Το κύμα επιθέσεων σε πλοία που ταξιδεύουν στην Ερυθρά Θάλασσα αναγκάζει τους ναυλωτές να αλλάξουν τη διαδρομή των πλοίων τους, στέλνοντάς τα σε μακρύτερα ταξίδια, με αποτέλεσμα οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα να αυξάνονται κατακόρυφα. Σε κίνδυνο οι προσπάθειες των εταιρειών να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους για το κλίμα.

Για τις εταιρείες που αγωνίζονται να μειώσουν τις κλιματικές εκπομπές που σχετίζονται με τις επιχειρήσεις τους, αυτά τα δρομολόγια που αλλάζουν πορεία αυξάνουν την πρόκληση. Πολλές εταιρείες είχαν ήδη αναθεωρήσει τις αλυσίδες εφοδιασμού τους καθώς αντιμετώπιζαν τις διαταραχές της Covid-19, τους ακραίους καιρικούς κινδύνους, τον εμπορικό προστατευτισμό που τις ανάγκασε να αλλάξουν προμηθευτές και την αύξηση του κόστους των εμπορευματικών μεταφορών.

«Είτε πρόκειται για την Ερυθρά Θάλασσα, είτε για τον πόλεμο στην Ουκρανία, είτε για την Covid-19, είτε για το Brexit πριν από αυτό, είχαμε τόσες πολλές ασυνέχειες την τελευταία δεκαετία», δήλωσε η Archana Jagannathan, η οποία ηγείται της βιωσιμότητας στην Ευρώπη για την PepsiCo. Είπε ότι η εταιρεία θα πρέπει να διπλασιάσει τις προσπάθειες για τη μείωση των εκπομπών, αν ελπίζει να τηρήσει τις δεσμεύσεις της για το κλίμα το 2030 και το 2040.

Το Reuters μίλησε με στελέχη από πέντε μεγάλες εταιρείες και ανέλυσε στοιχεία από 30 εκθέσεις βιωσιμότητας μεγάλων εταιρειών για να δείξει ότι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα προς τρίτους έχουν σε γενικές γραμμές αυξηθεί τα τελευταία χρόνια εν μέσω διαταραχών στην αλυσίδα εφοδιασμού.

Από τότε που ξεκίνησαν οι επιθέσεις των δυνάμεων των ανταρτών Χούθι της Υεμένης στη διώρυγα του Σουέζ πέρυσι, εκατοντάδες πλοία – που κινούνται με βαρύ μαζούτ – έχουν εκτραπεί γύρω από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, προσθέτοντας εκατοντάδες μίλια σε κάθε ταξίδι. Αυτά τα επιπλέον μίλια έχουν ως αποτέλεσμα υψηλότερες εκπομπές ρύπων.

Το ταξίδι ενός μεγάλου πλοίου μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων από τη Σαγκάη στο Αμβούργο, για παράδειγμα, εκπέμπει 38% περισσότερο CO2, ή 4,32 εκατομμύρια κιλά, αν κάνει τον γύρο της Αφρικής αντί να περάσει από τη διώρυγα του Σουέζ, σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε για το Reuters η LSEG.

Η πλατφόρμα παρακολούθησης ShipsGo εκτιμά ότι περισσότερα από 600 πλοία έχουν αλλάξει δρομολόγιο από τότε που ξεκίνησαν οι επιθέσεις τον Οκτώβριο.

