Οι φονικές πλημμύρες που έχουν σκοτώσει τουλάχιστον 95 ανθρώπους στην Ισπανία προκλήθηκαν από ένα καταστροφικό καιρικό φαινόμενο στο οποίο ο ψυχρός και θερμός αέρας συναντώνται και δημιουργούν ισχυρά σύννεφα βροχής, ένα μοτίβο που πιστεύεται ότι εμφανίζεται συχνότερα λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Το φαινόμενο είναι γνωστό τοπικά ως DANA, ένα ισπανικό ακρωνύμιο για το απομονωμένο κοίλωμα σε μεγάλο υψόμετρο, και σε αντίθεση με τις κοινές καταιγίδες ή θύελλες, μπορεί να σχηματιστεί ανεξάρτητα από πολικά ή υποτροπικά ρεύματα αερίων μαζών.

Όταν ψυχρός αέρας πνέει πάνω από τα ζεστά νερά της Μεσογείου, προκαλεί την άνοδο θερμότερου αέρα γρήγορα και τον σχηματισμό πυκνών σύννεφων, γεμάτων νερό, που μπορούν να παραμείνουν στην ίδια περιοχή για πολλές ώρες, αυξάνοντας τις καταστροφικές τους δυνατότητες.

Το φαινόμενο προκαλεί ορισμένες φορές έντονη χαλαζόπτωση και ανεμοστρόβιλους όπως φάνηκε αυτή την εβδομάδα, λένε μετεωρολόγοι.

Η ανατολική και η νότια Ισπανία είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες στο φαινόμενο λόγω της θέσης τους μεταξύ Ατλαντικού Ωκεανού και Μεσογείου. Ζεστές, υγρές αέριες μάζες και ψυχρές μάζες συναντώνται σε μια περιοχή όπου τα βουνά ευνοούν τον σχηματισμό σύννεφων καταιγίδας και βροχοπτώσεων.

Το DANA αυτής της εβδομάδας ήταν μία από τις τρεις πιο έντονες τέτοιες καταιγίδες τον περασμένο αιώνα στην περιοχή της Βαλένθια, δήλωσε ο Ρούμπεν ντελ Κάμπο, εκπρόσωπος της εθνικής μετεωρολογικής υπηρεσίας Aemet.

«Οι προβλέψεις ήταν σύμφωνες με αυτό που συνέβη. Αλλά σε μια περιοχή μεταξύ Ουτιέλ και Τσίβα στην επαρχία της Βαλένθια, η βροχόπτωση ξεπέρασε τα 300 λίτρα ανά τετραγωνικό μέτρο. Σε αυτήν την περιοχή, τα συστήματα καταιγίδων σχηματίστηκαν και αναδημιουργούνταν συνεχώς”, εξήγησε.

Ενώ οι ειδικοί λένε ότι θα χρειαστεί χρόνος για να αναλυθούν όλα τα δεδομένα για να διαπιστωθεί εάν το συγκεκριμένο DANA προκλήθηκε από την κλιματική αλλαγή, οι περισσότεροι συμφωνούν ότι η αύξηση της θερμοκρασίας στη Μεσόγειο και οι θερμότερες και υγρότερες ατμοσφαιρικές συνθήκες συμβάλλουν στη δημιουργία συχνότερων ακραίων επεισοδίων.

«Δεν μπορούμε να πούμε τίποτα στο πόδι, εκτός από το ότι στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής, αυτού του είδους τα γεγονότα θα είναι πιο συχνά και πιο έντονα», δήλωσε ο Ισπανός μετεωρολόγος και ερευνητής δρ Ερνέστο Ροντρίγκεθ Καμίνο.

Πριν επινοηθεί ο όρος DANA στις αρχές της δεκαετίας του 2000, κάθε δυνατή βροχόπτωση το φθινόπωρο, χαρακτηριστικό του μεσογειακού κλίματος, συνηθιζόταν η δημοφιλής ονομασία “gota fria” (ψυχρή σταγόνα) στην Ισπανία και σε μέρη της Γαλλίας. Ο όρος εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ευρέως στην καθομιλουμένη.

Η προέλευσή του χρονολογείται από το 1886 όταν Γερμανοί επιστήμονες εισήγαγαν την ιδέα του “kaltlufttropfen”, ή σταγόνα ψυχρού αέρα, για να περιγράψουν την αναταραχή σε μεγάλο υψόμετρο αλλά χωρίς εμφανή αντανάκλαση στην επιφάνεια.

