Στο επίκεντρο της παγκόσμιας στροφής προς την ηλεκτροκίνηση βρίσκεται το βιομηχανικό πάρκο Morowali της Ινδονησίας (IMIP), καθώς επεξεργάζεται κρίσιμο νικέλιο για τις μπαταρίες των ηλεκτρικών οχημάτων (EV). Τοποθετημένο στο πολυσύχναστο βιομηχανικό κέντρο του Sulawesi, αυτό το τεράστιο εργοστάσιο, το οποίο ελέγχεται σε μεγάλο βαθμό από τον κινεζικό όμιλο Tsingshan Holding Group, αποτελεί βασικό παράγοντα για την προώθηση της πράσινης επανάστασης. Όμως, πίσω από την ταχεία ανάπτυξη και τον οικονομικό αντίκτυπό της κρύβεται μια σκοτεινή πλευρά: μη ασφαλείς συνθήκες εργασίας, περιβαλλοντικές ζημιές και μια κοινότητα που ζει στη «σκιά» της βιομηχανίας.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Bloomberg, το 2023, μια τραγική έκρηξη σε ένα από τα εργοστάσια του IMIP είχε ως αποτέλεσμα σοβαρούς τραυματισμούς αλλά και θανάτους εργαζομένων. Το ατύχημα συνέβη κατά τη διάρκεια εργασιών συντήρησης σε κλίβανο βυθισμένου τόξου που χρησιμοποιείται για την επεξεργασία μεταλλεύματος νικελίου. Λόγω αποτυχίας να ψυχθεί σωστά η σκωρία στο εσωτερικό του κλιβάνου, το λιωμένο υπόλειμμα ξεχύθηκε προς τα έξω, προκαλώντας έκρηξη και οι φλόγες εξαπλώθηκαν σε όλη την εγκατάσταση. Οι δυσκολίες επικοινωνίας μεταξύ Κινέζων και Ινδονήσιων εργατών επιδείνωσαν το χάος, και παρά τις απεγνωσμένες προσπάθειες να σωθούν οι τραυματίες, άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, ενώ πολλοί άλλοι υπέστησαν σοβαρά εγκαύματα. Το περιστατικό αυτό σηματοδότησε ένα μόνο από τα πολλά θανατηφόρα ατυχήματα που συνδέονται με το IMIP και άλλες εγκαταστάσεις παραγωγής νικελίου στην Ινδονησία, όπου οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν τακτικά επικίνδυνες συνθήκες, όπως το να θάβονται κάτω από σκωρία, να συνθλίβονται από τον εξοπλισμό ή να τραυματίζονται σε πτώσεις.

Eιδικότερα, όπως αναφέρουν οι Financial Times, οι εγκαταστάσεις νικελίου στην Ινδονησία κατέγραψαν συνολικά 114 περιστατικά που είχαν ως αποτέλεσμα 101 θανάτους και 240 τραυματισμούς μεταξύ του 2015 και του πρώτου εξαμήνου του 2024, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε από αναφορές των μέσων ενημέρωσης η μη κερδοσκοπική ομάδα Trend Asia. Σχεδόν οι μισοί από αυτούς τους θανάτους συνέβησαν στο IMIP. Κατά το πρώτο εξάμηνο του 2024, η Trend Asia κατέγραψε πέντε ατυχήματα στο IMIP και 12 σε άλλες εγκαταστάσεις νικελίου στην Ινδονησία με οκτώ θανάτους και 63 τραυματισμούς.

Η σημασία του νικελίου για τις μπαταρίες των EV

Το νικέλιο από το IMIP διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στην παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού για τα ηλεκτρικά οχήματα, καθώς το μέταλλο αποτελεί βασικό συστατικό των μπαταριών που χρησιμοποιούνται από τις αυτοκινητοβιομηχανίες παγκοσμίως, συμπεριλαμβανομένων εταιρειών όπως η Tesla, η BMW, η Ford, η General Motors και η Toyota. Το νικέλιο επεξεργάζεται στο IMIP, διυλίζεται περαιτέρω από εταιρείες όπως η Zhejiang Huayou Cobalt και τελικά προμηθεύεται στους κατασκευαστές μπαταριών. Ως αποτέλεσμα, το νικέλιο από το IMIP μπορεί να εντοπιστεί σε ηλεκτρικά οχήματα από μεγάλους κατασκευαστές, καθιστώντας το βασικό κρίκο στην αλυσίδα της μετάβασης σε πιο πράσινες μεταφορές. Ωστόσο, αυτό έχει οδηγήσει σε μια έντονη αντίθεση μεταξύ των περιβαλλοντικών και εργασιακών προτύπων που υπερασπίζονται αυτές οι αυτοκινητοβιομηχανίες στο μάρκετινγκ τους και της πραγματικότητας επί τόπου στην Ινδονησία, όπου οι εργαζόμενοι υπόκεινται σε επικίνδυνες συνθήκες εργασίας, χαμηλούς μισθούς και σκληρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Το IMIP, το οποίο εκτείνεται σε πάνω από 2.000 εκτάρια και φιλοξενεί δεκάδες επιχειρήσεις, δημιουργήθηκε μέσω μιας τεράστιας επένδυσης – πάνω από 30 δισεκατομμύρια δολάρια – που οφείλεται κυρίως στην αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης για νικέλιο, ιδίως στον τομέα των ηλεκτρικών οχημάτων. Η κυβέρνηση της Ινδονησίας έχει υποστηρίξει αυτή την ανάπτυξη, θεωρώντας την ως έναν τρόπο για την τόνωση της οικονομίας του έθνους και την τοποθέτηση της χώρας στο κέντρο της παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού για μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων. Τα αποθέματα νικελίου της Ινδονησίας είναι τα μεγαλύτερα στον κόσμο και η χώρα έχει χρησιμοποιήσει τους πόρους της για να καταστεί κυρίαρχος παίκτης στην παγκόσμια παραγωγή νικελίου.