Αυξήθηκαν 50% οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα

Δεν είναι ασυνήθιστο για τα πλοία να χρειάζονται περισσότερο χρόνο από το αναμενόμενο ακόμη και σε ημέρες ρουτίνας, σύμφωνα με το ShipsGo. Όμως οι καθυστερήσεις και οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα αυξήθηκαν σημαντικά μετά τις εκτροπές λόγω των συγκρούσεων στην Ερυθρά Θάλασσα. Τον Δεκέμβριο, όταν τα πλοία άρχισαν να αλλάζουν δρομολόγια, ο μέσος χρόνος διέλευσης αυξήθηκε κατά περίπου 50%, οδηγώντας σε παρόμοια αύξηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Οι καθυστερήσεις και οι εκπομπές ρύπων άρχισαν να ομαλοποιούνται τους επόμενους μήνες, γεγονός που σύμφωνα με τη ShipsGo θα μπορούσε να είναι αποτέλεσμα της προσαρμογής της ναυτιλιακής βιομηχανίας στις μεταβαλλόμενες καταστάσεις, όπως η επιλογή εναλλακτικών μεθόδων μεταφοράς ή η καταγραφή των αναμενόμενων χρόνων ταξιδιού περισσότερο σύμφωνα με τις μεγαλύτερες διαδρομές.

Οι αναδρομολογήσεις «δεν είναι προγραμματισμένες», δήλωσε ο επικεφαλής του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού Αρσένιο Ντομίνγκες σε συνέντευξη Τύπου τον περασμένο μήνα και η πρόσθετη έκλυση CO2 «δεν εκπέμπεται επειδή το θέλουμε».

Τα δεδομένα παρακολούθησης των περισσότερων από 6.000 εμπορευματοκιβωτίων που φορτώθηκαν αρχικά μεταξύ της 15ης Δεκεμβρίου 2023, όταν ξεκίνησε η πρώτη αναστολή δρομολογίων σύμφωνα με το ShipsGo, και της 31ης Μαρτίου 2024, δείχνουν πώς η αναδρομολόγηση οδήγησε σε καθυστερήσεις, καθώς τα πλοία ανακατευθύνθηκαν περαιτέρω με ορισμένες αποστολές να καθυστερούν για εβδομάδες.

Η Maersk δήλωσε ότι οι καθυστερήσεις και οι καθυστερήσεις θα συνεχιστούν πιθανότατα και στο δεύτερο εξάμηνο του έτους.

Δυνητική απειλή τα μακρύτερα ναυτιλιακά ταξίδια 

Για τις εταιρείες που εξαρτώνται από την παραλαβή ή τη διανομή αγαθών μέσω θαλάσσης, αυτά τα μακρύτερα ναυτιλιακά ταξίδια συνιστούν δυνητική απειλή. Ενώ οι εσωτερικές λειτουργίες και η χρήση ενέργειας μιας εταιρείας συνθέτουν τα λεγόμενα Scope 1 και Scope 2 των εκπομπών, οι δραστηριότητες της αλυσίδας εφοδιασμού και της διανομής εντάσσονται στις εκπομπές Scope 3 – μια ταξινόμηση που αναπτύχθηκε από τη μη κερδοσκοπική δεξαμενή σκέψης World Resources Institute.

Το Reuters εξέτασε τις πιο πρόσφατες εκθέσεις βιωσιμότητας για 30 από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου και διαπίστωσε ότι 10 ανέφεραν υψηλότερες ετήσιες εκπομπές Scope 3 το 2022 ή το 2023, οι οποίες συνδέονται σε μεγάλο βαθμό με τη ναυτιλία. Οι καθυστερήσεις στην Ερυθρά Θάλασσα θα μπορούσαν να το επιδεινώσουν αυτό.

Μιλώντας στο Reuters, αξιωματούχοι ορισμένων από αυτές τις εταιρείες δήλωσαν ότι η αποτυχία μείωσης των συνολικών εκπομπών θα μπορούσε να προκαλέσει τον κίνδυνο να αποξενωθούν οι καταναλωτές, να χάσουν επενδυτές ή να θέσουν σε κίνδυνο την ικανότητά τους να εξασφαλίσουν βιώσιμη χρηματοδότηση. Θα μπορούσαν επίσης να αντιμετωπίσουν φόρους στη ναυτιλία, οι οποίοι μπορεί να εγκριθούν σύντομα.

