Η ευρωπαϊκή οικονομία και η εσωτερική αγορά ενέργειας υφίστανται βαθιές αλλαγές. Η επόμενη πενταετία θα αποτελέσει μια κρίσιμη περίοδο για την επίτευξη των στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2030 και την εξέλιξη της ευρωπαϊκής πολιτικής για την ενέργεια, το κλίμα και τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Όπως επισημαίνει το μανιφέστο της Europex (η ένωση των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων ενέργειας) για τη νομοθετική περίοδο 2024-2029 η διατήρηση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης στην υλοποίηση μιας ενεργειακής μετάβασης με το λιγότερο δυνατό κόστος απαιτεί ρευστότητα και υγιείς αγορές. Η νέα ηγεσία της ΕΕ θα έχει στη φαρέτρα της μία σειρά πολιτικών μέτρων που θα δημιουργήσουν ένα νέο status quo. Ο τρόπος με τον οποίο οι ευρωβουλευτές ψηφίζουν ενδιάμεσους στόχους για το κλίμα, αναθεωρούν την υπάρχουσα πράσινη νομοθεσία και διαπραγματεύονται μέτρα για την αντιμετώπιση των πιο επίμονων πηγών ρύπανσης θα καθοδηγήσει τις επενδύσεις, θα διαμορφώσει επιχειρηματικές στρατηγικές και θα επηρεάσει τις αποφάσεις των καταναλωτών για τις επόμενες δεκαετίες.
Η επόμενη πενταετής νομοθετική θητεία της ΕΕ θα σημαδευτεί από σημαντικές επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και δίκτυα, μια ώθηση για μεγαλύτερη ευελιξία του συστήματος και την περαιτέρω διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης. Σημειώνεται πως παρά τις χρηματοδοτικές πιέσεις, οι παγκόσμιες επενδύσεις σε καθαρή ενέργεια πρόκειται να φτάσουν σχεδόν το διπλάσιο από το ποσό που θα διατεθεί στα ορυκτά καύσιμα το 2024, βοηθούμενο από τη βελτίωση των αλυσίδων εφοδιασμού και το χαμηλότερο κόστος για καθαρές τεχνολογίες. Οι επενδυτικές δαπάνες στα δίκτυα – τα οποία αναδύονται σε καταλύτη για την πράσινη μετάβαση πρόκειται να φτάσουν τα 400 δισ. δολάρια το 2024, έχοντας κολλήσει σε περίπου 300 δισ. δολάρια ετησίως μεταξύ 2015 και 2021, σημειώνει έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ), World Energy Investment. Εντούτοις, αυτές οι ριζικές αλλαγές πρέπει να ενορχηστρωθούν σε ένα αβέβαιο γεωπολιτικό και γεωοικονομικό περιβάλλον, με φόντο τη συνεχή πίεση των τιμών στα νοικοκυριά και τη βιομηχανία. «Ως διαχειριστές της αγοράς ενέργειας, είμαστε βαθιά πεπεισμένοι ότι οι ανοικτές ενεργειακές και περιβαλλοντικές αγορές είναι ο καλύτερος μηχανισμός για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων. Τέτοιες αγορές παρέχουν αποτελεσματική βραχυπρόθεσμη κατανομή και μακροπρόθεσμα επενδυτικά σήματα», σημειώνει η Europex.
Η Europex σε αυτό το πλαίσιο παρουσιάζει οκτώ προτάσεις – κλειδιά για την εξέλιξη του ρυθμιστικού πλαισίου της ΕΕ με στόχο τη δημιουργία αποτελεσματικών, ευέλικτων, καινοτόμων, ανεξάρτητων ενεργειακών και περιβαλλοντικών αγορών οι οποίες θα αποτελέσουν τη ραχοκοκαλιά της Ευρώπης. Η πλήρης αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων της εσωτερικής αγοράς ενέργειας στην Ευρώπη είναι μία εκ των θέσεων που περιλαμβάνεται στο μανιφέστο. Το μέτρο αυτό περιλαμβάνει τον τερματισμό των «στρεβλωτικών» για την αγορά μέτρων που ελήφθησαν κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης. Μάλιστα γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στην ανάγκη για πλήρη εφαρμογή της υφιστάμενης ενεργειακής νομοθεσίας και τη δημιουργία ενός πιο «ξεκάθαρου» σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και του υδρογόνου.