Οι επιπτώσεις της εξόρυξης του νικελίου

Ωστόσο, ο τομέας του νικελίου έχει δεχθεί κριτική για τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις του. Η ρύπανση από τα εργοστάσια τήξης και τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα που προμηθεύουν την ενέργεια για το IMIP αποτελεί σοβαρό ζήτημα. Οι κάτοικοι της περιοχής διαμαρτύρονται για αναπνευστικά προβλήματα και άλλες ανησυχίες για την υγεία, οι οποίες επιδεινώνονται από την εκτεταμένη χρήση άνθρακα για την παραγωγή ενέργειας. Η σκόνη από τις εργασίες εξόρυξης και οι βιομηχανικές εκπομπές μολύνουν τον αέρα, ενώ η απορροή των υδάτων από τις περιοχές εξόρυξης ρυπαίνουν τις υδάτινες οδούς, με αποτέλεσμα να έχουν πάρει χρώμα σκουριάς τα ποτάμια και να καταστρέφεται το τοπίο. Επιπλέον, η βιομηχανική επέκταση έχει οδηγήσει στην καταστροφή των οικοσυστημάτων, συμπεριλαμβανομένης της αποψίλωσης τεράστιων δασικών εκτάσεων για την πρόσβαση στο νικέλιο που βρίσκεται από κάτω.

Οι συνθήκες εργασίας στο IMIP

Οι συνθήκες εργασίας στο IMIP είναι επίσης εξαιρετικά προβληματικές. Ενώ οι μισθοί είναι, σε ορισμένες περιπτώσεις, υψηλότεροι από εκείνους πολλών άλλων τοπικών θέσεων εργασίας, το κόστος ζωής στην περιοχή είναι υψηλό και πολλοί εργαζόμενοι αγωνίζονται να τα βγάλουν πέρα. Οι εργαζόμενοι ζουν σε πρόχειρες κατοικίες και η υγεία τους τίθεται τακτικά σε κίνδυνο λόγω της περιβαλλοντικής ρύπανσης. Οι ασθένειες του αναπνευστικού συστήματος είναι συχνές στις γύρω κοινότητες, και στην περιοχή παρατηρείται αύξηση των λοιμώξεων από φυματίωση, την οποία οι ειδικοί ιατροί συνδέουν με τα υψηλά επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Παρά τους κινδύνους, πολλοί εργαζόμενοι αισθάνονται ότι δεν έχουν άλλη επιλογή από το να συνεχίσουν να εργάζονται στο βιομηχανικό συγκρότημα, καθώς υπάρχουν ελάχιστες άλλες ευκαιρίες απασχόλησης στην περιοχή.

Παρά τα σοβαρά αυτά προβλήματα, η βιομηχανία νικελίου της Ινδονησίας, με επίκεντρο το IMIP, πρόκειται να συνεχίσει την ταχεία επέκτασή της. Η Tsingshan και άλλες κινεζικές εταιρείες έχουν επενδύσει σημαντικά στην ανάπτυξη βιομηχανικών πάρκων σε ολόκληρη την Ινδονησία, όπου μπορούν να επωφεληθούν από το φθηνό εργατικό δυναμικό και τα κυβερνητικά κίνητρα. Μάλιστα, η κλίμακα της βιομηχανίας νικελίου στην Ινδονησία αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά τα επόμενα χρόνια, με τις προβλέψεις να δείχνουν ότι η χώρα θα προμηθεύει σχεδόν τα δύο τρίτα της παγκόσμιας αγοράς νικελίου μέχρι το 2030. Αυτή η ταχεία επέκταση έχει ήδη οδηγήσει σε πτώση τις παγκόσμιες τιμές του νικελίου, ασκώντας πίεση στις επιχειρήσεις εξόρυξης με υψηλότερο κόστος σε χώρες όπως η Αυστραλία και ο Καναδάς.

Ενώ οι διεθνείς αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν δεσμευτεί να εξασφαλίσουν υπεύθυνη προμήθεια και να προωθήσουν τα ηλεκτρικά τους αυτοκίνητα ως φιλικά προς το περιβάλλον, η πραγματικότητα της αλυσίδας εφοδιασμού νικελίου «λέει» μια διαφορετική ιστορία. Η βιομηχανία νικελίου της Ινδονησίας, καθοδηγούμενη από τις ανάγκες της παγκόσμιας αγοράς EV, λειτουργεί συχνά με τρόπους που έρχονται σε αντίθεση με τις υποσχέσεις βιωσιμότητας που δίνουν οι κατασκευαστές αυτοκινήτων. Παρά την αναγνώριση αυτών των ζητημάτων, οι αυτοκινητοβιομηχανίες είναι απίθανο να εγκαταλείψουν την εξάρτησή τους από το νικέλιο της Ινδονησίας λόγω της ανταγωνιστικής τιμολόγησης και της τεράστιας κλίμακας δραστηριοτήτων που προσφέρει η Ινδονησία.

Διαβάστε ακόμη