Η βλάβη στην υποθαλάσσια ηλεκτρική διασύνδεση EstLink 2 μεταξύ Εσθονίας και Φινλανδίας δεν θα επηρεάσει τον συγχρονισμό των Βαλτικών χωρών με το ηπειρωτικό ευρωπαϊκό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, που έχει προγραμματιστεί για τις αρχές του 2025, σύμφωνα με την Υπουργό Κλίματος της Εσθονίας, Γιόκο Αλέντερ. Επίσημη ανακοίνωση του εσθονικού Υπουργείου Κλίματος αναφέρει πως η κυρία Αλέντερ συναντήθηκε μέσω τηλεδιάσκεψης με τους υπουργούς Ενέργειας των Βαλτικών χωρών το απόγευμα της Πέμπτης, μία ημέρα μετά την αποσύνδεση του EstLink 2, προκειμένου να τους ενημερώσει για την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί μετά τη βλάβη στο καλώδιο.
Η Εσθονή υπουργός Κλίματος διαβεβαίωσε πως ούτε η Εσθονία, ούτε οι άλλες χώρες της Βαλτικής, δηλαδή η Λετονία και η Λιθουανία, πρόκειται να μείνουν χωρίς ηλεκτρική ενέργεια. «Οι διαχειριστές συστημάτων είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν την κατάσταση, καθώς η ετοιμότητα για τέτοια περιστατικά αποτελεί μέρος της καθημερινής τους εργασίας. Η Εσθονία και οι Βαλτικές χώρες διαθέτουν επαρκή παραγωγική ικανότητα και εφεδρείες για να καλύψουν τις ανάγκες μας σε ηλεκτρική ενέργεια. Οι σταθμοί παραγωγής, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που διαχειρίζεται η Enefit Power, είναι έτοιμοι για λειτουργία, και τα αιολικά πάρκα βρίσκονται επίσης σε λειτουργία», δήλωσε.
Ως προς τον συγχρονισμό των τριών χωρών με το ηπειρωτικό ευρωπαϊκό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, η κυρία Αλέντερ τόνισε πως «Ο συγχρονισμός παραμένει προγραμματισμένος για τις αρχές Φεβρουαρίου 2025, και οι απαραίτητες προετοιμασίες προχωρούν σύμφωνα με το σχέδιο». Παράλληλα, πρόσθεσε πως «οι βαλτικές χώρες διαθέτουν επαρκή διαχειρίσιμη ισχύ και διασυνδέσεις για να ολοκληρώσουν τον συγχρονισμό, ακόμη και χωρίς τη σύνδεση του Estlink 2», ενώ, καταλήγοντας, υπογράμμισε τη σημασία της ετοιμότητας των χωρών της περιοχής και της ομαλής εκτέλεσης του συγχρονισμού με την Ευρώπη, με αφορμή το περιστατικό των Χριστουγέννων, όπου υπάρχουν έντονες υποψίες από πλευράς ΕΕ και επίσημων φορέων πως πρόκειται για δολιοφθορά.
Υπενθυμίζεται πως το βράδυ των Χριστουγέννων η Fingrid, ο διαχειριστής του συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας της Φινλανδίας, ενημέρωσε με ανακοίνωσή της πως διαπιστώθηκε βλάβη στο καλώδιο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας EstLink 2, που συνδέει τη Φινλανδία με την Εσθονία και αποσυνδέθηκε από το δίκτυο μετά το μεσημέρι της 25ης Δεκεμβρίου. Αφού υπήρξε διερεύνηση εκ μέρους της φινλανδικής αρχής σε συνεργασία με τον διαχειριστή του συστήματος μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας της Εσθονίας, Elering, ανακοινώθηκε την Πέμπτη 26 Δεκεμβρίου πως η βλάβη βρισκόταν στο υποβρύχιο τμήμα του καλωδίου. Δημοσίευμα των Financial Times αναφέρει πως η Φινλανδία υποπτεύεται ότι ένα δεξαμενόπλοιο που ανήκει στον σκιώδη στόλο της Ρωσίας προκάλεσε ζημιά σε υποβρύχιο καλώδιο ηλεκτρικής ενέργειας και σε τρία καλώδια επικοινωνίας, ξεκινώντας έρευνα κατά του πλοίου για δολιοφθορά. Ως προς την αποκατάσταση του καλωδίου, οι πληροφορίες δείχνουν πως οι προετοιμασίες για τις απαιτούμενες εργασίες έχουν ξεκινήσει, ενώ οι εργασίες επισκευής πρόκειται να διαρκέσουν αρκετούς μήνες.
