Το ταξίδι του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν στον Ινδο-Ειρηνικό, την Τετάρτη 19 Ιουνίου, προκάλεσε ανησυχία στη Δύση . Η επίσκεψή του στη Βόρεια Κορέα και η υπογραφή συμφωνίας για «συνολική στρατηγική εταιρική σχέση» με τον ομόλογό του Κιμ Γιονγκ Ουν είχαν ήδη προκαλέσει ανησυχία. Τώρα, ιδίως οι ΗΠΑ είναι ενοχλημένες που το Βιετνάμ, από όλες τις χώρες, στρώνει το κόκκινο χαλί για τον Πούτιν αμέσως μετά.

Μεταξύ των θεμάτων στην ατζέντα των δύο ηγετών, είναι η πιθανή δημιουργία ενός κέντρου πυρηνικής επιστήμης και τεχνολογίας στο Βιετνάμ με τη βοήθεια του ρωσικού κρατικού πυρηνικού ιδρύματος Rosatom. Η ρωσική εταιρεία Novatek σχεδιάζει, επίσης, έργα υγροποιημένου φυσικού αερίου στο Βιετνάμ.

Σημειώνεται, παράλληλα, πως βρίσκονται σε εξέλιξη έργα εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου μαζί με τη Ρωσία στην αμφισβητούμενη περιοχή με την Κίνα. Εξάλλου, το Βιετνάμ ανακοίνωσε επίσης ότι ελπίζει σε επενδύσεις στην πράσινη ενέργεια από τη ρωσική κρατική πετρελαϊκή εταιρεία Sarubeschneft.

Αυτή είναι η πρώτη επίσκεψη του Πούτιν στο Βιετνάμ από το 2017 και οι ΗΠΑ έχουν ήδη καταδικάσει τη συμπεριφορά του Βιετνάμ. Τι περιμένει όμως το Βιετνάμ από την επίσκεψη Πούτιν, τι θέλει να πετύχει η Μόσχα με το ταξίδι – και ποιες είναι οι συνέπειες για τη σχέση μεταξύ των υπερδυνάμεων, σύμφωνα με τη Handelsblatt.

Τι περιμένει το Βιετνάμ από τη Ρωσία;

Το Βιετνάμ και η Ρωσία έχουν μια «συνολική στρατηγική εταιρική σχέση» για πάνω από μια δεκαετία και έχουν επίσης καλούς ιστορικούς δεσμούς.

Η κυβέρνηση στο Ανόι βλέπει τη Ρωσία ως «έναν αξιόπιστο εταίρο για την εξισορρόπηση της πίεσης από την Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες», λέει ο Κάρλιλε Τάγιερ (Carlyle Thayer), ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας στην Καμπέρα, ο οποίος έχει γράψει βιβλία για τη Ρωσία και το Βιετνάμ.

Το Βιετνάμ θεωρεί τον εαυτό του ουδέτερο όσον αφορά τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, όπως εξηγεί ο ειδικός στην Ανατολική Ασία Αλεξάντερ Γκερλέχ (Alexander Görlach) από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. Η χώρα δεν καταδίκασε την επίθεση της Ρωσίας, κάτι που τα δυτικά κράτη ερμηνεύουν ως το Ανόι να διατηρεί κοντινές σχέσεις με το Κρεμλίνο.

Το Βιετνάμ έχει συνοριακές διαφορές με την Κίνα στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας – και ελπίζει σε υποστήριξη από τη Μόσχα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το Ανόι παρακολούθησε την προσέγγιση μεταξύ Μόσχας και Πεκίνου με δυσπιστία, λέει ο Τάγιερ.

Μεταξύ άλλων, βρίσκονται σε εξέλιξη έργα εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου μαζί με τη Ρωσία στην αμφισβητούμενη περιοχή με την Κίνα.«Το Βιετνάμ έχει μεγαλύτερη στρατηγική εμπιστοσύνη στη Ρωσία από ό,τι στην Κίνα», λέει ο Τάγιερ. Την εκτίμηση αυτή συμμερίζεται και ο Γκερλέχ.

Η Μόσχα είναι εδώ και καιρό ο σημαντικότερος προμηθευτής όπλων του Βιετνάμ. Η επίσκεψη Πούτιν είναι επομένως πιθανό να αφορά, μεταξύ άλλων, περαιτέρω παραδόσεις όπλων και προσδοκίες.