Το διακύβευμα είναι να καταστεί η Ευρώπη ένας ενεργειακό πόλος έλξης και ένας κόμβος εμπορικών συναλλαγών. Η Ευρώπη έχει μεγάλες δυνατότητες να γίνει ο παγκόσμιος σημαντικότερος κόμβος εμπορίας ενέργειας, θεωρεί η Europex. Ωστόσο, πρέπει να υπάρχει μια σαφής στρατηγική για την ενίσχυση του ρόλου της Ευρώπης στην παγκόσμια εμπορία ενέργειας και να απλουστευθούν οι σχετικές κανονιστικές διαδικασίες, ιδίως όσον αφορά τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες για τη διαπραγμάτευση ενεργειακών προϊόντων. Επιπλέον, η ένωση των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων ενέργειας ζητεί σθεναρά τη διακοπή της αγοράς διορθωτικού μηχανισμού (MCM). Αυτό το βιαστικά σχεδιασμένο μέτρο – απόρροια της ενεργειακής κρίσης εξακολουθεί να εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για τη σταθερότητα της χρηματοπιστωτικής αγοράς της ΕΕ, την ασφάλεια του εφοδιασμού της και δεν συνάδει με τη φιλοδοξία της ΕΕ να ενισχύσει την Ένωση Κεφαλαιαγορών, επισημαίνει. Την ίδια ώρα, κρίνεται αναγκαίο να προωθηθεί η επέκταση της ευρωπαϊκής εσωτερικής αγοράς ενέργειας πέραν των συνόρων της ΕΕ. Γι’ αυτό το σκοπό σημειώνεται πως πρέπει να καταβληθούν από όλες τις πλευρές ισχυρές και συνεπείς προσπάθειες για την πλήρη ενσωμάτωση των συμβαλλομένων μερών της Ενεργειακής Κοινότητας, καθώς και του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ελβετίας στην εσωτερική αγορά ενέργειας. Μια μεγαλύτερη αγορά θα αυξήσει την κοινωνική ευημερία, θα τονώσει την ανάπτυξη, θα ενισχύσει την ασφάλεια του εφοδιασμού προωθώντας την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές.
Στο πλαίσιο αυτής της συζήτησης προτείνεται η προώθηση του κεντρικού ρόλου του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών της ΕΕ (EU ETS) για την απαλλαγή τομέων της οικονομίας από ανθρακούχες εκπομπές. Το EU ETS θα πρέπει να επεκταθεί και σε άλλους τομείς (π.χ. γεωργία, απόβλητα), να συνδεθεί με άλλα συστήματα, όπως το αντίστοιχο του Ηνωμένου Βασιλείου και τη διασφάλιση της συμβατότητας με τον Μηχανισμό Συνοριακή Προσαρμογής Άνθρακα (CBAM). Παράλληλα, επειδή το ενεργειακό μείγμα βρίσκεται στην παρούσα φάση υπό μία αέναη διαδικασία διαμόρφωσης είναι σημαντικό να επιτραπεί ο θεμιτός ανταγωνισμός μεταξύ όλων των τεχνολογιών στο ενεργειακό μείγμα. Η τιμή της ενέργειας θα πρέπει να παραμείνει το κεντρικό κριτήριο ανάθεσης, προκειμένου να διατηρηθούν τα οικονομικά αποδοτικά βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα επενδυτικά σήματα.