Το εν λόγω περιστατικό σχολίασαν την Πέμπτη με κοινή ανακοίνωσή τους η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, η -Εσθονή- Κάγια Κάλλας. Η ανακοίνωση αναφέρει πως «το χθεσινό περιστατικό με τα υποθαλάσσια καλώδια στη Βαλτική Θάλασσα είναι το πιο πρόσφατο από μια σειρά ύποπτων επιθέσεων σε κρίσιμες υποδομές». Στη συνέχεια, προσθέτει: «Καταδικάζουμε σθεναρά κάθε σκόπιμη καταστροφή των κρίσιμων υποδομών της Ευρώπης. Το ύποπτο σκάφος αποτελεί μέρος του σκιώδους στόλου της Ρωσίας, ο οποίος απειλεί την ασφάλεια και το περιβάλλον, ενώ παράλληλα χρηματοδοτεί τον πολεμικό προϋπολογισμό της Ρωσίας. Θα προτείνουμε περαιτέρω μέτρα, συμπεριλαμβανομένων κυρώσεων, για να στοχεύσουμε αυτόν τον στόλο».
Όπως έγινε γνωστό την Παρασκευή, η Εσθονία ξεκίνησε θαλάσσιες περιπολίες για την προστασία της έτερης ηλεκτρικής της διασύνδεσης με τη Φινλανδία, του καλωδίου EstLink 1. «Αν υπάρξει απειλή σε ζωτικής σημασίας υποθαλάσσια υποδομή, θα υπάρξει επίσης απάντηση», προειδοποίησε στο Χ ο Εσθονός υπουργός Εξωτερικών, Μάργκους Τσάκνα. Την προσπάθεια της Εσθονίας θα ενισχύσει και το ΝΑΤΟ, όπου αναμένεται να αυξήσει την παρουσία του στη Βαλτική, σύμφωνα με το ReCharge.
Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, πως στις 27 Σεπτεμβρίου του 2024 το Υπουργείο Κλίματος της Εσθονίας και το Υπουργείο Οικονομικών Υποθέσεων και Απασχόλησης της Φινλανδίας είχαν υπογράψει Μνημόνιο Κατανόησης (MoU) σχετικά με την προστασία των κοινών υποθαλάσσιων ενεργειακών υποδομών. Σκοπός του Μνημονίου ήταν να καθορίσει τις δομές μέσω των οποίων η Φινλανδία και η Εσθονία μπορούν να αναπτύξουν τη συνεργασία τους στην παρακολούθηση και επισκευή των υποθαλάσσιων ενεργειακών υποδομών. «Τα υποθαλάσσια ενεργειακά συστήματα που συνδέουν την Εσθονία και τη Φινλανδία είναι κρίσιμα για την ενεργειακή ασφάλεια των δύο χωρών. Το μνημόνιο είναι ένα κοινό βήμα προς ένα σταθερό και ασφαλές ενεργειακό μέλλον», είχε δηλώσει η κυρία Γιόκο Αλέντερ.
Γιατί οι χώρες της Βαλτικής θέλουν να συγχρονίσουν τα δίκτυά τους με το ευρωπαϊκό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας
Ο συγχρονισμός της Εσθονίας, της Λιθουανίας και της Λετονίας με το ηπειρωτικό ευρωπαϊκό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας αφορά στην ευθυγράμμιση της συχνότητας (50 Hz) και στη λειτουργική ένταξη των Βαλτικών χωρών στο ευρωπαϊκό ηλεκτρικό δίκτυο και στον ENTSO-E. Μέχρι τώρα, τα δίκτυα των Βαλτικών χωρών ήταν συνδεδεμένα με το ρωσικό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας (Unified Power System – UPS), το οποίο περιλαμβάνει τη Ρωσία, τη Λευκορωσία και άλλες χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Ο συγχρονισμός με το ευρωπαϊκό δίκτυο θα προσφέρει ενεργειακή ανεξαρτησία στις τρεις χώρες, αφού θα αποσυνδεθούν από τη ρωσική επιρροή στο δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως μέσο πίεσης ή εκβιασμού. Επιπλέον, η ένταξή τους στο ευρωπαϊκό δίκτυο διασφαλίζει ότι θα μπορούν να ανταλλάσσουν ενέργεια με άλλες χώρες της Ευρώπης σε περίπτωση ανάγκης και δεν θα εξαρτώνται από εισαγωγές από τη Ρωσία. Επομένως, ο συγχρονισμός των δικτύων τους με το ευρωπαϊκό δίκτυο θα συμβάλει στην περαιτέρω απομάκρυνσή τους από τη ρωσική επιρροή.