Η γαλακτοβιομηχανία Arla Foods, με έδρα τη Δανία, η οποία παράγει το βούτυρο Lurpak, ήδη παλεύει με το υψηλότερο κόστος. «Λόγω της σύγκρουσης στην Ερυθρά Θάλασσα, οι εκπομπές μας έχουν επίσης αυξηθεί εξίσου 1-1 με το κόστος» της ναυτιλίας, δήλωσε η επικεφαλής βιωσιμότητας της εφοδιαστικής αλυσίδας της εταιρείας, Mia Høj Bredal.

Το Reuters βρήκε πολλά παραδείγματα παρακάμψεων στα δεδομένα παρακολούθησης, με το πιο συνηθισμένο για τα πλοία να κάνουν το γύρο ολόκληρης της αφρικανικής ηπείρου – προσθέτοντας εβδομάδες στο ταξίδι – αντί να πάρουν τη συντόμευση της διώρυγας του Σουέζ μεταξύ Μεσογείου και Ερυθράς Θάλασσας.

Η κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα έχει ήδη ανεβάσει το κόστος των αδειών εκπομπής ρύπων της Ευρωπαϊκής Ένωσης «κατά ένα τρίτο», καθώς το τυπικό ταξίδι των 30 ημερών γίνεται ταξίδι 40 ημερών, δήλωσε ο Chris Rogers, ο οποίος διευθύνει την ομάδα Supply Chain Research της S&P Global.

Ορισμένα πλοία που ταξίδευαν από την Ασία προς τη Βόρεια Αμερική επέλεξαν να αποφύγουν εντελώς τη Μέση Ανατολή και την Ερυθρά Θάλασσα, αντί να κατευθυνθούν κατευθείαν προς το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας και γύρω από το άκρο της Αφρικής.

Άλλα πλοία που έρχονταν από το βορρά κατευθύνθηκαν προς τη διώρυγα του Σουέζ και έφτασαν μέχρι τη μέση της Ερυθράς Θάλασσας, πριν γυρίσουν πίσω. Αυτό πρόσθεσε ακόμη περισσότερο χρόνο σε αυτά τα ταξίδια.

Επενδυτικός κίνδυνος

Αρκετοί κορυφαίοι επενδυτές δήλωσαν στο Reuters ότι θα αμφισβητήσουν ή θα συνεργαστούν με εταιρείες που λένε ότι έχασαν τους στόχους τους για τις εκπομπές Scope 3 λόγω προβλημάτων στην αλυσίδα εφοδιασμού όπως η κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα.

«Το να κατηγορούμε τις μεταφορές για την απώλεια των στόχων Scope 3 μου ακούγεται σαν μια πιθανή δικαιολογία», δήλωσε ο Eric Pedersen, επικεφαλής υπεύθυνων επενδύσεων της Nordea Asset Management. Ορισμένα χαρτοφυλάκια με επενδυτικές στρατηγικές με επίκεντρο το κλίμα θα μπορούσαν να εξετάσουν το ενδεχόμενο να αφήσουν τις μετοχές να φύγουν μετά από «διαδοχικές απογοητεύσεις».

Ενώ οι εμπειρογνώμονες συμφωνούν ότι υπάρχει επιχειρηματική απειλή από την απώλεια των στόχων για τις εκπομπές, πρόκειται για μια απειλή για την οποία πολλές εταιρείες δεν ανησυχούν ακόμη.

Η μεγάλη παγκόσμια εταιρεία διαμεταφορών Unique Logistics, δήλωσε ότι εκατοντάδες εταιρικοί πελάτες της δεν ρωτούν καθόλου για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, αλλά αντίθετα θέλουν να μειώσουν το απροσδόκητο κόστος από τις αλυσίδες εφοδιασμού τους.

«Δεν είχαμε ακόμη σημαντικούς πελάτες που να ζητούν συγκεκριμένα συγκεκριμένες υπηρεσίες πλοίων ή συγκεκριμένη επιλογή ναυτιλιακών γραμμών με βάση περιβαλλοντικούς παράγοντες», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της Unique Logistics Sunandan Ray. «Η πρώτη προτεραιότητα για όλους εξακολουθεί να παραμένει το κόστος».

Διαβάστε ακόμη