Έντονη παρουσία θα έχει η Ελλάδα στη φετινή Διάσκεψη για το Κλίμα (COP29), η οποία ξεκίνησε τη Δευτέρα 11 Νοεμβρίου, στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν, και θα διαρκέσει έως τις 22 Νοεμβρίου. Επικεφαλής της ελληνικής αποστολής θα είναι ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, ενώ στην αποστολή περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρος Σκυλακάκης, η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, ο υφυπουργός Εξωτερικών, Κώστας Φραγκογιάννης, η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου, και ο υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Στέφανος Γκίκας.

Από πλευράς ΥΠΕΝ, το οποίο είναι υπεύθυνο για την προετοιμασία της ελληνικής παρουσίας, θα συμμετέχουν και ο Γενικός Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης, ο Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, Πέτρος Βαρελίδης και ο Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, Μανώλης Γραφάκος. Η Ελλάδα κατά τη διάρκεια της COP29 θα διατηρεί εθνικό περίπτερο που θα φιλοξενήσει περισσότερες από 45 εκδηλώσεις. Κύρια πεδία εστίασης θα είναι η κλιματική δράση, η ενεργειακή μετάβαση και η ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας. Πιο συγκεκριμένα, στις βασικές θεματικές που θα αναπτυχθούν περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η «πράσινη» χρηματοδότηση, η κλιματική δράση και ανθεκτικότητα σε σχέση με υδάτινους πόρους και υποδομές, η ενεργειακή ασφάλεια, η δέσμευση και αποθήκευση άνθρακα (CCS), οι ΑΠΕ και τα εναλλακτικά καύσιμα, τα δίκτυα μεταφοράς ενέργειας, οι υποδομές αποθήκευσης και η τεχνητή νοημοσύνη.

Υπενθυμίζεται πως η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου, σε ομιλία της στο 8th Southeast Europe Energy Forum 2024, που είχε διεξαχθεί τον Σεπτέμβριο, αναφερόμενη στην COP29, είχε τονίσει πως «τα ορυκτά καύσιμα θα συνεχίσουν να είναι μέρος της επόμενης περιόδου και θα πρέπει, επομένως, να δούμε πώς η βιομηχανία ορυκτών καυσίμων μπορεί να μεταμορφωθεί σταδιακά σε κάτι καινούργιο». Μιλώντας για την παρουσία της Ελλάδας στην COP29, η ίδια είχε αναφέρει πως η χώρα θα επιδείξει την πρόοδο που έχει κάνει σε σχέση με την ενεργειακή της μετάβαση και ιδιαίτερα πώς κατάφερε να το κάνει αυτό μετά από μια δεκαετή οικονομική κρίση. Παράλληλα, είχε σημειώσει πως «θα επισημάνουμε ως κράτος τον ρόλο μας ως ενεργειακό κόμβο στην περιφέρεια μας» και πως «η Ελλάδα πιστεύει πολύ στις διεθνείς συμφωνίες και συνεργασίες».

Πρόκληση η επίτευξη συμφωνίας χρηματοδότησης στην COP29

Κύριος στόχος της COP29, όπως έχει ανακοινώσει η αζερική προεδρία, είναι η συμφωνία για έναν νέο ετήσιο στόχο για τη χρηματοδότηση που θα καταβάλλουν οι εύπορες χώρες, προκειμένου να βοηθήσουν τις πιο φτωχές να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή. Ωστόσο, πόσο εφικτός είναι αυτός ο στόχος; Πολλοί στην Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρούν κομβικής σημασίας για να υπάρξει συμφωνία, το να διευρυνθεί η «ομάδα» των κρατών που θα αναλάβουν να καταβάλλουν αυτό το ποσό κάθε χρόνο στα αναπτυσσόμενα κράτη. Για παράδειγμα, υπάρχει η άποψη πως θα πρέπει να συμπεριληφθούν σε αυτήν την ομάδα κράτη όπως η Κίνα, τα οποία έχουν αναπτυχθεί και βιομηχανοποιηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό τις τελευταίες δεκαετίες. Επίσης, άλλοι στόχοι της COP29 είναι η οικοδόμηση υποστήριξης γύρω από μια δέσμευση να αυξηθεί η παγκόσμια ικανότητα αποθήκευσης ενέργειας έξι φορές πάνω από τα επίπεδα του 2022 και να φτάσει μέχρι το 2030 τα 1.500 GW, καθώς και η προσπάθεια για τη δημιουργία μιας παγκόσμιας αγοράς υδρογόνου.

Οι ΗΠΑ αποδυναμώνουν τις κλιματικές προσπάθειες

Οι Διασκέψεις των Μερών (Conference of Parties – COPs) είναι το ανώτατο όργανο λήψης αποφάσεων της Σύμβασης-πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC-United Nations Framework Convention for Climate Change). Την τελευταία δεκαετία, οι COPs έχουν αναδειχθεί σε καθοριστικό παράγοντα προώθησης της κλιματικής δράσης. Ίσως η σημαντικότερη Διάσκεψη ως προς τα αποτελέσματά της, ήταν η COP21, η οποία έλαβε χώρα στο Παρίσι στα τέλη του 2015. Η συγκεκριμένη COP οδήγησε στην υπογραφή της Συμφωνίας του Παρισιού, που αποτελεί τον βασικό «οδηγό» για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής.

