Την ώρα που η Κυπριακή Δημοκρατία είπε το «ναι» μετά από έναν πακτωλό καθυστερήσεων και εντάχθηκε στο μετοχικό σχήμα του Great Sea interconnector, το project βρίσκεται εκ νέου στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος με το αμερικανικό DFC (Οικονομικός και Αναπτυξιακός Οργανισμός Επενδύσεων των ΗΠΑ) να εξετάζει μέσα στους επόμενους μήνες τη συμμετοχή του στο μετοχικό σχήμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ.

Το υπουργικό συμβούλιο στη Λευκωσία ενέκρινε την είσοδο του κυπριακού Δημοσίου στο καλώδιο που προωθεί την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ (μέσω Κρήτης) των 1.200 χιλιομέτρων, με ποσό μέχρι 100 εκατ. ευρώ, από το κυπριακό Ταμείο Ανάκαμψης (RRF).

Το project φαίνεται πως συγκεντρώνει εκ νέου τα επενδυτικά βλέμματα, αφού όπως υπογράμμισε η υφυπουργός Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου σε διμερή συνάντηση με ανώτερα στελέχη του αμερικανικού κρατικού επενδυτικού ταμείου, το DFC βλέπει ζεστά τη συμμετοχή του στο μετοχικό σχήμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ μέσα στους επόμενους μήνες. Η DFC συμμετέχει ήδη στη χρηματοδότηση του επενδυτικού σχεδίου των Ναυπηγείων Ελευσίνας. Επιπλέον, η αμερικανική πλευρά, πριν από την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, είχε εκφράσει τη στήριξή της σε έργα ηλεκτρικών διασυνδέσεων ενώ ταυτόχρονα είχε αποσύρει το ενδιαφέρον της για τον αγωγό φυσικού αερίου EastMed. Μετά τη ρωσική εισβολή οι ισορροπίες έχουν αλλάξει, χωρίς να υπάρχει μεγάλη κινητικότητα γύρω από τον EastMed που σχεδιάζεται να μεταφέρει μέσω Κύπρου και Ελλάδας φυσικό αέριο από τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη.

Η Κύπρος σέρνει τώρα τον χορό, αφού είναι ο παίκτης που έχει βάλει μέχρι στιγμής χρήματα στο τραπέζι. Το μετοχικό πάζλ συμπληρώνεται από το ισραηλινό fund Aluma και το επενδυτικό κεφάλαιο TAQA από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα με τα οποία έχουν συναφθεί συμφωνίες και Μνημόνια συνεργασίας MUO. Με φορέα υλοποίησης τη νεοσυσταθείσα εταιρεία ειδικού σκοπού, θυγατρική του ΑΔΜΗΕ, υπό την επωνυμία Great Sea Interconnector στόχος είναι το project να περάσει στον επόμενο γύρο, αυτόν της επιταχυνόμενης υλοποίησης.

Επί της ουσίας, η προεργασία έχει ξεκινήσει από τον Δεκέμβριο, όταν η εταιρεία Nexans έλαβε από τον ΑΔΜΗΕ την εντολή να «δεσμεύσει» το απαραίτητο slot για την παραγωγή των καλωδίων και να βάλει μπροστά τις σχετικές διαδικασίες. Το project, με μεταφορική ικανότητα τα 2 GW (1 GW σε πρώτη φάση) περιλαμβάνει την κατασκευή τριών υποσταθμών μετατροπής, έναν σε κάθε χώρα, Ελλάδα, Κύπρο και Ισραήλ. Το έργο είναι εκτιμώμενου προϋπολογισμού 1,9 δισ. ευρώ. Τα 657 εκατ. ευρώ αφαιρούνται από το Connecting Europe Facility, αλλά απομένουν περίπου 1,3 δισ. ευρώ τα οποία πρέπει από κάπου να προέλθουν. Μία λύση φαίνεται να είναι ο τραπεζικός δανεισμός, χωρίς ωστόσο να έχει τεθεί επί τάπητος κάποια απόφαση, ενώ μένει να δούμε αν θα βάλουν το χέρι στην τσέπη οι άλλοι δύο δυνητικοί μέτοχοι.

Σύμφωνα με τα όσα είπε ο υπουργός Ενέργειας της Κύπρου, Γιώργος Παπαναστασίου η τελική επενδυτική απόφαση θα παρθεί μετά από κάποιους ελέγχους που περιγράφονται στην πρόταση ενώ για τον χειρισμό του θέματος δόθηκε εξουσιοδότηση από το Υπουργικό Συμβούλιο προς τους υπουργούς Ενέργειας και Οικονομικών. Όπως εξήγησε ο ίδιος, θα επικαιροποιηθούν κάποιες εκθέσεις βιωσιμότητας του έργου και θα γίνουν μελέτες, από κοινού με άλλα ενδιαφερόμενα μέρη, όπως ο ΑΔΜΗΕ, επενδυτικά ταμεία όπως το TAQA των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και η Κυπριακή Δημοκρατία. Επίσης, θα γίνει μελέτη δέουσας επιμέλειας επί της νομικής και οικονομικής πτυχής του θέματος. Αφού δοθεί το πράσινο φως από τις εν λόγω μελέτες οι δύο υπουργοί θα υποβάλουν ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου εισήγηση για την τελική επενδυτική απόφαση.

Ο υπουργός με δήλωσή του χθες σε κυπριακά μέσα σημείωσε πως η Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (ΑΗΚ) δεν πρέπει να ανησυχεί από την ηλεκτρική διασύνδεση. Και αυτό διότι ο μετασχηματισμός του οργανισμού που οραματίζετε η κυβέρνηση θα φέρει σε σημείο την αρχή να μπορεί να πωλεί ηλεκτρική ενέργεια σε ανταγωνιστικές τιμές και προς την κατεύθυνση του Ισραήλ αλλά και προς την κατεύθυνση της Κρήτης.

Το εμβληματικό έργο το οποίο θα άρει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου και θα συνδέσει το Ισραήλ με την Ευρώπη, βρίσκονταν μέχρι πρότινος πραγματικά στην κόψη του ξυραφιού. Υπενθυμίζεται πως ΕΕ, είχε βρεθεί σε απόγνωση καθώς το έχει εντάξει στη λίστα των PCI και το έχει ενισχύσει με τη μεγαλύτερη στα χρονικά χρηματοδότηση, ύψους 657 εκατ. ευρώ, από το ταμείο Connecting Europe Facility. Ταυτόχρονα σημειώνεται πως έχουν αποδεσμευτεί 50 εκατ. ευρώ, ενώ στο project έχουν εμπλακεί πολυεθνικοί όμιλοι, όπως η Nexans, η οποία υπέγραψε σύμβαση ύψους 1,43 δισ. ευρώ για το καλωδιακό τμήμα της διασύνδεσης σε μια περίοδο που η ζήτηση για υποβρύχια ηλεκτρικά καλώδια είναι πολύ μεγάλη.