Αντίστροφη μέτρηση κοντά ενάμιση μήνα έως τι ευρωεκλογές «τρέχει» από σήμερα, με το πιο πιθανό σενάριο -σε σχέση με τα αποτελέσματα τους σε πανευρωπαϊκό επίπεδο να είναι η ταυτόχρονη αύξηση της αποχής και των ευρωσκεπτικιστικών δυνάμεων.

Η διπλή αυτή αύξηση αναμένεται και στην «οικονομική ατμομηχανή» της Ευρώπης, τη Γερμανία, όπου το ευρωσκεπτικιστικό κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) διατηρεί δημοσκοπικά, σε πανεθνική κλίμακα, τη 2η θέση, μετά το κεντροδεξιό CDU αλλά βρίσκεται και μπροστά από το κυβερνών σοσιαλδημοκρατικό κόμμα (SPD) του Όλαφ Σολτ.

Αν και το AfD δεν φαίνεται, για την ώρα, να κατακτά την πρωτιά στις επερχόμενες ευρωεκλογές (αν και δεν αποκλείεται να συμβεί αυτό σε τοπικές κάλπες που θα στηθούν ταυτόχρονα με τις ευρωπαϊκές σε ορισμένα κρατίδια της ανατολικής Γερμανίας), ενώ κανένα άλλο κόμμα δεν διατίθεται να συνεργαστεί μαζί του, η άνοδός του ανησυχεί κορυφαίους επιχειρηματικούς κύκλους της χώρας.

Και αυτό -μεταξύ άλλων- γιατί ορισμένες από τις θέσεις του απηχούν και τις απόψεις άλλων κομμάτων, τα οποία μπορεί να κυβερνήσουν τα επόμενα χρόνια, ενώ ίδιες απόψεις εμφορούνται και από άλλα ευρωσκεπτικιστικά κόμμα στην Ευρώπη.

Υπέρ της χρήσης άνθρακα και πυρηνικών εργοστασίων

Στην ατζέντα του AfD δεν θα μπορούσε να λείψει και το ζήτημα της ενέργειας. Σύμφωνα με όσα επισημαίνει η Handelsblatt σε δημοσίευμα αφιερωμένο στις οικονομικές θέσεις του εν λόγω κόμματος, το AfD τάσσεται υπέρ ενός «ενεργειακού εφοδιασμού με γνώμονα τη ζήτηση».

Στο πλαίσιο αυτό, τάσσεται υπέρ της χρήσης του άνθρακα και των πυρηνικών εργοστασίων (σ.σ. θέση με την οποία συμφωνεί και το κεντροδεξιό CDU) για την προμήθεια ενέργειας χαμηλού κόστους στις επιχειρήσεις.

Ο πρόεδρος του Εποπτικού Συμβουλίου της Siemens Energy AG και της Daimler Truck Holding AG, Τζόε Κέσερ (Joe Kaeser), πιστεύει ότι αυτό είναι λάθος. «Όποιος ψηφίζει το AfD οδηγεί τη Γερμανία σε ένα αδιέξοδο χωρίς επιστροφή όσον αφορά την ενεργειακή πολιτική», δήλωσε. «Διότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση για την επιτυχία της ενεργειακής μετάβασης».

Ο Κέσερ θεωρεί μάλιστα την ενεργειακή μετάβαση ως «το σημαντικότερο επενδυτικό πρόγραμμα μετά την εκβιομηχάνιση», το οποίο προσφέρει επίσης «τεράστιες ευκαιρίες» για την ανάπτυξη και την απασχόληση. «Αλλά για να αξιοποιήσουμε αυτές τις ευκαιρίες, χρειαζόμαστε μια πολιτική που να υποστηρίζει την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής αντί να την εμποδίζει ή ακόμη και να την αρνείται», δήλωσε ο Κέσερ

Αποτυχημένο εγχείρημα η ΕΕ, λέει το AfD

Η αποχώρηση της Γερμανίας από την ΕΕ («Dexit»), κατ’ αναλογία με την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου («Brexit»), αποτελεί επιλογή για το AfD. Το πρόγραμμα των ευρωεκλογών δεν αναφέρει ρητά το «Dexit». Ωστόσο, η αποχώρηση από τις υπάρχουσες δομές αναφέρεται εκεί σαφώς. «Πιστεύουμε ότι η ΕΕ δεν μπορεί να μεταρρυθμιστεί και τη βλέπουμε ως ένα αποτυχημένο εγχείρημα», αναφέρεται στο προοίμιο του προγράμματος για τις ευρωεκλογές του 2024. Αντίθετα, στόχος είναι η επανίδρυση της ΕΕ ως «συνομοσπονδία ευρωπαϊκών εθνών».