Ειδικότερα, η Συμφωνία του Παρισιού στοχεύει στη σταθεροποίηση της ανόδου της παγκόσμιας θερμοκρασίας σε επίπεδα κάτω των 2 βαθμών Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα και ιδανικά στον 1,5 βαθμό Κελσίου. Μάλιστα, η Συμφωνία αυτή ήρθε στο προσκήνιο όταν οι ΗΠΑ, επί προεδρίας Ντόναλντ Τραμπ, αποχώρησαν από αυτήν επισήμως στα τέλη του 2020, για να επανέλθουν με την έλευση του Τζο Μπάιντεν στην προεδρία, στις αρχές του 2021. Σε αυτό το πλαίσιο, ενδιαφέρον παρουσιάζει η στάση που αναμένεται να κρατήσουν οι ΗΠΑ μετά την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία, καθώς αποτελούν τον δεύτερο μεγαλύτερο παραγωγό αερίων θερμοκηπίου παγκοσμίως. Ως προς αυτό, υπάρχει η κοινή πεποίθηση σε διεθνές επίπεδο πως οι ΗΠΑ θα αποσυρθούν ξανά από τη Συμφωνία, αποδυναμώνοντας τις διεθνείς προσπάθειες για κλιματική δράση, σε μια περίοδο που είναι αναγκαία μια ώθηση.

Αυτό αναδεικνύεται και από το γεγονός πως στην εναρκτήρια ημέρα της COP29, ο Αμερικανός ειδικός απεσταλμένος του απερχόμενου Δημοκρατικού προέδρου Τζο Μπάιντεν για την κλιματική αλλαγή, Τζον Ποντέστα, προσπάθησε να καθησυχάσει τα υπόλοιπα κράτη λέγοντας πως «ακόμη και αν η αμερικανική ομοσπονδιακή κυβέρνηση υπό την προεδρία Ντόναλντ Τραμπ διακόψει τη δράση για το κλίμα, το έργο για τον περιορισμό της κλιματικής αλλαγής θα συνεχιστεί στις ΗΠΑ με δέσμευση, πάθος και πίστη». Ταυτόχρονα, πρόσθεσε πως «για όσους από εμάς είμαστε αφοσιωμένοι στη δράση για το κλίμα, το εκλογικό αποτέλεσμα της περασμένης εβδομάδας στις ΗΠΑ είναι προφανώς οικτρά απογοητευτικό». Τέλος, κατέληξε λέγοντας πως «τον Ιανουάριο, θα έχουμε έναν πρόεδρο, ο οποίος οι μόνες λέξεις που έχει για να αναφερθεί στην κλιματική αλλαγή είναι “απάτη” και “ορυκτά καύσιμα”. Έχει υποσχεθεί να ακυρώσει διατάξεις και μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος και να βγάλει ξανά τις ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού. Πρέπει να πιστέψουμε ότι αυτό θα το κάνει. Βρισκόμαστε εδώ στη COP29 για να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε μαζί με τους παγκόσμιους εταίρους μας και άλλα μέρη».

Αποκαλύψεις που…”SOCARουν”

Εν τω μεταξύ, έντονες αντιδράσεις προκάλεσε τις τελευταίες ημέρες ένα σκάνδαλο με πρωταγωνιστή τον Αζέρο, Ελνούρ Σολτάνοφ. Ο Ελνούρ Σολτάνοφ αποτελεί ανώτατο παράγοντα της COP29, ενώ είναι επίσης υφυπουργός ενέργειας του Αζερμπαϊτζάν και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της SOCAR, της κρατικής εταιρείας υδρογονανθράκων της χώρας. Ο Σολτάνοφ φαίνεται πως συζήτησε για πιθανές επενδυτικές συμφωνίες στο πλαίσιο της COP29, με έναν άνθρωπο που υποκρινόταν τον επενδυτή, αναφερόμενος σε πιθανά έργα πετρελαίου και φυσικού αερίου στο Αζερμπαϊτζάν. Η συζήτηση αποκαλύφθηκε μέσω κρυφής ηχογράφησης, στην οποία ο Σολτάνοφ αναφέρεται στην προοπτική αξιοποίησης κοιτασμάτων φυσικού αερίου και τη δυνατότητα αύξησης της παραγωγής μέσω νέων επενδύσεων.

Φαίνεται πως πολλά κράτη που είναι πλούσια σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο δεν επιθυμούν μια ταχεία απομάκρυνση από αυτά, ούτε την επίτευξη μιας σημαντικής συμφωνίας που θα αφορά τη μελλοντική κατάργηση της χρήσης ορυκτών καυσίμων. Ο λόγος είναι πως τα έσοδα από τις εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου αποτελούν ένα πολύ μεγάλο μέρος των κρατικών εσόδων τους. Ενδεικτικό είναι πως, σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA), τα ορυκτά καύσιμα αποφέρουν το 90% των εξαγωγικών εσόδων του Αζερμπαϊτζάν, της χώρας που διοργανώνει τη φετινή Διάσκεψη για την Κλιματική Αλλαγή, ενώ χρηματοδοτούν περίπου το 60% του προϋπολογισμού του. Αντίστοιχα, η περσινή Διάσκεψη (COP28) έλαβε χώρα στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, μια χώρα με επίσης σημαντικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων.

Σε αυτό το πλαίσιο, όσο και αν τα εμπλεκόμενα μέρη προσπαθούν να δώσουν έναν τόνο αισιοδοξίας για το ενδεχόμενο επίτευξης κάποιας σημαντικής συμφωνίας στην COP29, η οποία θα δώσει νέα ώθηση στις διεθνείς κλιματικές προσπάθειες, τα μέχρι τώρα δεδομένα δεν αφήνουν μεγάλα περιθώρια προσδοκιών για ένα ουσιώδες αποτέλεσμα στη φετινή Διάσκεψη για το Κλίμα.

Διαβάστε ακόμη