Το ενδιαφέρον των «μεγάλων δυνάμεων της Γης» για τη Σελήνη έχει αναβιώσει τα τελευταία χρόνια. Τώρα στο στόχαστρο έχει μπεί το Διάστημα. Το ενδιαφέρον εντείνεται ιδίως από τη στιγμή που υπάρχουν πιθανότατα τεράστια αποθέματα νερού στη Σελήνη, τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν και για την παραγωγή αέρα. Η πιθανότητα εύρεσης νερού στη σελήνη, είναι μία ιδιαίτερα μεγάλη πρόκληση η οποία γεννά ερωτήματα που διαστημικοί οργανισμοί όπως η NASA σπεύδουν να απαντήσουν. Η κούρσα έχει μόλις ξεκινήσει για τις ΗΠΑ, την Κίνα, την Ινδία, ενώ στο παιχνίδι μπαίνει και η Ρωσία.
Οι εξελίξεις μοιάζουν να αποτελούν σταθμό στον δρόμο προς τις επόμενες και πιο μακρινές αποστολές. Όπως επίσης και για να γίνει πράξη το φιλόδοξο (και συνάμα αμφιλεγόμενο) σχέδιο ορισμένων: ο αποικισμός της Σελήνης.
Επιστήμονες της NASA και άλλων διαστημικών υπηρεσιών έχουν εντοπίσει ίχνη παγωμένου νερού στους κρατήρες του σεληνιακού νότιου πόλου κάτι που θα έχει και άλλες συνέπειες στο μέλλον για τις εξερευνήσεις στο υπέδαφος του δορυφόρου, αφού η ύπαρξη νερού θα επιτρέψει στον άνθρωπο να παραμείνει για μεγαλύτερο διάστημα στη Σελήνη, γεγονός που με τη σειρά του θα επέτρεπε την εξόρυξη σεληνιακών πόρων. Οι ενδείξεις ότι πάγος νερού μπορεί να επιμένει στη μόνιμη σκιά των περιθωρίων των κρατήρων κοντά στο νότιο πόλο της Σελήνης επιβεβαιώθηκαν το 2008 από ένα όργανο χαρτογράφησης με υπέρυθρες ακτίνες στο διαστημόπλοιο Chandrayaan-1 της Ινδίας. Στη συνέχεια, το 2009, ανιχνεύθηκε νερό στο πλουμ της πρόσκρουσης όταν η Nasa έριξε σκόπιμα ένα ανιχνευτικό όχημα σε έναν σκιερό κρατήρα. Και, το 2020, ένα άλλο όργανο της Nasa ανίχνευσε την παρουσία μορίων νερού ακόμη και σε περιοχές με ηλιοφάνεια.
Η πρόσβαση στο νερό θα είναι απαραίτητη για τους σεληνιακούς οικισμούς που σχεδιάζουν διάφοροι διαστημικοί οργανισμοί για την επόμενη δεκαετία. Εκτός από τις γνωστές επίγειες χρήσεις του – πόσιμο, μαγείρεμα, πλύσιμο, καλλιέργεια φυτών κ.ο.κ. – το νερό θα διασπάται σε μοριακό επίπεδο από τον ηλιακό ηλεκτρισμό στα ατομικά του συστατικά – οξυγόνο και υδρογόνο – για την αναπνοή και για καύσιμα, αντίστοιχα.
Το πόσο προσβάσιμο θα είναι το νερό μένει να φανεί. Οι παρατηρήσεις, μέχρι στιγμής, αφήνουν μεγάλη αβεβαιότητα σχετικά με την ποσότητα πάγου ή νερού που βρίσκεται κοντά στη σεληνιακή επιφάνεια και πόσο εύκολα μπορεί να εξαχθεί και να καθαριστεί. Πάντως, οι Αμερικανοί σχεδιάζουν να πραγματοποιήσουν ως το 2025 την πρώτη τους επανδρωμένη αποστολή στη Σελήνη εδώ και αρκετές δεκαετίες.
Ορισμένες απαντήσεις αναμένονται από το Volatiles Investigating Polar Exploration Rover της Nasa, ή Viper, το οποίο πρόκειται να προσγειωθεί κοντά στο νότιο πόλο της σελήνης φέτος σε μια περιπλανώμενη αποστολή 100 ημερών για τη συλλογή δεδομένων σχετικά με το σεληνιακό νερό. Με τρία όργανα και ένα τρυπάνι 1 μέτρου, το Viper θα διερευνήσει περιβάλλοντα σε διαφορετικά βάθη και θερμοκρασίες.
Τα τρία σενάρια γύρω από την ύπαρξη νερού στη Σελήνη
Πρώτον, μπορεί να έχει απομείνει από το νερό που υπήρχε όταν σχηματίστηκε το φεγγάρι πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια, πιθανότατα ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης ενός πρωτοπλανήτη με τη νεαρή Γη. Δεύτερον, θα μπορούσε να είναι το αποτέλεσμα κομητών και αστεροειδών που περιέχουν νερό και βομβάρδιζαν το φεγγάρι επί δισεκατομμύρια χρόνια. Τρίτον, μπορεί να προέρχεται από τον ηλιακό άνεμο: τα πρωτόνια (ιόντα υδρογόνου) που εκπέμπονται από τον ήλιο, αντιδρούν με το οξυγόνο στα ορυκτά της σεληνιακής επιφάνειας και παράγουν μόρια νερού.
Σε όλες τις μη πολικές περιοχές της σελήνης το μεγαλύτερο μέρος ή και το σύνολο αυτού του νερού είναι πιθανό να είναι χημικά συνδεδεμένο με τη σκόνη και τους βράχους. Θα μπορούσε όμως να είναι ένας εκμεταλλεύσιμος πόρος, λέει ο Anand, αν αναπτυχθεί εξοπλισμός για την απομάκρυνση του νερού με θερμότητα που παράγεται από την ηλιακή ενέργεια.
Μία ακόμα πρόκληση είναι το γεγονός ότι δεν είναι βέβαιο πώς θα μπορούσαν να διεξαχθούν εξορύξεις στη Σελήνη. Θα έπρεπε να τεθούν σε λειτουργία κατάλληλες υποδομές, πιθανότατα κυρίως μέσω ρομποτικών εργασίων, αν και η παρουσία νερού επιτρέπει την πιο μακροπρόθεσμη ανθρώπινη παραμονή.
