Η βουτιά της τιμής άνθρακα στερεί από τα «πράσινα» ταμία της Ευρώπης 4,1 δισ. ευρώ, σύμφωνα με ανάλυση των δεδομένων της αγοράς που μοιράστηκε με το Reuters η εταιρεία συμβούλων Veyt.

Όπως σημειώνει το δημοσίευμα, η πτώση της τιμής άνθρακα της Ευρωπαϊκής Ένωσης φέτος θα μπορούσε να σημαίνει ότι ένα ταμείο που προορίζεται να είναι από τα μεγαλύτερα παγκοσμίως προγράμματα για νέες πράσινες τεχνολογίες θα είναι μικρότερο από ό,τι είχε προϋπολογιστεί και ενδεχομένως να θέσει σε κίνδυνο ορισμένα έργα χαμηλών εκπομπών άνθρακα στην ΕΕ.

Αφού εκτινάχθηκε πάνω από τα 100 ευρώ ανά τόνο CO2 πέρυσι, το κόστος των αδειών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα της ΕΕ είχε μειωθεί σχεδόν στο μισό μέχρι τον Φεβρουάριο, καθώς οι εκπομπές που καλύπτονται από την αγορά έπεσαν κατακόρυφα ως αποτέλεσμα της χαμηλότερης ζήτησης ενέργειας και της υψηλότερης παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.

Η πτώση έχει εξανεμίσει 4,1 δισεκατομμύρια ευρώ (4,36 δισεκατομμύρια δολάρια) σε πιθανά έσοδα για τον προϋπολογισμό της Ευρώπης για επενδύσεις χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα μέχρι στιγμής φέτος, σύμφωνα με την έρευνα.

Ενώ η πτώση των εκπομπών δείχνει ότι η αγορά άνθρακα βοηθά το μπλοκ να επιτύχει τους κλιματικούς στόχους του, σημαίνει επίσης ότι το σύστημα συγκεντρώνει λιγότερα από τα αναμενόμενα για τα ταμεία της ΕΕ για την πράσινη μετάβαση και για την πληρωμή των προσπαθειών των κρατών μελών για το κλίμα.

Το Ταμείο Καινοτομίας της ΕΕ είναι το κύριο ταμείο του μπλοκ για τις εκκολαπτόμενες τεχνολογίες, όπως το υδρογόνο και η δέσμευση του άνθρακα, στις οποίες στηρίζεται το μπλοκ των 27 χωρών για την επίτευξη των στόχων της κλιματικής αλλαγής.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ίδιας της ΕΕ, το ταμείο θα πρέπει να συγκεντρώσει 40 δισεκατομμύρια ευρώ αυτή τη δεκαετία, εάν οι τιμές του CO2 ήταν κατά μέσο όρο 75ευρώ ανά τόνο κατά την περίοδο αυτή. Η τιμή αναφοράς της ΕΕ για τον άνθρακα παραμένει κάτω από αυτό το επίπεδο για περισσότερους από τρεις μήνες. Την Τετάρτη διαπραγματευόταν γύρω στα 70eur/t.

Λιγότερα έσοδα κατά 30% το 2024

Ως αποτέλεσμα, τα έσοδα της ΕΕ από τον άνθρακα μέχρι στιγμής το 2024 είναι 30% λιγότερα από ό,τι αν οι δημοπρασίες άνθρακα είχαν επιτύχει τη μέση τιμή του 2023, η οποία ήταν 83,6 eur/t, δείχνουν τα στοιχεία της Veyt.

«Εάν υπάρχουν λιγότερα χρήματα, αυτό θα επηρεάσει τον αριθμό των έργων που μπορούν να υποστηρίξουν τα ταμεία», δήλωσε ο αναλυτής άνθρακα της LSEG Yan Qin.

Η αγορά άνθρακα τροφοδοτεί επίσης ένα Ταμείο Εκσυγχρονισμού για να βοηθήσει τις φτωχότερες χώρες της ΕΕ να απομακρυνθούν από τα ορυκτά καύσιμα.

Πλήγμα για τις βιομηχανίες

Λιγότερα μετρητά για την ενεργειακή μετάβαση θα αποτελούσαν πλήγμα για τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες που αγωνίζονται να γίνουν πράσινες και ταυτόχρονα να παραμείνουν ανταγωνιστικές διεθνώς. Ορισμένες ήδη μεταφέρουν τις επενδύσεις τους στις ΗΠΑ, για να επωφεληθούν από τις επιδοτήσεις καθαρής τεχνολογίας.

