεια και για να περιοριστούν οι περικοπές στην επόμενη φάση. Αυτό έχει μεγάλη σημασία γιατί θα διευκολύνει τη ροή των επενδύσεων σε ΑΠΕ που κινδυνεύουν από περικοπές από εδώ και στο εξής. Επομένως, θα έχουμε οφέλη σε δυο άξονες: Ο ένας είναι η ευστάθεια του συστήματος και η μείωση των τιμών στις δύσκολες ώρες και ο δεύτερος η διασφάλιση των επενδύσεων, που θα γίνουν από εδώ και πέρα και θα έχουν κινδύνους περικοπών. Όσο περισσότερες μπαταρίες υπάρχουν και όσο νωρίτερα εγκατασταθούν, τόσο θα περιοριστεί ο κίνδυνος αυτός.
5. Μέχρι να υλοποιηθούν τα έργα αποθήκευσης όμως, θα δούμε μια ένταση του φαινομένου των περικοπών…
Ναι, θα δούμε περισσότερες περικοπές και για αυτό μια βασική επιλογή μας είναι το δυναμικό τιμολόγιο να αρχίσει να εφαρμόζεται το φθινόπωρο -κατά κύριο λόγο στις επιχειρήσεις – ώστε να αρχίσει η αντιμετώπιση των περικοπών από την πλευρά της ζήτησης. Για το δυναμικό τιμολόγιο δεν απαιτείται κάποια σημαντική θεσμική παρέμβαση. Προέχει να το προωθήσουν οι πάροχοι και δη ο μεγαλύτερος που είναι η ΔΕΗ. Προς το τέλος του χρόνου θα έρθει και το διζωνικό τιμολόγιο για αυτούς που είχαν παλιά νυχτερινό μετρητή.
6. Με το πλέγμα των μέτρων σε βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα που προωθείτε θεωρείτε ότι θα αντιμετωπιστεί το φαινόμενο της υπερθέρμανσης στον κλάδο των ΑΠΕ ;
Η επόμενη πρωτοβουλία που επεξεργαζόμαστε είναι ένα θεσμικό πλαίσιο που θα κάνει πιο σαφές και πιο προβλέψιμο το θέμα των περικοπών και θα είναι έτοιμο μέσα στο φθινόπωρο.
7. Πέρα από την προώθηση των μπαταριών σχεδιάζετε και άλλα μέτρα για την προώθηση της αποθήκευσης;
Υπάρχει ένας σχεδιασμός για τη δημιουργία μικρών μονάδων αντλησιοταμίευσης στα νησιά, με αξιοποίηση μέρους των πόρων από το Ταμείο Απανθρακοποίησης. Έχουμε εξασφαλίσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τη δυνατότητα να διοχετεύσουμε περίπου το 10% των πόρων του Ταμείου που ανέρχονται σε 2 δισ. ευρώ, δηλαδή ένα ποσό της τάξης των 200 εκατ. ευρώ σε έργα «μεικτά» που δεν προωθούν μόνο την απανθρακοποίηση, αλλά και την κλιματική προσαρμογή που αφορούν στο νερό. Αναζητούμε, λοιπόν, έναν τρόπο για να συνδυάσουμε νερό, ΑΠΕ και αντλησιοταμίευση στα νησιά μας σε ενιαία έργα που θα διασφαλίζουν και τον καλύτερο εφοδιασμό των νησιών με νερό. Η λογική των έργων αυτών είναι να συνδυάζουν αφαλάτωση και αντλησιοταμίευση. Μιλάμε για επιδοτήσεις 200 εκατ. ευρώ που μπορούν να κινητοποιήσουν συνολικές επενδύσεις της τάξης των 400 εκατ. ευρώ σε τέτοιες μονάδες.