Το έργο του συγχρονισμού, του οποίου η ολοκλήρωση είναι προγραμματισμένη για τις αρχές του 2025, έχει μεγάλη σημασία και για την ΕΕ, η οποία έχει επενδύσει πάνω από 1,2 δισ. ευρώ. Νέες γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας που συνδέουν τις χώρες της Βαλτικής με τη Φινλανδία, την Πολωνία και τη Σουηδία έχουν ήδη κατασκευαστεί. Επιπλέον, εγκαθίσταται τεχνικός εξοπλισμός για τη διασφάλιση της σταθερότητας του δικτύου.
«Υβριδικές επιθέσεις» στη Βαλτική
Απ’ ότι φαίνεται οι ζημιές σε καλώδια και υποδομές στη Βαλτική Θάλασσα δεν αποτελούν σπάνιο φαινόμενο το τελευταίο διάστημα. Τον Νοέμβριο, ο Γερμανός υπουργός Άμυνας, Μπόρις Πιστόριους είχε κάνει λόγο για υβριδική επίθεση, αναφερόμενος τότε σε ζημιά στο δίκτυο υποθαλάσσιων καλωδίων τηλεπικοινωνιών της φινλανδικής εταιρείας C-Lion 1 που συνδέει τη Φινλανδία με το σουηδικό νησί Γκότλαντ και τη Γερμανία, και ειδικότερα στην περιοχή του Ρόστοκ. «Κανείς δεν πείθεται ότι πρόκειται για ατύχημα» είχε αναφέρει τότε ο Μπόρις Πιστόριους σε δηλώσεις του από τις Βρυξέλλες σχετικά με τη βλάβη στα υποθαλάσσια καλώδια, ζητώντας καλύτερη προστασία των κρίσιμων υποδομών από τέτοιες επιθέσεις.
Ταυτόχρονα, έντονη ανησυχία για το περιστατικό στη Βαλτική είχαν εκφράσει τόσο το υπ. Εξωτερικών της Γερμανίας, όσο και της Φινλανδίας. Σε κοινή τους δήλωση οι υπ. Εξωτερικών των δύο χωρών, Αναλένα Μπέρμποκ και Ελίνα Βαλτόνεν, είχαν κάνει λόγο για «βάσιμες υποψίες» για «βλάβες που προκλήθηκαν με δόλο». Μάλιστα, είχαν επισημάνει πως «η ευρωπαϊκή ασφάλεια δεν απειλείται μόνο από τον υβριδικό πόλεμο της Ρωσίας εναντίον της Ουκρανίας, αλλά και από τον υβριδικό πόλεμο που διεξάγουν άλλοι κακόβουλοι παράγοντες». Αντίστοιχες ζημιές είχαν καταγραφεί τον Νοέμβριο και σε δίκτυο καλωδίων που συνδέει τη Σουηδία και τη Λιθουανία.
Αξίζει να σημειωθεί σε αυτό το σημείο πως τον Απρίλιο του 2023 η Φινλανδία έγινε μέλος του ΝΑΤΟ, ενώ τον Μάρτιο του 2024 στο ΝΑΤΟ εντάχθηκε και η Σουηδία. Μέλη του ΝΑΤΟ είναι, επίσης, από το 2004 η Εσθονία, η Λιθουανία και η Λετονία. Η Ρωσία υποστηρίζει πως η επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα σύνορα της δημιουργεί διλήμματα ασφαλείας για τη χώρα. Εξάλλου, αυτό αποτέλεσε μια από τις βασικές εξηγήσεις που είχε δώσει για την εισβολή της στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Είναι πιθανό, λοιπόν, οι βλάβες στις υποθαλάσσιες υποδομές της Βαλτικής Θάλασσας, αν τελικά επιβεβαιωθούν οι υποψίες για δολιοφθορά, να αποτελούν αντίδραση της Ρωσίας απέναντι στην επέκταση του ΝΑΤΟ και στις δυτικές κυρώσεις που της έχουν επιβληθεί, στο πλαίσιο της γενικότερης κατάστασης που έχει προκαλέσει ο πόλεμος με την Ουκρανία, ο οποίος τον Φεβρουάριο του 2025 συμπληρώνει 3 χρόνια εχθροπραξιών.
Διαβάστε ακόμη
