Μια πιθανή κρίση εφοδιασμού ουρανίου αντιμετωπίζουν οι αμερικανικές και ευρωπαϊκές ενεργειακές εταιρείες, καθώς η ζήτηση για πυρηνική ενέργεια αυξάνεται παγκοσμίως. Με τις χώρες παγκοσμίως να μεταβαίνουν σε καθαρότερες πηγές ενέργειας για την τροφοδοσία των πάντων, από τα νοικοκυριά έως τα κέντρα δεδομένων AI, η ζήτηση για πυρηνική ενέργεια πρόκειται να αυξηθεί απότομα. Ωστόσο, μια διαφαινόμενη έλλειψη ουρανίου, του βασικού μετάλλου που χρησιμοποιείται για την τροφοδοσία των πυρηνικών αντιδραστήρων, απειλεί να διαταράξει αυτή την ανάπτυξη.
Η πρόκληση του εφοδιασμού επιδεινώνεται από τη μεταβαλλόμενη γεωπολιτική δυναμική. Το Καζακστάν, ο μεγαλύτερος παραγωγός ουρανίου στον κόσμο, προμηθεύει περίπου το 40% της παγκόσμιας αγοράς. Ωστόσο, πωλεί όλο και περισσότερο το ουράνιο του στη Ρωσία και την Κίνα, αφήνοντας λιγότερα για τους αγοραστές των ΗΠΑ και της Ευρώπης. Σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας, τα δύο τρίτα των πωλήσεων ουρανίου της κρατικής Kazatomprom του Καζακστάν το 2023 θα πάνε στη Ρωσία, την Κίνα και σε εγχώριους αγοραστές, σε σύγκριση με μόλις το ένα τρίτο το 2021. Εν τω μεταξύ, οι πωλήσεις σε δυτικές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, του Καναδά, της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου, μειώθηκαν από 60% το 2021 σε 28% το 2023, σύμφωνα με όσα γράφουν οι Financial Times.
Επιθετικά κινούνται Ρωσία και Κίνα
Η μετατόπιση αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις επιθετικές κινήσεις της Ρωσίας και της Κίνας να εξασφαλίσουν προμήθειες ουρανίου για να επεκτείνουν τις δικές τους δυνατότητες πυρηνικής ενέργειας. «Οι Ρώσοι και οι Κινέζοι παίκτες επιθυμούν πολύ να εξασφαλίσουν πρόσβαση σε πόρους στην Κεντρική Ασία και την Αφρική, δημιουργώντας ένα πολύ ανταγωνιστικό περιβάλλον», εξήγησε ο Benjamin Godwin της Prism Strategic Intelligence. Αυτή η αυξανόμενη γεωπολιτική επιρροή εγείρει ανησυχίες σχετικά με την ενεργειακή ασφάλεια για τα δυτικά έθνη.
Ο Cory Kos, αντιπρόεδρος των επενδυτικών σχέσεων της Cameco, του μεγαλύτερου δυτικού προμηθευτή ουρανίου, προειδοποίησε για την επισφαλή κατάσταση των παγκόσμιων αποθεμάτων ουρανίου. Σημείωσε ότι η βιομηχανία «ζει με δανεικά», βασιζόμενη στην εξάντληση των αποθεμάτων για τη διατήρηση της αλυσίδας εφοδιασμού. Μετά την καταστροφή της Φουκουσίμα το 2011, είχε δημιουργηθεί πλεόνασμα ουρανίου, αλλά το πλεόνασμα αυτό έχει έκτοτε εξαντληθεί, με αποτέλεσμα η βιομηχανία να κινδυνεύει από ελλείψεις.
Ο ρόλος της γεωπολιτικής
Η γεωπολιτική αστάθεια σε βασικές χώρες παραγωγής ουρανίου περιπλέκει ακόμη περισσότερο την κατάσταση και επιβαρύνει τις αλυσίδες εφοδιασμού. Στον Νίγηρα, ο οποίος προμηθεύει περίπου το 5% του παγκόσμιου ουρανίου και είναι σημαντικός εξαγωγέας στην ΕΕ, οι εξαγωγές σταμάτησαν το 2024 μετά από στρατιωτικό πραξικόπημα το 2023. Αυτή η πολιτική αλλαγή είχε ως αποτέλεσμα την αναστολή των δικαιωμάτων εξόρυξης για τη γαλλική κρατική εταιρεία Orano, η οποία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στον Νίγηρα για τους πόρους ουρανίου της.
Καθώς η παγκόσμια ζήτηση για πυρηνική ενέργεια αναμένεται να διπλασιαστεί έως το 2040, με χώρες όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Νότια Κορέα να δεσμεύονται να τριπλασιάσουν την πυρηνική ικανότητα έως το 2050, ο κίνδυνος μιας κρίσης εφοδιασμού είναι μεγάλος. Οι αναλυτές προειδοποιούν ότι οι δυτικές χώρες έχουν αργήσει να διασφαλίσουν τις αλυσίδες εφοδιασμού τους με ουράνιο. Μια έκθεση του Κέντρου Στρατηγικών και Διεθνών Σπουδών των ΗΠΑ (CSIS) υπογράμμισε μια «αποσύνδεση» μεταξύ των φιλοδοξιών των δυτικών κυβερνήσεων για επέκταση της πυρηνικής ενέργειας και των προσπαθειών τους να διασφαλίσουν τον εφοδιασμό με ουράνιο.
Παρά τις προκλήσεις αυτές, η Kazatomprom έχει δηλώσει την πρόθεσή της να διατηρήσει διαφοροποιημένες πωλήσεις και να αποφύγει την υπερβολική εξάρτηση από οποιαδήποτε μεμονωμένη αγορά. Ωστόσο, η μείωση των πωλήσεών της στη Δύση υπογραμμίζει τον επείγοντα χαρακτήρα που έχουν οι αμερικανικοί και ευρωπαϊκοί ενεργειακοί όμιλοι να διερευνήσουν εναλλακτικές πηγές. Οι αναλυτές της Berenberg προειδοποίησαν για πιθανό σοκ στην προσφορά και τόνισαν την ανάγκη οι αμερικανικές επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας να εξασφαλίσουν συμβόλαια ουρανίου για να αποφύγουν τις ελλείψεις.
Με την πυρηνική ενέργεια να καθίσταται ακρογωνιαίος λίθος της παγκόσμιας μετάβασης στην καθαρή ενέργεια, η εξασφάλιση σταθερής προμήθειας ουρανίου θα είναι ζωτικής σημασίας. Ωστόσο, με τις γεωπολιτικές εντάσεις, τον εθνικισμό των πόρων και τον αυξανόμενο ανταγωνισμό από τη Ρωσία και την Κίνα, οι αμερικανικοί και οι ευρωπαϊκοί ενεργειακοί όμιλοι αντιμετωπίζουν μια δύσκολη μάχη για να διασφαλίσουν ενεργειακή ασφάλεια.
Διαβάστε ακόμη