H Europex μιλά για ενίσχυση του συστήματος Εγγυήσεων Προέλευσης προτείνοντας αποδοτικές, διαφανείς και εμπορεύσιμες αγορές για τις Εγγυήσεις Προέλευσης και άλλα συστήματα πράσινων πιστοποιητικών για την παροχή κινήτρων για επενδύσεις σε τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Στην Ελλάδα υπήρξαν σημάδια έντονου ενδιαφέροντος ενόψει της διενέργειας της πρώτης δημοπρασίας Εγγυήσεων Προέλευσης στις 26 Ιουνίου έστειλε η αγορά ενέργειας με αφορμή την ενημερωτική ημερίδα που διοργάνωσε ο ΔΑΠΕΕΠ και στην οποία έδωσαν το παρών με φυσική παρουσία και διαδικτυακά εκπρόσωποι ΦΟΣΕ, προμηθευτών ηλεκτρικής αλλά και εταιρειών από το εξωτερικό. Σύμφωνα με πληροφορίες, στη σχετική πλατφόρμα του Διαχειριστή έχουν ήδη εγγραφεί ενεργειακοί όμιλοι τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό και οι προσδοκίες για τη νέα αγορά που ανοίγει είναι υψηλές. Όπως τόνισε ο Γενικός Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών του ΥΠΕΝ Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης κατά την εισαγωγική του ομιλία, οι Εγγυήσεις Προέλευσης αποτελούν πολύ σημαντικό εργαλείο για την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ και της διασποράς της «πράσινης ετικέτας» στους προμηθευτές ενέργειας και τις επιχειρήσεις. Και τούτο διότι, όπως εξήγησε, η απόκτηση Εγγυήσεων Προέλευσης εντάσσεται στο «κάδρο» της συμμόρφωσης ολοένα και περισσότερων δραστηριοτήτων με τα κριτήρια ESG. «Για παράδειγμα, μια βιομηχανία αλουμινίου στο άμεσο μέλλον δεν θα μπορεί να εξάγει τα προϊόντα της αν δεν έχει πρασινίσει το αποτύπωμα της παραγωγής της, κάτι που θα πιστοποιεί με τις Εγγυήσεις Προέλευσης. Τέλος, καθώς η απαλλαγή του ενεργειακού τομέα από τις ανθρακούχες εκπομπές αλλάζει και τη φύση των ενεργειακών αγορών, τα ενεργειακά χρηματιστήρια εισάγουν καινοτόμες λύσεις συναλλαγών. Η μετάβαση της υφιστάμενης αγοράς φυσικού αερίου σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και αέρια χαμηλών εκπομπών άνθρακα και η εξάπλωση μιας οικονομίας υδρογόνου πρέπει να βασίζονται σε ανταγωνιστικές ρευστοποιημένες αγορές φυσικού αερίου, ώστε να διασφαλίζεται η αποδοτικότητα του κόστους, ο ανταγωνισμός και η καινοτομία.
Η Europex στέκεται επίσης στη σημασία των αγορών ενέργειας και των χρηματιστηρίων ενέργειας, τονίζοντας τον ρόλο τους στον προσδιορισμό των τιμών, τη διαχείριση κινδύνων, την οικονομική αποδοτικότητα, τη ρευστότητα, τα κίνητρα για καινοτομία, τη συμμόρφωση με τη ρυθμιστική συμμόρφωση, την εποπτεία της αγοράς και τη διαφάνεια. Καταλήγει δηλώνοντας ότι οι οργανωμένες αγορές ενέργειας και περιβάλλοντος συμβάλλουν στην ομαλή λειτουργία του ενεργειακού συστήματος και οδηγούν σε μια ενεργειακή μετάβαση με το ελάχιστο κόστος. Η Ευρώπη έχει «μεγάλες δυνατότητες» να γίνει ο σημαντικότερος ενεργειακός κόμβος στον κόσμο, είχε δηλώσει πριν λίγες ημέρες στο Montel το λόμπι Europex.
Διαβάστε ακόμη
