του Γιώργου Καπανταϊδάκη*
Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες στις 17 και 18 Απριλίου οι αρχηγοί των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης έλαβαν σημαντικές αποφάσεις για την ευρωπαϊκή βιομηχανία, καλώντας για μια νέα Συμφωνία για την Ευρωπαϊκή Ανταγωνιστικότητα (new European Competitiveness Deal).
Η απόφαση αυτή λαμβάνεται σχεδόν δύο μήνες μετά την Διάσκεψη της Αμβέρσας, την Διακήρυξη της οποίας έχουν πλέον υπογράψει πάνω από 1.000 διευθύνοντες σύμβουλοι από 25 διαφορετικούς βιομηχανικούς κλάδους.
Υπενθυμίζεται ότι κύριο αίτημα της Διακήρυξης της Αμβέρσας ήταν να συμπεριληφθεί μια Ευρωπαϊκή Βιομηχανική Συμφωνία ως βασική προτεραιότητα της νέας Στρατηγικής Ατζέντας της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την προγραμματική περίοδο 2024-2029.
Αντιμέτωπη με μεγάλες γεωπολιτικές προκλήσεις, σχεδόν μηδενική ανάπτυξη της οικονομίας και σημαντική πτώση της βιομηχανικής παραγωγής (Σχήμα 1), η Ευρωπαϊκή Ένωση δεσμεύτηκε να ενεργήσει αποφασιστικά για να επιτύχει μια ανταγωνιστική οικονομία, κοινωνική ευημερία αλλά και να ανακτήσει την ηγετική της θέση σε παγκόσμιο επίπεδο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία της Eurostat που αφορούν την Ελλάδα, η βιομηχανική παραγωγή στη χώρα μας το Φεβρουάριο του 2024 ήταν αντιθέτως αυξημένη κατά 1.5% σε σχέση με το Φεβρουάριο του 2023, επίδοση η οποία και είναι η 4η καλύτερη στην Ευρώπη (Σχήμα 2).
Ο τομέας ειδικά της χημικής βιομηχανίας στην Ελλάδα έχει συνεισφέρει σημαντικά στη βιομηχανική παραγωγή, με αύξηση κατά 9.7% σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2023 (Σχήμα 3).
Σημειώνεται ότι στο κείμενο των Συμπερασμάτων που υιοθετήθηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπάρχει ειδική αναφορά στη χημική βιομηχανία. Το 2023 η παραγωγή χημικών στην Ευρώπη ήταν μειωμένη κατά 8% τη στιγμή που στην Κίνα η αύξηση ήταν 9.6% (Σχήμα 4), με τη μείωση αυτή να αποδίδεται κυρίως στην πρόσφατη ενεργειακή κρίση.
Οι ηγέτες της Ε.Ε. τόνισαν ότι θα προωθήσουν μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σε όλους τους τομείς πολιτικής με σκοπό την:
- αύξηση της παραγωγικότητας, με ταυτόχρονη βιώσιμη ανάπτυξη
- οικοδομήση μιας ισχυρής, καινοτόμας και ανθεκτικής οικονομίας
- προώθηση ενός κοινωνικού και οικονομικού μοντέλου για την επίτευξη της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης της Ε.Ε. και της κλιματικής ουδετερότητας.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ε.Ε. θα πρέπει να να μειώσει τις στρατηγικές της εξαρτήσεις σε τομείς όπως είναι η ενέργεια, οι πρώτες ύλες, οι ημιαγωγοί, η υγεία, η ψηφιακή τεχνολογία, τα τρόφιμα, οι κρίσιμες τεχνολογίες, τα χημικά και η βιοτεχνολογία.
Ειδικά στον τομέα της ενέργειας, οι ηγέτες της ΕΕ τόνισαν ότι για να επιτευχθεί μια γνήσια Ενεργειακή Ένωση, είναι ζωτικής σημασίας να εξασφαλιστεί άφθονη, οικονομικά προσιτή και καθαρή ενέργεια που θα εξυπηρετεί τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας.
Παρά τα διάφορα μέτρα και πρωτοβουλίες, το κόστος ενέργειας στην Ευρώπη εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλό και δεν αναμένεται να επανέλθει στα επίπεδα που είχαμε πριν την ενεργειακή κρίση (Σχήμα 5).
Αυτό θα απαιτήσει μια φιλόδοξη στροφή προς την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας που βασίζεται σε όλες τις τεχνολογίες μηδενικών και χαμηλών εκπομπών άνθρακα, με σημαντικές επενδύσεις σε δίκτυα, αποθήκευση ενέργειας και ηλεκτρικές διασυνδέσεις.
Συμπερασματικά, η βιομηχανική πολιτική και η ανταγωνιστικότητα αποτελούν πλέον βασικές προτεραιότητες της Ε.E. για την Στρατηγική Ατζέντα για την περίοδο 2024-2029. Βεβαίως, οι πολιτικές αποφάσεις αυτές θα πρέπει να υλοποιηθούν με συγκεκριμένα μέτρα και πρωτοβουλίες ούτως ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι της οικονομικής ανάπτυξης και βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας.
*Ο Γιώργος Καπανταϊδάκης είναι διευθυντής Βιομηχανικής Πολιτικής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χημικής Βιομηχανίας (Cefic).