Η Aemet λέει ότι η έννοια των ψυχρών σταγόνων είναι ξεπερασμένη και ορίζει το DANA ως ένα κλειστό κοίλωμα σε μεγάλο υψόμετρο που έχει απομονωθεί και διαχωριστεί από έναν συσχετιζόμενο αεροχείμαρρο. Η Aemet λέει ότι τα DANA ορισμένες φορές παραμένουν στάσιμα ή ακόμη και κινούνται προς τα πίσω, από την ανατολή προς τη δύση.

Ευθύμης Λέκκας: Τι είναι τα flash floods που «βύθισαν» τη Βαλένθια;

Τι είναι όμως τα flash floods που «βύθισαν» τη Βαλένθια; Τις απαντήσεις δίνει ο Ευθύμης Λέκκας που αναφέρθηκε στις βασικότερες αιτίες της φονικής πλημμύρας.

«Πρώτον, το φαινόμενο της έντονης βροχόπτωσης. Πάνω από 400 χιλιοστά καταγράφτηκαν σε ορισμένες περιοχές μέσα σε ένα οχτάωρο. Που σημαίνει ότι η ραγδαιότητα της βροχής ήταν πάρα πολύ μεγάλη. Στη συνέχεια, αυτό το νερό έπεσε πάνω σε ένα ιδιόμορφο ανάγλυφο. Ένα ανάγλυφο το οποίο διευκόλυνε την ταχεία ροή των νερών. Εδώ δεν έχουμε να κάνουμε με μια πλημμύρα ποτάμια. Έχουμε να κάνουμε με μια πλημμύρα ξαφνική. Δηλαδή είναι τα λεγόμενα flash floods στα οποία μεγάλες ποσότητες νερού ρέουν με μεγάλη ταχύτητα, κυρίως προσβάλλουν οικιστικά κέντρα. Και βεβαίως έχουμε πολύ μεγάλες καταστροφές» είπε αρχικά ο  πρόεδρος του ΟΑΣΠ και καθηγητής Γεωλογίας.

Πρόσθεσε ότι «άρα έχουμε πολύ μεγάλη βροχόπτωση, έντονη βροχόπτωση, μεγάλες ταχύτητες νερού, μεγάλες ποσότητες νερού και κυρίως αυτή η μεγάλη ταχύτητα του νερού παρέσυρε αντικείμενα και αυτοκίνητα τα οποία απέφραξαν διόδους του νερού με αποτέλεσμα το νερό αυτό να ξεχυθεί εκτός από τις παραποτάμιες και σε άλλες περιοχές. Έχουμε δηλαδή έναν συνδυασμό φαινομένων που συνέβαλαν σε αυτό που βλέπουμε, που δυστυχώς δεν έχουμε κατανοήσει ακόμα τι ακριβώς διαστάσεις έχει και τι επιπτώσεις έχει. Και πολύ φοβάμαι ότι ούτε και οι Ισπανοί το έχουν κατανοήσει».

«Εδώ όμως έχουμε να κάνουμε με φαινόμενο το οποίο διαφέρει από τον Ιανό και τον Daniel. Αναπτύχθηκε κυρίως με μορφή ξαφνικής πλημμύρας, ενώ στη Θεσσαλία, αν θυμόσαστε, είχαμε τα πλημμυρικά φαινόμενα δύο – τρεις μέρες μετά την ολοκλήρωση της βροχόπτωσης, στην Κάρλα μετά από μια εβδομάδα είχαμε πλημμυρικά φαινόμενα γιατί συσσωρεύτηκαν σιγά – σιγά τα νερά. Εδώ έχουμε να κάνουμε με το εντελώς αντίθετο φαινόμενο, δηλαδή ξαφνική πλημμύρα, μεγάλοι όγκοι νερού, μεγάλη ταχύτητα. Αιφνιδίασε τους πάντες. Αυτό θα πρέπει να το δούμε. Και βεβαίως εδώ, όπως και στον Daniel και στον Ιανό και σε άλλες περιπτώσεις δεν μπορούμε να κάνουμε απολύτως τίποτα» συμπλήρωσε.




Διαβάστε ακόμη