Οι εκπομπές ρύπων από τον τομέα των μεταφορών παραμένουν σε υψηλά επίπεδα εδώ και χρόνια, σημειώνει έρευνα η οποία έγινε για λογαριασμό της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος της Γερμανίας. Η κλιματική ουδετερότητα της Γερμανίας ως προς προς τις εκπομπές ρύπων το 2045, δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς περαιτέρω πολιτική δράση σύμφωνα με τις τρέχουσες προβλέψεις, όπως ορίζεται στον ομοσπονδιακό νόμο για την προστασία του κλίματος. Η έρευνα την οποία έχει στα χέρια της η Ομοσπονδιακή Υπηρεσίας Περιβάλλοντος της Γερμανίας χρησιμοποιεί δύο σενάρια για να απεικονίσει τις πιθανές εξελίξεις αναφορικά με τον μετασχηματισμό του τομέα των μεταφορών.
Η έμφαση από πλευράς των ερευνητών δίνεται στην αύξηση της ηλεκτροκίνησης, καθώς και την ενίσχυση των δημόσιων μεταφορών και της ενεργού κινητικότητας. Οι διαδρομές – στόχοι που περιγράφονται στα σενάρια δείχνουν έναν ταχέως εξελισσόμενο μετασχηματισμό στις επιβατικές και εμπορευματικές μεταφορές. Από μακροοικονομική άποψη, οι δρομολογημένες διαδικασίες μετασχηματισμού είναι ελαφρώς θετικές και αναμένεται οικονομική ανάπτυξη.
Η προστασία του κλίματος στον τομέα των μεταφορών
Για τη χάραξη πολιτικής για την προστασία του κλίματος στον τομέα των μεταφορών, προβλέπεται η χρήση διαφορετικών τύπων προστασίας του κλίματος. Τα μέσα τιμών και επιδοτήσεων περιλαμβάνουν προσαρμογές στο σύστημα φόρων και δασμών και, ταυτόχρονα, συστήματα υποστήριξης για επιλογές κινητικότητας φιλικές προς το κλίμα.
Για την απαλλαγή από τις εκπομπές ρύπων, εκτός από τους διάφορους κανονισμούς για τις τιμές-στόχους του CO2 στην ΕΕ, συστήνεται η εισαγωγή μιας συνιστώσας malus για τις εκπομπές CO2 για τις νέες ταξινομήσεις αυτοκινήτων και η νεοεισαχθείσα συνιστώσα CO2 στα διόδια των φορτηγών. Η προσαρμοσμένη φορολογία των εταιρικών αυτοκινήτων και οι επιδοτήσεις αγοράς για τα φορτηγά χωρίς εκπομπές ρύπων θα μπορούσαν να υποστηρίξουν τους παραπάνω στόχους.
Η ευνοϊκή μεταχείριση του πετρελαίου ντίζελ, η προσαρμογή των φορολογικών συντελεστών στην πορεία του πληθωρισμού, η εισαγωγή ενός συστήματος χρέωσης των χρηστών του οδικού δικτύου και τα διόδια με βάση την απόσταση αποτελούν σχετικές συνιστώσες του σχεδιασμού πολιτικής. Υποστηρικτική θα ήταν η καθιέρωση του “Deutschlandticket” (δηλαδή του φθηνού εισιτηρίου στα μέσα μαζικής μεταφοράς), η κατάργηση του επιδόματος απόστασης και η ολοκληρωμένη διαχείριση χώρων στάθμευσης αυτοκινήτων.
Χρησιμοποιούνται μέτρα κινητικότητας
Οι στόχοι για το CO2 για τα επιβατικά αυτοκίνητα και τα ελαφρά επαγγελματικά οχήματα και για τα βαρέα επαγγελματικά οχήματα είναι ο κύριος μοχλός μετασχηματισμού της αυτοκινητοβιομηχανίας και η μετάβαση σε κινητήρες χωρίς εκπομπές ρύπων. Η εισαγωγή ενός ορίου ταχύτητας στους ομοσπονδιακούς αυτοκινητοδρόμους και η μείωση της ταχύτητας είναι ένα μέσο πολιτικής που ελαχιστοποιεί τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από αστικές και εξωαστικές περιοχές
Η ποσόστωση των αερίων του θερμοκηπίου και η υποχρεωτική ανάμειξη ηλεκτρονικών καυσίμων στην εναέρια κυκλοφορία διασφαλίζει τη χρήση ανανεώσιμων καυσίμων στον τομέα των μεταφορών και θα χρησιμοποιηθούν έως το 2050.