Εάν αυτό δεν πετύχει, το AfD πιστεύει ότι θα μπορούσε να εξεταστεί το ενδεχόμενο δημοψηφίσματος για την αποχώρηση της Γερμανίας από την ΕΕ. Η πρόεδρος του AfD, Άλις Βάιντελ (Alice Weidel) έθεσε αυτό το ενδεχόμενο σε συνέντευξή της στους Financial Times.

Ο Κέσερ, προειδοποιεί στο τρέχον τεύχος του περιοδικού «Ifo-Schnelldienst» πως «μια υποχώρηση στη σκέψη του έθνους-κράτους και στον απομονωτισμό θα οδηγούσε σε σημαντική συρρίκνωση της γερμανικής οικονομίας και θα έθετε σε κίνδυνο εκατομμύρια θέσεις εργασίας».

Ο Βάιντελ είχε χαρακτηρίσει την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ ως «μοντέλο για τη Γερμανία». Για τον Κέσερ, αυτό είναι «όχι μόνο παράλογο, αλλά και επικίνδυνο».

Το Γερμανικό Οικονομικό Ινστιτούτο (IW) επισημαίνει τις αρνητικές οικονομικές συνέπειες μιας «αποχώρησης». Εάν η Γερμανία εγκαταλείψει την ΕΕ και την ευρωζώνη, θα μπορούσε να χάσει «περίπου το 10% της οικονομικής της παραγωγής», εξήγησε πρόσφατα ο Κνούτ Μπέργκμαν (Knut Bergmann), επικεφαλής του γραφείου του IW στο Βερολίνο.

«Αυτό θα σήμαινε απώλεια ευημερίας 400 έως 500 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως, όπως δείχνει η μεταφορά μιας μελέτης σχετικά με τις πραγματικές συνέπειες του Brexit», είπε. Ως εξαγωγική χώρα, η Γερμανία θα πληγεί σκληρά. Θα διακυβεύονταν 2,2 εκατομμύρια θέσεις εργασίας.

Ο Μόριτζ Σούλαρικ (Moritz Schularick), πρόεδρος του Ινστιτούτου του Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία (IfW), προειδοποίησε ότι ένα σκληρό «Dexit» θα ήταν το χειρότερο οικονομικό σενάριο για τη Γερμανία. Μια χώρα στην καρδιά της Ευρώπης απλά δεν μπορεί να αντέξει οποιαδήποτε μορφή αποσύνδεσης από την Ευρώπη, δήλωσε ο Σούλαρικ.

Εργατικό δυναμικό

Το AfD απορρίπτει τη μετανάστευση ειδικευμένου προσωπικού. «Οι μετανάστες δεν κάλυψαν το κενό ειδικοτήτων στο παρελθόν και δεν θα το καλύψουν στο μέλλον», υποστηρίζει η κοινοβουλευτική ομάδα σε κοινοβουλευτική πρόταση.

Αντ’ αυτού, η στρατηγική του AfD στοχεύει σε μια «ενεργοποιητική οικογενειακή πολιτική», η οποία αποσκοπεί στην επίτευξη ενός ισορροπημένου ποσοστού γεννήσεων. Οι γυναίκες θα πρέπει να κάνουν περισσότερα παιδιά, τρόπος του λέγειν, ώστε η Γερμανία να χρειάζεται λιγότερη μετανάστευση.

Οι εμπειρογνώμονες του Ινστιτούτου IW θεωρούν ότι η άρνηση εξασφάλισης εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού μέσω της ειδικευμένης μετανάστευσης αποτελεί κίνδυνο για τη Γερμανία ως τόπο εγκατάστασης επιχειρήσεων. Το ίδιο το AfD έχει αποτρεπτική επίδραση στους μετανάστες, σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε το IW σε μεγάλες εργοδοτικές και εμπορικές ενώσεις.

Σύμφωνα με την έρευνα, σχεδόν κάθε δεύτερος ερωτηθέντας συμφωνεί με τη δήλωση ότι η άνοδος του AfD οδηγεί σε «δυσκολίες στην πρόσληψη ειδικευμένων εργαζομένων από το εξωτερικό στα προπύργια του AfD» σε επίπεδο επιχείρησης. Μόνο το 13% διαφωνεί με αυτή τη δήλωση.

Φορολογική πολιτική

Το AfD υπόσχεται υψηλότερους καθαρούς μισθούς «μέσω της μείωσης της φορολογικής επιβάρυνσης», εάν έρθει στην εξουσία σε ομοσπονδιακό επίπεδο.

Θέλει να καταργήσει πλήρως τον φόρο κληρονομιάς. Το ίδιο ισχύει και για την προσαύξηση αλληλεγγύης, την οποία από το 2021 πρέπει να πληρώνουν μόνο οι υψηλόμισθοι και οι επιχειρήσεις. Το AfD απορρίπτει επίσης τη φορολόγηση των μεγάλων περιουσιών.