Σε τι ελπίζει η Ρωσία;

Σύμφωνα με τον Τάγιερ, η Ρωσία ελπίζει σε περαιτέρω διπλωματική υποστήριξη μιας παγκόσμιας τάξης που δεν θα βασίζεται στην υπεροχή των ΗΠΑ. Για παράδειγμα, το Ανόι πρόκειται να παράσχει διπλωματική υποστήριξη για τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, ιδίως στα Ηνωμένα Έθνη (ΟΗΕ).

Το Βιετνάμ δεν ψήφισε κατά της Ρωσίας στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, αλλά απείχε από την ψηφοφορία. Στην ψηφοφορία για το αν η Ρωσία θα πρέπει να χάσει την έδρα της στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, το Βιετνάμ ψήφισε κατά της αναστολής. Το Βιετνάμ δεν υποστηρίζει τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί από τις ΗΠΑ ή την ΕΕ κατά της Ρωσίας. Η επίσημη θέση της χώρας είναι να μην συμμετάσχει στις κυρώσεις, και σίγουρα όχι στις κυρώσεις χωρίς την έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα του Βιετνάμ “Nhân Dân”, ο Πούτιν εξήγησε πριν από την άφιξή του ότι οι δύο χώρες έχουν «παρόμοιες προσεγγίσεις σε πιεστικά ζητήματα της διεθνούς ατζέντας». Το Βιετνάμ θεωρήθηκε ως «ομοϊδεάτης εταίρος» στην προσπάθεια δημιουργίας μιας «νέας αρχιτεκτονικής» για την ευρασιατική ασφάλεια.

Εκτός από τις πτυχές της ασφάλειας, ο Πούτιν έδωσε επίσης μια εικόνα των οικονομικών θεμάτων που είναι σημαντικά για τον ίδιο στις διμερείς σχέσεις, όπως ο διακανονισμός των πληρωμών στα εθνικά νομίσματα των δύο χωρών, η συνεργασία στον τομέα της ενέργειας και η πιθανή δημιουργία ενός κέντρου πυρηνικής επιστήμης και τεχνολογίας στο Βιετνάμ με τη βοήθεια του ρωσικού κρατικού πυρηνικού ιδρύματος Rosatom.

Η ρωσική εταιρεία Novatek σχεδιάζει επίσης έργα υγροποιημένου φυσικού αερίου στο Βιετνάμ.

Ωστόσο, ο επικεφαλής του Κρεμλίνου διατύπωσε επίσης προσδοκίες: Σε αντάλλαγμα, οι Βιετναμέζοι επενδυτές αναμένεται να «αξιοποιήσουν ακόμη πιο ενεργά τις ποικίλες ευκαιρίες που έχει να προσφέρει η ρωσική αγορά».

Αυτό που δεν αναφέρει ανοιχτά ο Πούτιν είναι ότι η Ρωσία ήταν για δεκαετίες ο σημαντικότερος προμηθευτής όπλων του Βιετνάμ. Ωστόσο, σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (Sipri), η Ρωσία μείωσε τις εξαγωγές όπλων της πέρυσι.

Ο Αλεξάντερ Γκαμπούεφ (Alexander Gabuev), ερευνητής στο Κέντρο Ευρασίας Carnegie Russia στο Βερολίνο, βλέπει ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα για τη Ρωσία στο γεγονός ότι η χώρα χρειάζεται τα όπλα της για τον πόλεμο εναντίον της ίδιας της Ουκρανίας. Ένα από τα θέματα που θα μπορούσαν να συζητηθούν κατά τη διάρκεια των συνομιλιών είναι ποιο ποσοστό των υποσχόμενων παραδόσεων παρακρατεί η Ρωσία – και αν θα πρέπει να πληρώσει πρόστιμο γι’ αυτό, σύμφωνα με τον Γκαμπούεφ.

Σύμφωνα με τον εμπειρογνώμονα, ωστόσο, είναι πιθανό να διακυβεύονται και ορισμένα άλλα ζητήματα.

Κατά τη διάρκεια επίσκεψης στο Βιετνάμ τον Απρίλιο, ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Ρωσίας Ντμίτρι Τσερνισένκο (Dmitry Chernyshenko) δήλωσε ότι η Ρωσία είναι έτοιμη να υποστηρίξει το Βιετνάμ στην κατασκευή πυρηνικών σταθμών παραγωγής ενέργειας.

Την Τετάρτη 19 Ιουνίου, το Βιετνάμ ανακοίνωσε επίσης ότι ελπίζει σε επενδύσεις στην πράσινη ενέργεια από τη ρωσική κρατική πετρελαϊκή εταιρεία Sarubeschneft.

Ένα σημαντικό ερώτημα και για τις δύο χώρες είναι πώς μπορούν να διεκπεραιώνουν τις συναλλαγές πληρωμών παρά τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας.

