Οι Πράσινοι υφίστανται πτώση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με τα ακροδεξιά κόμματα να είναι οι μεγάλοι νικητές των εκλογών για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η ακροδεξιά, ωστόσο, φαίνεται πρόθυμη να «φρενάρει» τις πολιτικές για την κλιματική αλλαγή.
Οι ειδικοί συμφωνούν ότι, ενώ η Πράσινη Συμφωνία (η απάντηση της Ευρώπης στον νόμο των Ηνωμένων Πολιτειών για τη μείωση του πληθωρισμού) είναι ασφαλής, οι νέες ευρωπαϊκές πολιτικές για το κλίμα, θα είναι δύσκολο να υιοθετηθούν, ιδίως στη Γαλλία και τη Γερμανία, σύμφωνα με το Bloomberg.
«Η συζήτηση» σχετικά με την πράσινη συμφωνία, καθώς εισέρχεται στη φάση εφαρμογής της, μπορεί κάλλιστα να επηρεαστεί επίσης, ανέφερε ο Στέφαν Σίπκα, ανώτερος αναλυτής πολιτικής στο European Policy Centre, ένα ανεξάρτητο think tank. Οι ακροδεξιοί, για παράδειγμα, μπορεί να επιδιώξουν να περιορίσουν τον προϋπολογισμό της. Ο στόχος μείωσης των εκπομπών του άνθρακα για το 2040 και ο νόμος για την «αποκατάσταση της φύσης» δεν έχουν ακόμη γίνει νομικά δεσμευτικοί και τώρα πιθανώς αποδυναμωθούν. Ανάλογα με τους συσχετισμούς των ευρωπαϊκών συνασπισμών, οι παγκόσμιες φιλοδοξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το κλίμα μπορεί να χάσουν το πλεονέκτημά τους.
Σε μια εποχή όπου νέα κλιματικά ρεκόρ καταρρίπτονται κάθε μήνα –ο Μάιος μόλις σηματοδότησε 12 συνεχόμενους μήνες κατά τους οποίους η παγκόσμια μέση θερμοκρασία έφτασε σε νέο υψηλό ρεκόρ– η ανάγκη για ταχεία δράση είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Ωστόσο, αυτές οι εκλογές πρέπει να είναι ένα καμπανάκι αφύπνισης. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικών πρέπει να εργαστούν σκληρότερα για να επιτύχουν μια πράσινη μετάβαση που λειτουργεί για όλους, σύμφωνα με το Bloomberg.
Οι Πράσινοι είδαν τα καλύτερα αποτελέσματά τους το 2019, όταν η Γκρέτα Τούνμπεργκ και οι μαζικές διαμαρτυρίες για το κλίμα ήταν στα πρωτοσέλιδα. Αλλά το μπλοκ πλέει σε πολύ διαφορετικά «νερά» αυτές τις μέρες, σύμφωνα με το Bloomberg. Η εισβολή του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία έχει στρέψει τη συζήτηση στις αμυντικές δαπάνες, ενώ προκάλεσε αναταραχές στις αγορές ενέργειας και εμπορευμάτων. Οι προτεραιότητες, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, έχουν αλλάξει και αυτό το αίσθημα ανασφάλειας οδηγεί σε μεγάλο βαθμό στη στροφή προς τις πολιτικές της ακροδεξιάς.
Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν πρόκειται για μια αντίδραση που καθοδηγείται απλά από την άρνηση για την κλιματική αλλαγή. Η ανάλυση των δεδομένων δημοσκοπήσεων που ολοκληρώθηκε από τον Στιβ Εϊκχέρστ από το Παγκόσμιο Συμβούλιο Στρατηγικών Επικοινωνιών δείχνει ότι οι ακροδεξιοί ψηφοφόροι (αυτοί που δεν ψήφισαν ακροδεξιό λαϊκιστικό κόμμα το 2019, αλλά ψήφισαν το 2024) είχαν κίνητρα κυρίως τις πολιτικές για τη μετανάστευση και την οικονομία, παρά για το περιβάλλον.
Μια έρευνα του 2023 της Κομισιόν έδειξε ότι το 93% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι η κλιματική αλλαγή είναι ένα σοβαρό πρόβλημα, ενώ το 88% συμφώνησε ότι οι εκπομπές θα πρέπει να μειωθούν για να καταστεί η ΕΕ ουδέτερη έως το 2050. Ωστόσο, έχει υποχωρήσει στη λίστα των ανησυχιών, σύμφωνα με στη δημοσκόπηση του YouGov για το Ινστιτούτο Τόνι Μπλερ.
