«Πράξη» την προειδοποίηση για επιβολή δασμών στα ηλεκτρικά κινέζικα αυτοκίνητα έκανε η Ευρωπαϊκή Ένωση. Σήμερα το πρωί τίθεται σε ισχύ πλαφόν έως 37,6% στις εισαγωγές κατασκευασμένων στην Κίνα ηλεκτρικών οχημάτων, γεγονός που δημιουργεί ένα τεταμένο κλίμα στις εμπορικές σχέσης ΕΕ – Πεκίνου. Με την απόφαση αυτή οι Βρυξέλλες δείχνουν να βάζουν υποβαθμίζουν τις προειδοποιήσεις του Πεκίνου ότι με αυτόν τον τρόπο θα διαταραχθούν οι εμπορικές και οικονομικές σχέσεις των δύο πλευρών. Πάντως, θα υπάρξει ένα παράθυρο τεσσάρων μηνών, στη διάρκεια των οποίων οι δασμοί θα είναι μόνο προσωρινοί, και αναμένεται ότι στο διάστημα αυτό θα συνεχισθούν οι εντατικές συνομιλίες μεταξύ των δύο πλευρών. Μετά τους 4 μήνες, οι οριστικοί δασμοί θα ισχύσουν για πέντε χρόνια.
Η απόφαση της Κομισιόν για επιβολή τσουχτερών δασμών στα εισαγόμενα από την Κίνα ηλεκτρικά οχήματα δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία σχολιάζουν οι Financial Times. Αντιθέτως, κυοφορούνταν όλο το τελευταίο διάστημα κατά το οποίο η ΕΕ διεξήγε εις βάθος έρευνα για το κατά πόσον οι κρατικές επιδοτήσεις του Πεκίνου στην αυτοκινητοβιομηχανία πλήττουν τον ευρωπαϊκό κλάδο.
Το βήμα αυτό, το οποίο είχε προαναγγελθεί στις αρχές Ιουνίου, είναι το αποτέλεσμα ενδελεχούς έρευνας που διαπίστωσε ότι οι επιδοτήσεις διοχετεύονται σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού των ηλεκτροκίνητων οχημάτων που παράγονται στην Κίνα, τόσο από εγχώριες όσο και από ξένες εταιρείες. Δημόσιο χρήμα εντοπίστηκε παντού, είπαν οι αξιωματούχοι, από την εξόρυξη των πρώτων υλών που απαιτούνται για την παραγωγή μπαταριών μέχρι τις ναυτιλιακές υπηρεσίες που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά των τελικών προϊόντων στις ακτές της Ευρώπης. Η τεράστια κλίμακα των επιδοτήσεων επιτρέπει στους Κινέζους κατασκευαστές να προσφέρουν τα BEV τους σε αισθητά χαμηλότερες τιμές από εκείνα που συναρμολογούνται στην ΕΕ, όπου το κόστος ενέργειας και εργασίας είναι πολύ υψηλότερο. Το χάσμα τιμών έχει προκαλέσει μια ταχεία αύξηση των εισαγωγών των κινεζικής κατασκευής BEV: από 3,9% μερίδιο αγοράς το 2020 σε 25% στο τέλος του 2023, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σύμφωνα με το euronews.
Ο Μπιλ Ρούσο, πρώην επικεφαλής της Chrysler στην Κίνα και ιδρυτής της συμβουλευτικής εταιρείας Σαγκάης Automobility, δήλωσε στους FT ότι οι δασμοί θα δώσουν ώθηση στην κατασκευή ηλεκτροκίνητων στην ΕΕ, ενισχύοντας τον ανταγωνισμό. Οι κινεζικές εταιρείες έχουν ήδη αρχίσει να επενδύουν σε μεγάλο βαθμό στην κατασκευή αυτοκινήτων και μπαταριών στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων εργοστασίων πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων στη φιλική προς την Κίνα Ουγγαρία.
Αυτό το κύμα εισαγωγών χαμηλού κόστους συνιστά «απειλή οικονομικής ζημίας» για τους ανταγωνιστές της ΕΕ που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μη βιώσιμες απώλειες και να θέσει σε κίνδυνο περισσότερες από 12 εκατομμύρια άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας, προειδοποιεί η Κομισιόν. Επομένως, οι δασμοί είναι απαραίτητοι για να αντισταθμίσουν το πλεονέκτημα που παρέχουν οι επιδοτήσεις.
Η απόφαση που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη προβλέπει διαφοροποιημένους δασμούς, οι οποίοι υπολογίζονται ανάλογα με τη μητρική εταιρεία, τον ετήσιο κύκλο εργασιών και το φερόμενο ποσό των επιδοτήσεων που έχουν ληφθεί. Θα προστεθούν στον υφιστάμενο συντελεστή 10%.
- BYD: 17,4%
- Geely: 19,9%
- SAIC: 37,6%
- Άλλοι παραγωγοί BEV στην Κίνα που συνεργάστηκαν στην έρευνα, αλλά δεν έχουν επιλεγεί σε ατομικό δείγμα: 20,8%
- Άλλοι παραγωγοί BEV στην Κίνα που δεν συνεργάστηκαν: 37,6%
Η εισαγωγή των μέτρων θα είναι, προς το παρόν, προσωρινή. Οι τελωνειακές αρχές θα ζητήσουν τραπεζικές εγγυήσεις και όχι μετρητά από τους Κινέζους εξαγωγείς, πράγμα που σημαίνει ότι οι τελικοί πελάτες ενδέχεται να μην παρατηρήσουν αμέσως αλλαγή στην τσέπη τους.