Σύμφωνα με τον Γκερλέχ, το θέμα αυτό θα μπορούσε επίσης να συζητηθεί στο Ανόι. Εδώ και αρκετό καιρό, οι ΗΠΑ αυξάνουν τις πιέσεις προς τις τρίτες χώρες για να αποτρέψουν τις τράπεζες από το να διεξάγουν συναλλαγές με ρωσικές εταιρείες κατά παράβαση των κυρώσεων. Οι τράπεζες στην Τουρκία και την Κίνα είναι μεταξύ αυτών που έχουν επηρεαστεί μέχρι στιγμής. Υπό την πίεση των κυρώσεων, η Ρωσία εξαρτάται όλο και περισσότερο από την αξιόπιστη λήψη πληρωμών από το εξωτερικό.

Πώς τοποθετείται το Βιετνάμ μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων;

Όπως και άλλες χώρες της Νοτιοανατολικής και Κεντρικής Ασίας, το Βιετνάμ δεν επιθυμεί να βρεθεί στη μία πλευρά των μεγάλων διαφορών εξωτερικής πολιτικής. Το Κομμουνιστικό Κόμμα αποκαλεί αυτή τη στάση “διπλωματία μπαμπού” – επειδή το μπαμπού μπορεί να λυγίσει προς διάφορες κατευθύνσεις.

Η χώρα φλερτάρεται επί του παρόντος ως εταίρος στις στρατηγικές των ΗΠΑ και της ΕΕ για τον Ινδο-Ειρηνικό. Τον περασμένο Σεπτέμβριο, για παράδειγμα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν επισκέφθηκε το Βιετνάμ. Σύμφωνα με τον εμπειρογνώμονα της Ανατολικής Ασίας Γκερλέχ, η χώρα «επιδιώκει μεγαλύτερη εγγύτητα με τις ΗΠΑ σε θέματα ασφάλειας» τα τελευταία χρόνια, γεγονός που οφείλεται κυρίως στην αυξανόμενη ισχύ της Κίνας. Και ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς είχε ήδη επισκεφθεί το Βιετνάμ τον Νοέμβριο του 2022. Σύμφωνα με παρατηρητές, αυτό έχει κάνει το Βιετνάμ πιο σίγουρο για τον εαυτό του όσον αφορά την εξωτερική πολιτική.

Το Βιετνάμ, που κυβερνάται από κομμουνιστές και κατατάσσεται στην 174η θέση από τις 180 στον κατάλογο των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα για την ελευθερία του Τύπου, έχει συνάψει συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με την Ευρωπαϊκή Ένωση εδώ και τέσσερα χρόνια. Αποτελεί επίσης μέρος άλλων σημαντικών περιφερειακών συμφωνιών ελεύθερου εμπορίου, όπως η CPTPP, γεγονός που, σε συνδυασμό με το ακόμη ευνοϊκό εργατικό κόστος, το καθιστά δημοφιλή τόπο παραγωγής για ξένες εταιρείες.

Ωστόσο, ένας πρόσφατος ασυνήθιστα μαζικός αγώνας για την εξουσία εντός του Κομμουνιστικού Κόμματος, ο οποίος ενίσχυσε τους σκληροπυρηνικούς του κόμματος, έχει προκαλέσει κάποια ανησυχία στους επενδυτές. Φοβούνται ότι η ασφάλεια δικαίου στη χώρα θα μπορούσε να υποφέρει.

Ο πρώην υπουργός Ασφαλείας Το Λαμ είναι πρόεδρος της χώρας από τον Μάιο. Σύμφωνα με απόφαση του Εφετείου του Βερολίνου, ο ίδιος έδωσε προσωπικά εντολή για την απαγωγή ενός ατιμασμένου συναδέλφου του κόμματος από τις βιετναμέζικες μυστικές υπηρεσίες από το Tiergarten του Βερολίνου το 2017. Δεν είναι ακόμη σαφές πώς ακριβώς θα επηρεάσει αυτό τις γερμανο-βιετναμέζικες σχέσεις.

Η διπλωματία μπαμπού δεν είναι πάντα εύκολη για το Κομμουνιστικό Κόμμα του Βιετνάμ. Τον Μάιο, για παράδειγμα, το Ανόι σνομπάρισε την ΕΕ ακυρώνοντας την επίσκεψη του εκπροσώπου για την εφαρμογή των κυρώσεων κατά της Ρωσίας που είχε προγραμματιστεί για τα μέσα Μαΐου – προφανώς για να την αναβάλει για μετά την επίσκεψη Πούτιν.

Διαβάστε ακόμη