Σε κομβικό σημείο βρίσκεται η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ γνωστή με το όνομα Great Sea Interconnector. Η κυπριακή κυβέρνηση ζητεί τώρα την επικαιροποίηση όλων των τεχνικο-οικονομικών δεδομένων που συνθέτουν το μεγαλεπήβολο έργο της εν λόγω ηλεκτρικής διασύνδεσης, με την πραγματοποίηση νέας μελέτης κόστους – οφέλους από τον σημερινό φορέα υλοποίησης, ΑΔΜΗΕ, αλλά και την εξέταση ενδεχόμενης ανάγκης για νέα συμφωνία διασυνοριακής κατανομής του κόστους μεταξύ των καταναλωτών στην Κύπρο και την Ελλάδα, αναφέρει ο Φιλελεύθερος της Κύπρου.
Το έργο ανήκει από τον περασμένο Οκτώβριο στον ΑΔΜΗΕ, ο οποίος προσπάθησε και έριξε χρήματα στο τραπέζι ώστε να αναλάβει τη μεγάλη επένδυση. Η ανάληψη του έργου από τον ΑΔΜΗΕ απέτρεψε την απώλεια της χρηματοδότησης 657 εκατ. από την ΕΕ, καθώς με τα δεδομένα μέχρι τον Οκτώβριο του 2023 ο κίνδυνος για κάτι τέτοιο φαινόταν μεγάλος. Είχε προειδοποιηθεί από τις Βρυξέλλες η Κυπριακή Δημοκρατία και ειδικότερα ο υπουργός Ενέργειας Γιώργος Παπαναστασίου.
Ο ΑΔΜΗΕ καλείται να καταθέσει στις ρυθμιστικές αρχές ενέργειας των δύο χωρών νέα μελέτη κόστους – οφέλους (CBA), ώστε να καταστούν σαφή τα οφέλη για το κάθε ένα από τα ηλεκτρικά συστήματα (και τις οικονομίες) των δύο χωρών και στη συνέχεια αν κριθεί ότι χρειάζεται να πραγματοποιηθεί νέος καταμερισμός του κόστους που θα πληρώσουν οι καταναλωτές των δύο χωρών, μέσω ενός μικρού τέλους ανά κιλοβατώρα σε βάθος περίπου τριών δεκαετιών.
Tο αίτημα της κυπριακής kυβέρνησης και της τοπικής ρυθμιστικής αρχής για μια νέα μελέτη και μια νέα απόφαση διασυνοριακής κατανομής του κόστους (CBCA) απαιτεί επανακαθορισμό των διαγραμμάτων. Ήδη ο ΑΔΜΗΕ έχει διαμαρτυρηθεί για καθυστερήσεις που θεωρεί ότι υπάρχουν από μέρους των δύο ρυθμιστικών αρχών, ως προς την επίσημη μεταβίβαση του έργου από τον EuroAsia Interconnector στον Great Sea Interconnector.
Ο ΑΔΜΗΕ ενίσταται επίσης στην απόφαση που έλαβε η ρυθμιστική αρχή της Κύπρου (ΡΑΕΚ) τον περασμένο Οκτώβριο (αμέσως μετά την ανάληψη του έργου από τον Έλληνα Διαχειριστή Μεταφοράς) για ανάκτηση της κεφαλαιουχικής δαπάνης του έργου σε 35 χρόνια από την ουσιαστική έναρξη των έργων (πόντιση καλωδίου) αντί σε 25, όπως προέβλεπε προηγούμενη απόφαση της ΡΑΕΚ. Ο ΑΔΜΗΕ διεκδικεί την αναθεώρηση της απόφασης και επανακαθορισμό των 25 χρόνων ως της χρονικής περιόδου για ανάκτηση του κόστους της διασύνδεσης μέσω του τέλους που θα πληρώνουν οι καταναλωτές ρεύματος.
Το έργο έχει στηριχθεί από την Κυπριακή Δημοκρατία η οποία είχε εκφράσει την επιθυμία να γίνει κομμάτι του μετοχικού παζλ του Great Sea Interconnector βάζοντας περίπου 100 εκατ. ευρώ. Μένουν 1,2 δισ., με την προϋπόθεση ότι δεν θα αυξηθεί στο μεταξύ το κόστος, κάτι όχι απίθανο). Είτε βάλει λεφτά το κυπριακό κράτος, είτε δεν βάλει, το κόστος της διασύνδεσης θα πληρωθεί σε βάθος 25-30 χρόνων από τους καταναλωτές. Ο ΑΔΜΗΕ θέλει αυτή η χρέωση στους καταναλωτές να ξεκινήσει από αυτό το στάδιο, για να έχει έσοδα και να πληρώνει τους εργολάβους του, ωστόσο η κυπριακή πλευρά δεν φαίνεται να κάνει αποδεκτό αυτό το αίτημα. Η Nexans, που κατασκευάζει το καλώδιο ασκεί επίσης πιέσεις στη ΡΑΕΚ και το Υπουργείο Ενέργειας, διότι θέλει να «βλέπει» χρήματα στο τραπέζι.
