Ο παγκόσμιος ενεργειακός τομέας υφίσταται σημαντικό μετασχηματισμό που οφείλεται στην επιτακτική ανάγκη αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Αυτή η μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα στις καθαρές ενεργειακές τεχνολογίες παρουσιάζει ευκαιρίες και προκλήσεις, με εκτεταμένες γεωπολιτικές συνέπειες. Έκθεση της Energy Source των Financial Times εξετάζει δύο βασικές πτυχές αυτού του εξελισσόμενου τοπίου: την αυξανόμενη σημασία των κρίσιμων ορυκτών και τον εκκολαπτόμενο τομέα του πράσινου υδρογόνου, εστιάζοντας ειδικότερα στους στρατηγικούς ελιγμούς των Ηνωμένων Πολιτειών και της Κίνας.

Παραδοσιακά, η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ δίνει προτεραιότητα στην εξασφάλιση πρόσβασης σε αποθέματα πετρελαίου για την κάλυψη των εγχώριων ενεργειακών αναγκών. Ωστόσο, η ενεργειακή μετάβαση καθιστά αναγκαία τη μετατόπιση της εστίασης προς τα κρίσιμα ορυκτά – απαραίτητα στοιχεία για την κατασκευή υποδομών καθαρής ενέργειας, όπως ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά πάνελ και μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων. Η πρωτοβουλία που δεν είχε αναφερθεί προηγουμένως και στην οποία πρωτοστάτησε η κυβέρνηση Μπάιντεν για να διευκολύνει μια συμφωνία για την απόκτηση ορυχείων στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό από έναν ελβετικό εμπορικό οίκο αποτελεί παράδειγμα αυτής της εξελισσόμενης στρατηγικής. Η κίνηση αυτή αναδεικνύει την αυξανόμενη σημασία των κρίσιμων ορυκτών και τα όρια στα οποία οι ΗΠΑ είναι διατεθειμένες να φτάσουν για να εξασφαλίσουν σταθερό εφοδιασμό, ιδίως ενόψει του αυξημένου ανταγωνισμού από την Κίνα.

Η Κίνα έχει αναδειχθεί σε κυρίαρχο παίκτη στην αγορά κρίσιμων ορυκτών, ελέγχοντας σημαντικό μερίδιο της παγκόσμιας δυναμικότητας διύλισης. Αυτή η κυριαρχία αποτελεί στρατηγική πρόκληση για τις ΗΠΑ και άλλα έθνη που επιδιώκουν την απαλλαγή των οικονομιών τους από τις ανθρακούχες εκπομπές. Η πρωτοβουλία των ΗΠΑ στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό είναι πιθανότατα η πρώτη από τις πολλές προσπάθειες να αντιμετωπιστεί η επιρροή της Κίνας και να εξασφαλιστεί η πρόσβαση σε κρίσιμα ορυκτά με διπλωματικά και οικονομικά μέσα. Καθώς ο ανταγωνισμός για αυτούς τους ζωτικούς πόρους εντείνεται, το ενδεχόμενο γεωπολιτικών τριβών μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας είναι πιθανό να αυξηθεί.

Ο δεύτερος τομέας εστίασης είναι ο τομέας του πράσινου υδρογόνου. Το πράσινο υδρογόνο, το οποίο παράγεται από τη διάσπαση του νερού με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, θεωρείται ένας πολλά υποσχόμενος φορέας καθαρής ενέργειας με εφαρμογές στις μεταφορές, την παραγωγή ενέργειας και τις βιομηχανικές διεργασίες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) έχει φιλόδοξους στόχους για την ανάπτυξη μιας πράσινης οικονομίας υδρογόνου και επιδιώκει ενεργά πολιτικές για τη στήριξη της εγχώριας παραγωγής ηλεκτρολυτών, της βασικής τεχνολογίας για την παραγωγή υδρογόνου.

Η Κίνα σχεδιάζει να επεκταθεί στην Ευρώπη

Είναι ενδιαφέρον ότι δύο κινεζικές εταιρείες ανακοίνωσαν πρόσφατα σχέδια για τη δημιουργία εργοστασίων ηλεκτρολυτών στην Ευρώπη. Αυτή η φαινομενικά αντιφατική κίνηση μπορεί να ερμηνευθεί ως στρατηγική προσπάθεια «εξευρωπαϊσμού» των προϊόντων τους και πιθανής παράκαμψης των μελλοντικών εμπορικών φραγμών που θα επιβληθούν από την ΕΕ. Η καταστολή από την ΕΕ των κινεζικών καθαρών τεχνολογιών, όπως τα φωτοβολταϊκά και οι ανεμογεννήτριες, υποδηλώνει μια αυξανόμενη επιφυλακτικότητα απέναντι στην κινεζική κυριαρχία στον τομέα της καθαρής ενέργειας. Με τη δημιουργία εγκαταστάσεων παραγωγής εντός της ΕΕ, οι εν λόγω κινεζικές εταιρείες ενδέχεται να επιδιώκουν να προλάβουν τους πιθανούς περιορισμούς και να ενισχύσουν την εμπορευσιμότητα των προϊόντων τους.

Η αλληλεπίδραση μεταξύ των κινεζικών εταιρειών και της ΕΕ στον τομέα του πράσινου υδρογόνου αποτελεί παράδειγμα της πολύπλοκης δυναμικής της ενεργειακής μετάβασης. Ενώ ο ανταγωνισμός για μερίδιο αγοράς είναι αναπόφευκτος, η συνεργασία και η τήρηση των περιβαλλοντικών προτύπων και των προτύπων ασφαλείας είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη μιας ισχυρής και βιώσιμης βιομηχανίας πράσινου υδρογόνου.

Διαβάστε ακόμη