Σε σημείο καμπής βρίσκεται η Ευρωπαϊκή Ένωση αναφορικά με τις κλιματικές και ενεργειακές πολιτικές της, ιδίως μετά τα πρόσφατα αποτελέσματα των ευρωεκλογών. Η Ευρώπη έχει στραμμένο το βλέμμα της στην επιλογή των προσώπων που θα ηγηθούν των ανώτατων θεσμικών οργάνων: της Κομισιόν, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του ύπατου εκπροσώπου Εξωτερικής Πολιτικής. Οι θέσεις και τα πρόσωπα, πέραν των πολιτικών συσχετισμών, θα δοθούν με κριτήρια τη γεωγραφική και την ισορροπία φύλων.

Σημειώνεται πως οι αρχικές εκτιμήσεις Ευρωπαίων διπλωματών και αξιωματούχων για μια εύκολη επί της αρχής συμφωνία των Ευρωπαίων ηγετών για την «κατανομή» των θέσεων των ανώτατων ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων για την επόμενη πενταετία, διαψεύτηκαν. Το άτυπο δείπνο των «27» καθυστέρησε αρκετά να ξεκινήσει, καθώς προηγήθηκαν συνομιλίες και διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) και των Σοσιαλιστών, καθώς και μεταξύ του ΕΛΚ και των Φιλελευθέρων, των τριών μεγαλύτερων πολιτικών δυνάμεων, όπως προέκυψαν από τις πρόσφατες ευρωεκλογές. Οι τελικές αποφάσεις άλλωστε θα ανακοινωθούν στην προγραμματισμένη Σύνοδο στις 27-28 Ιουνίου.

Σύμφωνα με τη δεξαμενή σκέψης Atlantic Council of United States η επιλογή του προέδρου της Επιτροπής και των μελών της θα είναι καθοριστικής σημασίας για τη μελλοντική κατεύθυνση της ΕΕ. Παρά τις σημαντικές πιέσεις από την άκρα δεξιά λόγω της μεταναστευτικής κρίσης, οι μεγάλες απώλειες των Πρασίνων, καθώς και οι οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις της ενεργειακής μετάβασης, υποδηλώνουν μια ισχυρή ώθηση για «εξισορρόπηση» της πράσινης μετάβασης και της ενεργειακής ασφάλειας. Η ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης, οι ανησυχίες για το κλίμα και ενεργειακή ασφάλεια αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για τα κράτη μέλη.

Προκλήσεις και Πολιτικές Τάσεις

Η επόμενη Επιτροπή θα επικεντρωθεί στην εφαρμογή προηγούμενων αποφάσεων, με δύο κυρίαρχες πολιτικές τάσεις να αναδύονται. Η πρώτη τάση επιδιώκει την επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης. Η δεύτερη τάση υιοθετεί μια πιο πραγματιστική προσέγγιση, συνεχίζοντας τη μετάβαση λαμβάνοντας υπόψη την ασφάλεια, το κόστος και τις κοινωνικές πτυχές αυτής της μετάβασης.

Η ενεργειακή ασφάλεια εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη «στρατηγική στροφή» της Ευρώπης και στον τρόπο με τον οποίο θα χρησιμοποιήσει το φυσικό αέριο που αρχίζει να λαμβάνει διαστάσεις μεταβατικής λύσης. Η μετατόπιση αυτή αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης παγκόσμιας τάσης κατά την οποία σημαντικές επενδύσεις διοχετεύονται σε υποδομές φυσικού αερίου. Σύμφωνα με το Global Energy Monitor, σχεδόν 1,5 τρισεκατομμύρια δολάρια θα επενδυθούν σε αγωγούς και τερματικούς σταθμούς παγκοσμίως, με το 20% αυτών των δαπανών στην Ευρώπη. Παρά την παγκόσμια ώθηση για μετάβαση μακριά από τα ορυκτά καύσιμα, το φυσικό αέριο προωθείται ως «καύσιμο μετάβασης» λόγω των καθαρότερων ιδιοτήτων καύσης του σε σύγκριση με τον άνθρακα και το πετρέλαιο και της αξιοπιστίας του έναντι ανανεώσιμων πηγών ενέργειας όπως η αιολική και η ηλιακή. Σημειώνεται πως το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) από τις ΗΠΑ να συνεχίσει να παίζει σημαντικό ρόλο, καθώς η πλειοψηφία στην Ευρώπη δεν επιθυμεί την μία εκ νέου ενεργειακή εξάρτηση από τα ορυκτά της Ρωσίας.

Για την επίτευξη των στόχων απανθρακοποίησης, οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να εφαρμόσουν μία κοινή γραμμή. Ωστόσο, σύμφωνα με το Atlantic Council, η νέα ηγεσία της ΕΕ μπορεί να επιταχύνει την τάση επαναπατρισμού και «φίλου-πατρισμού» απαιτώντας νέα μέσα, συνεργασίες και σχέσεις εντός του πολυμερούς εμπορικού συστήματος. Η επίτευξη της απανθρακοποίησης, η δημιουργία ενός ρυθμιστικού πλαισίου για το υδρογόνο, ενιαίες αγορές θα απαιτήσουν μία ισχυρή κλιματική και ενεργειακή διπλωματία που θα ενισχύσει τη διεθνή συνεργασία για την αυξημένη απανθρακοποίηση των βαριών βιομηχανιών, την ασφάλεια της εφοδιαστικής αλυσίδας και την ευθυγράμμιση κανονισμών. Η θέση των ΗΠΑ και η διατλαντική συνεργασία θα παίξουν βασικό ρόλο στην επίτευξη αυτών των στόχων.

Σε γενικές γραμμές πάντως γίνεται λόγος για έναν κόσμο διαφορετικών ταχυτήτων. Η ενεργειακή μετάβαση είναι μια πραγματικότητα και η ευρωπαϊκή εμπειρία δείχνει ότι μόνο με συνεργασία είναι δυνατόν να επιτευχθεί ισορροπία μεταξύ των στόχων για το κλίμα, την οικονομία και την ασφάλεια, προς όφελος αφενός των ανθρώπων και αφετέρου του πλανήτη. Η ΕΕ βρίσκεται επί του παρόντος σε ένα σταυροδρόμι, καθώς οι πολιτικές και κοινωνικές πιέσεις μπορούν να επηρεάσουν τις κλιματικές και ενεργειακές πολιτικές της. Η διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ φιλόδοξων κλιματικών στόχων, ενεργειακής ασφάλειας και οικονομικής ανταγωνιστικότητας θα είναι κρίσιμη για τη μελλοντική πορεία της ΕΕ.

Διαβάστε ακόμη