Ωστόσο, η μετάβαση έχει φτάσει σε ένα σημείο όπου οι πολιτικές αρχίζουν να επηρεάζουν την καθημερινή ζωή των ανθρώπων –είτε πρόκειται για τα προς το ζην, τις συνήθειες ή το σπίτι τους. Ορισμένα από αυτά έχουν σχεδιαστεί κακώς, προσθέτοντας μεγαλύτερη επιβάρυνση στους πολίτες που βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο της εισοδηματικής κλίμακας. Για παράδειγμα, ενώ έχουν γίνει πολύ λίγες, έως καθόλου, προσπάθειες να προστεθεί η τιμολόγηση του άνθρακα στις πτήσεις, κάτι που θα επηρέαζε περισσότερο τα νοικοκυριά υψηλού εισοδήματος, οι πολιτικές που στοχεύουν στη μείωση της ρύπανσης από την οδήγηση επηρεάζουν δυσανάλογα τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, καθώς περισσότερο από το εισόδημά τους δαπανάται σε καύσιμα ή τέλη κυκλοφορίας. Και, προεκλογικά, οι ηγέτες της ηπείρου αντιμετώπιζαν τις συνέπειες των διαμαρτυριών των αγροτών ενάντια στα χαμηλά εισοδήματα και τους νέους κανόνες που θα καθιστούσαν δυσκολότερη την κερδοφορία -για παράδειγμα, παραμερίζοντας το 4% της καλλιεργήσιμης γης για τη βιοποικιλότητα.
Οι ηγέτες της ακροδεξιάς έχουν κεφαλαιοποιήσει αυτό το συναίσθημα, σύμφωνα με το Bloomberg. Το ακροδεξιό κόμμα της Μαρίν Λεπέν έχει χαρακτηρίσει τις ανεμογεννήτριες ως εχθρό της γαλλικής υπαίθρου. Η ίδια η Λεπέν είπε ότι «η ιδεολογία (των οικολόγων) είναι ο αγώνας ενάντια στους ανθρώπους» και το μανιφέστο της στοχεύει να ξεφύγει από «μια οικολογία που έχει καταληφθεί από την κλιματική τρομοκρατία». Η Τζόρτζια Μελόνι της Ιταλίας, εν τω μεταξύ, είπε σε συγκέντρωση για το ακροδεξιό κόμμα Vox της Ισπανίας ότι ο «υπεροικολογικός φανατισμός» αποτελεί απειλή για την οικονομία.
Είναι απογοητευτικό να βλέπεις τις κλιματικές φιλοδοξίες να κατηγορούνται για το αυξανόμενο κόστος ζωής. Εξάλλου, η εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα εξέθεσε το ευρωπαϊκό μπλοκ σε μια άνευ προηγουμένου ενεργειακή κρίση. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, που συχνά εντάθηκαν ή γίνονται πιο πιθανά από την κλιματική κρίση, έχουν οδηγήσει σε αύξηση των ασφαλίστρων και στα ύψη των τιμών των τροφίμων. Μελέτες δείχνουν ότι η λήψη αποφασιστικών μέτρων για την απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα τώρα θα εξοικονομήσει χρήματα μακροπρόθεσμα, ενώ οι επιπτώσεις του κλίματος κοστίζουν πολύ πορτοφόλια μας σήμερα.
Ωστόσο, ενώ οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έχουν την πολυτέλεια να σκέφτονται μακροπρόθεσμα, σε χρόνια και δεκαετίες, υπάρχουν οικογένειες που πρέπει να σκεφτούν σε εβδομάδες και μήνες. Η πράσινη μετάβαση πρέπει να τους προσφέρει μια απτά καλύτερη ζωή είτε με καλύτερες δημόσιες συγκοινωνίες, βελτιώσεις στο σπίτι, αναβάθμιση δεξιοτήτων και ευκαιρίες σταδιοδρομίας. Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής μπορεί να κάνει όλα αυτά τα πράγματα και πολλά άλλα, αλλά μόνο εάν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έχουν τα μάτια στραμμένα στη δικαιοσύνη και είναι σε θέση να επικοινωνούν αυτές τις πολιτικές πιο αποτελεσματικά από ό,τι έχουμε δει στο παρελθόν.
Σε όλα εκείνα τα άλλα έθνη που έχουν εκλογές φέτος, η Ευρώπη έχει προειδοποιήσει: Αγνοήστε τους εκείνους που ρισκάρουν με κίνδυνο τη συλλογική, μακροπρόθεσμη ευημερία μας.