Η χρηματοδότηση των υποδομών
Τα σενάρια προστασίας του κλίματος βασίζονται στην υπόθεση ότι υπάρχουν επαρκείς οικονομικοί πόροι για να δημιουργηθούν επαρκείς ενεργειακές υποδομές για τις νέες τεχνολογίες, αλλά και συνεχής αύξηση των δυνατοτήτων των σιδηροδρομικών μεταφορών και των οδικών δημόσιων μεταφορών. Η στροφή προς την οικολογική κινητικότητα υποστηρίζεται από την αύξηση της χρηματοδότησης για την επέκταση των υποδομών ποδηλασίας.
Δύο σενάρια στόχων
Με λίγες εξαιρέσεις, τα δύο σενάρια της παρούσας μελέτης δεν διαφέρουν. Η κύρια διαφορά μεταξύ των δύο είναι η εξής:
- Το σενάριο «άμεσης δράσης» (SHS) προϋποθέτει άμεση πολιτική δράση, ενώ τα προαναφερθέντα μέσα προστασίας του κλίματος θα πρέπει τεθούν σε ισχύ ως επί το πλείστον αμέσως από το 2024.
- Το σενάριο «καθυστερημένης δράσης» (VHS) προϋποθέτει καθυστερημένη πολιτική δράση και τα αναφερόμενα σενάρια προστασίας του κλίματος έχουν καθυστερημένο αποτέλεσμα, συνήθως από το έτος 2026 και 2027.
Πρέπει να εφαρμοστεί σωστή πολιτική
Η φιλόδοξη προστασία του κλίματος στον τομέα των μεταφορών είναι δυνατή μόνο με συνεπή πολιτική δράση, αλλά απαιτεί νέες ιδέες για στοχευμένη κοινωνική εξίσωση και είναι θετική για την οικονομία. Τα δύο σενάρια προστασίας του κλίματος δείχνουν ότι η προστασία του κλίματος στον τομέα των μεταφορών μπορεί να πραγματοποιηθεί παρά το διαρθρωτικό έλλειμμα στην στο πεδίο αυτό και είναι δυνατή μεσοπρόθεσμα, εάν η σωστή πολιτική εφαρμοστεί άμεσα με συνέπεια.
Σε σχέση με τον προϋπολογισμό για τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, είναι δυνατόν να αντισταθμιστούν οι χαμένες μειώσεις των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2030 στη δεκαετία του 2030. Απαραίτητο για αυτό είναι, πάνω απ’ όλα, η συνεπής δράση σε εθνικό επίπεδο για την εναρμόνιση των φορολογικών και ασφαλιστικών συντελεστών.
Το φορολογικό σύστημα στη Γερμανία πρέπει να είναι σταθερά προσανατολισμένο προς την προστασία του κλίματος όσον αφορά τα νέα συστήματα κίνησης και σε μία στροφή προς την οικολογική κινητικότητα. Η άμεση δράση είναι πιο σημαντική από το πλεονέκτημα της καθυστέρησης της δράσης κατά μερικά χρόνια.
Οι δέσμες μέτρων που αναλύονται στα δύο σενάρια οδηγούν σε βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες πρόσθετες επιβαρύνσεις για τα ιδιωτικά νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα και στις αγροτικές περιοχές μεσοπρόθεσμα. Η επέκταση των υπηρεσιών δημόσιων μεταφορών και η έγκαιρη πρόσβαση σε οχήματα χωρίς εκπομπές ρύπων αποτελεί επομένως πρόκληση για αυτές τις κοινωνικές ομάδες.
Ως εκ τούτου, τα στοχευμένα μέτρα στήριξης και ανακούφισης για αυτές τις κοινωνικές ομάδες είναι κεντρικής σημασίας για έναν κοινωνικά δίκαιο μετασχηματισμό του τομέα των μεταφορών και θα πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο.
Σε οικονομικούς όρους, οι επιπτώσεις των δύο σεναρίων προστασίας του κλίματος είναι μάλλον μικρές. Παράλληλα, αναμένεται χαμηλή οικονομική ανάπτυξη, ενώ ιδιαίτερα η αυτοκινητοβιομηχανία, αντιμετωπίζει έναν σημαντικό μετασχηματισμό. Ωστόσο ο μετασχηματισμός αυτός τείνει γίνει ουδέτερος όσον αφορά την προστιθέμενη αξία και την απασχόληση.
Τα ηλεκτρικά οχήματα και η στροφή προς την οικολογική κινητικότητα θα οδηγήσουν σε σημαντική εξοικονόμηση εξωτερικού κόστους λόγω κλιματικών ζημιών και ατυχημάτων. Οι αποταμιεύσεις σε σύγκριση με την ανάπτυξη αναφοράς ανέρχονται σε περισσότερα από 15 έως 35 δισεκατομμύρια ευρώ το 2030. Αυτό καταδεικνύει επίσης τις δυνητικά θετικές επιπτώσεις των σεναρίων προστασίας του κλίματος από οικονομική προοπτική.