Επομένως, από ορισμένες απόψεις, εκπροσωπεί παρόμοιες θέσεις με το CDU – CSU και το FDP. Σε συνδυασμό, ωστόσο, οι προτάσεις του AfD για μείωση της φορολογίας προχωρούν πολύ περισσότερο, με αντίστοιχες επιπτώσεις στον κρατικό προϋπολογισμό.

Μελέτη του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών (DIW) πιστοποιεί τη νεοφιλελεύθερη οικονομική πολιτική του AfD και την επιθυμία του να περιορίσει το κράτος πρόνοιας. Είναι αξιοσημείωτο «ότι το AfD τάσσεται ακόμη πιο έντονα και ολοκληρωμένα υπέρ μιας οικονομικής, χρηματοπιστωτικής και κοινωνικής πολιτικής προσανατολισμένης στην αγορά από ό,τι το FDP – παρόλο που τα δύο κόμματα έχουν πολύ διαφορετικό εκλογικό σώμα».

Επενδύσεις

Ο Ντιρκ Σμιτζ (Dirk Schmitz), επικεφαλής της Γερμανίας στην αμερικανική εταιρεία διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων Blackrock, πιστεύει ότι αυτό είναι πιθανό, δεδομένου του υψηλού ποσοστού αποδοχής του AfD. «Η Γερμανία έχει πολλά καλά πράγματα να προσφέρει, αλλά τα αποτελέσματα των πολιτικών δημοσκοπήσεων των τελευταίων μηνών αντιμετωπίζονται με ανησυχία από τους διεθνείς επενδυτές και οι εκλογές στα κρατίδια φέτος παρακολουθούνται στενά», δήλωσε στη Handelsblatt.

Ο διευθύνων σύμβουλος της Deutsche Bank, Κριστιάν Σουινγκ (Christian Sewing), εξέφρασε παρόμοια άποψη. Οι διεθνείς επενδυτές «διερωτώνται επίσης αν μπορούν να εμπιστευτούν μακροπρόθεσμα τις δημοκρατικές αξίες και δομές, οι οποίες αποτελούν σημαντικό παράγοντα για τις επενδύσεις τους στη Γερμανία».

Ωστόσο, ο Τόμι Κρίγκερ (Tommy Krieger), ερευνητής στο Κέντρο Ευρωπαϊκών Οικονομικών Ερευνών (ZEW), επισημαίνει ότι δεν υπάρχουν «αξιόπιστα εμπειρικά στοιχεία» ότι οι εταιρείες αλλάζουν τις αποφάσεις τους για την τοποθεσία τους, λόγω του αυξανόμενου δεξιού λαϊκισμού.

Ωστόσο, ο οικονομολόγος υπογραμμίζει ότι αυτό δεν σημαίνει ότι «δεν πρέπει να αναμένεται οικονομική ζημία εάν τα δεξιά λαϊκιστικά κινήματα αναλάβουν την κυβερνητική ευθύνη».

Ανάπτυξη και λαϊκιστικές κυβερνήσεις

Μια μελέτη του Ινστιτούτου του Κιέλου για την Παγκόσμια Οικονομία (IfW) υποδηλώνει κάτι τέτοιο. Σύμφωνα με τη μελέτη, οι χώρες με δεξιές λαϊκιστικές κυβερνήσεις εμφανίζουν χαμηλότερη οικονομική ανάπτυξη μεσοπρόθεσμα. Οι λόγοι που αναφέρουν οι συγγραφείς περιλαμβάνουν την οικονομική αποσύνθεση, τη διάβρωση των θεσμών και τη μείωση της μακροοικονομικής σταθερότητας.

Ωστόσο, η μελέτη του IfW δείχνει επίσης ότι η απώλεια ευημερίας είναι κατά μέσο όρο πιο σημαντική με αριστερές λαϊκιστικές κυβερνήσεις από ό,τι με μια δεξιά λαϊκιστική κυβέρνηση.

Μια ομοσπονδιακή κυβέρνηση υπό την ηγεσία του AfD είναι προς το παρόν εκτός συζήτησης, σημειώνει το ίδιο δημοσίευμα Το κόμμα έχει καταφέρει να αυξήσει τα ποσοστά του στις δημοσκοπήσεις μεταξύ 16% και 18% (αποτέλεσμα ομοσπονδιακών εκλογών 2021: 10,3%).

Ωστόσο, καθώς τα άλλα κόμματα έχουν αποκλείσει έναν συνασπισμό με το AfD, θα χρειαζόταν απόλυτη πλειοψηφία, δηλαδή το 50% των ψήφων.