Θιασώτες και πολέμιοι
Τα κράτη μέλη θα πραγματοποιήσουν μια πρώτη ψηφοφορία σε δύο εβδομάδες, η οποία όμως δεν θα είναι δεσμευτική και θα χρησιμεύσει για να δοκιμάσει τα πολιτικά νερά. Οι δασμοί θα παραμείνουν σε ισχύ έως ότου ληφθεί τελική απόφαση τον Νοέμβριο, την οποία οι χώρες θα μπορούσαν να μπλοκάρουν με ειδική πλειοψηφία. Η Γερμανία και η Ουγγαρία συγκαταλέγονται μεταξύ εκείνων που είναι πιθανό να αντιταχθούν, αν και ενδέχεται να μην φτάσουν τον απαιτούμενο αριθμό (τουλάχιστον 15 κράτη-μέλη) για να εκτροχιάσουν την πρωτοβουλία. Εν τω μεταξύ, οι Βρυξέλλες και το Πεκίνο θα συζητήσουν πιθανές λύσεις που θα μπορούσαν να αποτρέψουν τη μόνιμη επιβολή δασμών.
Η Γερμανία ηγείται των μελών εκείνων της ΕΕ που αντιτίθενται στους δασμούς υπό τον φόβο των αντιποίνων από την Κίνα. Ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς έχει δηλώσει ότι μια τέτοια ενέργεια «τελικά απλώς κάνει τα πάντα πιο ακριβά και τους πάντες φτωχότερους». Αρκετές ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν ασκήσει πιέσεις στις κυβερνήσεις τους κατά της επιβολής δασμών. Ορισμένοι βλέπουν την ανακοίνωση των φόρων ως σύνθημα για την έναρξη διαπραγματεύσεων. Η Κίνα θα μπορούσε ενδεχομένως να εκτονώσει την κατάσταση συμφωνώντας να περιορίσει τις εξαγωγές ή να ανοίξει περαιτέρω τη δική της αγορά.
Η εισαγωγή των μέτρων θα είναι, προς το παρόν, προσωρινή. Οι τελωνειακές αρχές θα ζητήσουν τραπεζικές εγγυήσεις και όχι μετρητά από τους Κινέζους εξαγωγείς, πράγμα που σημαίνει ότι οι τελικοί πελάτες ενδέχεται να μην παρατηρήσουν αμέσως αλλαγή στην τσέπη τους. Τα κράτη μέλη θα πραγματοποιήσουν μια πρώτη ψηφοφορία σε δύο εβδομάδες, η οποία όμως δεν θα είναι δεσμευτική και θα χρησιμεύσει για να δοκιμάσει τα πολιτικά νερά. Οι δασμοί θα παραμείνουν σε ισχύ έως ότου ληφθεί τελική απόφαση τον Νοέμβριο, την οποία οι χώρες θα μπορούσαν να μπλοκάρουν με ειδική πλειοψηφία.
Θα απαντήσει ο Κινέζος πρόεδρος;
Ο κινέζος πρόεδρος Σι έχει διαφημίσει τα EVs μαζί με ηλιακά πάνελ και μπαταρίες ως πυλώνες της κινεζικής κατασκευής υψηλής τεχνολογίας. Οι συνολικές κρατικές δαπάνες της Κίνας στον τομέα των ηλεκτρικών οχημάτων ξεπέρασαν τα 125 δισεκατομμύρια δολάρια μεταξύ 2009 και 2021, μακράν οι υψηλότερες μεταξύ των κορυφαίων οικονομιών του κόσμου, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών, ενός αμερικανικού think tank. Η κρατική υποστήριξη βοήθησε να μετατραπεί η Κίνα στον μεγαλύτερο παραγωγό ηλεκτρικών οχημάτων στον κόσμο, των μπαταριών τους και σχεδόν όλων των βασικών εξαρτημάτων και τεχνολογίας που χρειάζεται η ηλεκτροκίνηση.
Η Κίνα κατήγγειλε τους σχεδιαζόμενους δασμούς της ΕΕ ως «κατάφωρο προστατευτισμό» που δεν είχε «πραγματική και νομική βάση» και για «δικαιολογία για να επιβάλει δασμούς στα ηλεκτρικά οχήματα που προέρχονται από την Κίνα». Το Πεκίνο δεν έχει διευκρινίσει πώς μπορεί να αντιδράσει. Ωστόσο, έκανε σαφείς τις προθέσεις του μέσω της εκπροσώπου του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών ότι «θα λάβει κάθε απαραίτητο μέτρο» για να προστατεύσει τα συμφέροντα της Κίνας.
Ποιον πλήττει η απόφαση
Η Κίνα, ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ, εξήγαγε 10 δισ. ευρώ ηλεκτρικά αυτοκίνητα στην ΕΕ το 2023, σύμφωνα με αναλυτές του Rhodium Group. Οι συνολικές κινεζικές εξαγωγές ανέρχονται σε 3,4 τρισ. δολάρια, εκ των οποίω 500 δισεκατομμύρια στην ΕΕ και άλλα τόσα στις ΗΠΑ. Η Νοτιοανατολική Ασία έχει γίνει ο μεγαλύτερος εξαγωγικός προορισμός της Κίνας τα τελευταία χρόνια, ξεπερνώντας τόσο την ΕΕ όσο και τις ΗΠΑ. Μια έκθεση της Goldman τον περασμένο μήνα διαπίστωσε ότι στα τέλη του 2023, τα ηλεκτρικά οχήματα, τα ηλιακά πάνελ, και οι μπαταρίες λιθίου αντιπροσώπευαν από κοινού το 4,5% των συνολικών κινεζικών εξαγωγών, από 1% το 2018. Η Ευρώπη ήταν ο μεγαλύτερος προορισμός, αλλά το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής ήταν «για εγχώρια κατανάλωση».