8. Με δεδομένο τον σχεδιασμό για ακόμα ταχύτερη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα, οι νέες μονάδες φυσικού αερίου είναι βιώσιμες χωρίς μηχανισμό αποζημίωσης ισχύος;
Αυτό είναι ένα δύσκολο θέμα. Το βασικό ερώτημα είναι αν στην πορεία θα απαιτηθεί -λόγω της μεγάλης αύξησης των ΑΠΕ- ένας τέτοιος μηχανισμός για το κομμάτι που δεν μπορούν να καλύψουν οι ΑΠΕ και αν αυτός θα αφορά μια συγκεκριμένη τεχνολογία ή κάθε είδους τεχνολογία. Η δική μου πεποίθηση είναι ότι η Πολιτεία πρέπει να είναι “technology agnostic”, να μην προωθεί, δηλαδή, κάποια συγκεκριμένη τεχνολογία στο βαθμό που αυτό είναι ρεαλιστικό. Η σχετική συζήτηση με την αγορά θα αρχίσει οσονούπω, αλλά θα ήθελα να τονίσω ότι το θέμα συνδέεται και με τις ηλεκτρικές μας διασυνδέσεις. Και τούτο διότι, όσο μεγαλύτερες διασυνδέσεις έχουμε τόσο περισσότερο προκύπτει η δυνατότητα εξαγωγών. Επίσης, το θέμα είναι συνάρτηση και των τιμών του φυσικού αερίου και των εκπομπών δικαιωμάτων ρύπων, γιατί είναι δύσκολο να προβλεφθεί το πώς θα «παίξουν» στην αγορά αυτές οι μονάδες χωρίς να ληφθούν υπόψη οι άλλες δυο παράμετροι. Καθώς συζητάμε για το ενεργειακό μείγμα της Ελλάδας στο μέλλον, ένα από τα πράγματα που θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε είναι ότι οι ΑΠΕ από τη στιγμή που θα εγκατασταθούν σε μια χώρα είναι κτήμα της. Η χώρα γίνεται αυτοτελώς παραγωγός ενέργειας και ένα από τα θέματα που πρέπει να συνυπολογίσουμε σε αυτή την πορεία είναι ότι όταν τελειώνει η θεωρητική οικονομική ζωή, αλλά όχι η πραγματική οικονομική ζωή της μονάδας, οι μονάδες αυτές παραμένουν. Και επειδή θα έχουν πολύ χαμηλό οριακό κόστος λειτουργίας, οι μονάδες αυτές θα μπορούν να συνεισφέρουν πολύ φθηνή ενέργεια για πολύ περισσότερο χρόνο από όσο υπολογίζουν αυτοί που κάνουν τους ενεργειακούς σχεδιασμούς. Αυτή είναι μια από τις πτυχές των ΑΠΕ που δεν τις βλέπουμε ακόμα, γιατί δεν έχει φτάσει η ωρίμανση των συστημάτων. Δεν έχει ληφθεί, δηλαδή, επαρκώς υπόψη η προοπτική ένα φωτοβολταϊκό ή ένα αιολικό πάρκο να παραμείνει και να λειτουργεί μετά τα 20 χρόνια, όταν πια έχει πληρώσει όλα του τα δάνεια, με χαμηλότερη μεν απόδοση, αλλά και με σχεδόν μηδέν οριακό κόστος. Σε αυτή την περίπτωση θα έχουμε ένα σύστημα με πολύ χαμηλότερες τιμές ενέργειας, σε σχέση με ένα σύστημα με ορυκτά καύσιμα. Αυτό βέβαια δεν θα το δούμε τα επόμενα 10 χρόνια, αλλά μετά το 2035 θα αρχίσουμε να το βλέπουμε όλο και πιο έντονα. Και είναι κάτι που μπορεί να καταστήσει μια χώρα που έχει κινηθεί από τους πρώτους στις ΑΠΕ, όπως η Ελλάδα, πολύ πιο ανταγωνιστική ενεργειακά στο μέλλον.
9. Αναφορικά με τη χρηματοδότηση των έργων ΑΠΕ, όμως, ο Ειδικός Λογαριασμός εμφανίζει έλλειμμα και υπάρχουν εισηγήσεις για αύξηση του ΕΤΜΕΑΡ για να ισορροπήσει…
Καταρχήν θα έλεγα να είμαστε όλοι ψύχραιμοι και όταν ολοκληρωθεί ένας «κανονικός» χρόνος, όπως αυτός που διανύουμε, να δούμε τα πραγματικά νούμερα του Ειδικού Λογαριασμού των ΑΠΕ σε μια χρονιά εκτός κρίσης. Να δούμε πού θα κλείσει ο λογαριασμός και πώς αυτός θα χρηματοδοτηθεί. Γιατί θέλουμε μεταξύ άλλων να δούμε και πώς θα λειτουργήσουν και οι πρωτοβουλίες που επεξεργαζόμαστε για την αγορά ηλεκτρισμού.
Διαβάστε ακόμη