Η Holcim δήλωσε ότι το Ταμείο Καινοτομίας αποτέλεσε έναυσμα για επενδύσεις χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην Ευρώπη. Η μεγαλύτερη τσιμεντοβιομηχανία στον κόσμο έχει ήδη κερδίσει την υποστήριξη του ταμείου για έργα δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα στο Βέλγιο, την Κροατία, τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Πολωνία.

«Δεν έχουμε επενδύσει ποτέ τόσο πολύ στην Ευρώπη εδώ και δεκαετίες, και αυτό οφείλεται εν μέρει στο Ταμείο Καινοτομίας», δήλωσε ο αντιπρόεδρος δημόσιων υποθέσεων της Holcim, Cedric de Meeus, προσθέτοντας ότι μπορεί να διεκδικήσει ξανά το ταμείο στο μέλλον.

Οι αναλυτές λένε ότι η βουτιά των τιμών άνθρακα στην ΕΕ είναι πιθανότατα προσωρινή και οι τιμές θα αυξηθούν αυτή τη δεκαετία, καθώς η αγορά έχει σχεδιαστεί για να μειώνει σταδιακά την προσφορά αδειών κάθε χρόνο, ενώ ένα ειδικό «αποθεματικό» θα απορροφήσει επίσης κάποια πλεονάζουσα προσφορά.

Παρόλα αυτά, ορισμένοι έχουν μειώσει τις προβλέψεις τους. Μια έρευνα του Reuters σε αναλυτές το 2022 έδωσε μια μέση πρόβλεψη τιμής για το συμβόλαιο αναφοράς 94 ευρώ ανά τόνο το 2024. Η πρόβλεψη αυτή είχε μειωθεί στα 74 ευρώ ανά τόνο σε δημοσκόπηση του Ιανουαρίου.

«Η αγορά έχει γίνει πιο πτωτική από ό,τι περίμενε κανείς», δήλωσε ο Yan Qin της LSEG.

Ο αναλυτής άνθρακα της Veyt, Ingvild Sorhus, δήλωσε ότι οι τιμές αποδυναμώνονται από βραχυπρόθεσμους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της πρόσφατης κίνησης της ΕΕ να πουλήσει εκατομμύρια επιπλέον δικαιώματα εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα για να συγκεντρώσει χρήματα για να βοηθήσει τις χώρες να εγκαταλείψουν το ρωσικό αέριο.

Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε ότι δεν έχει αλλάξει την τιμή άνθρακα των 75 ευρώ ανά τόνο που χρησιμοποιεί για την εκτίμηση του μεγέθους του Ταμείου Καινοτομίας. Δεν σχολιάζει την τιμή της αγοράς άνθρακα.

Μη βιώσιμα τα έργα χωρίς το ταμείο της ΕΕ

Το Ταμείο Καινοτομίας στηρίζει τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, οι οποίες, σύμφωνα με τους προγραμματιστές, στερούνται χρηματοδότησης, καθώς θεωρούνται πολύ επικίνδυνες για τους επενδυτές και οι προϋπολογισμοί των εθνικών κυβερνήσεων είναι σφιχτοί.

«Χωρίς αυτό (το ταμείο της ΕΕ), τα έργα δεν είναι πραγματικά βιώσιμα», δήλωσε ο David Strittmatter, διευθύνων σύμβουλος της γερμανικής νεοφυούς επιχείρησης ICODOS, η οποία εγκαινίασε πέρυσι μια πιλοτική μονάδα για καύσιμο μεθανόλης χαμηλών εκπομπών άνθρακα.

«Είναι πραγματικά ένα από τα ελάχιστα μέσα που μπορούν να μας βοηθήσουν να φτάσουμε σε αυτή την κλίμακα», δήλωσε, προσθέτοντας ότι η συμπίεση του εθνικού προϋπολογισμού της Γερμανίας έχει ωθήσει άλλα τοπικά έργα για το κλίμα να στοχεύσουν στο ταμείο της ΕΕ αντί αυτού.

Το Ταμείο Καινοτομίας έχει υπερκαλυφθεί σε μεγάλο βαθμό. Η τελευταία πρόσκληση χρηματοδότησής του για έργα μεγάλης κλίμακας πέρυσι χορήγησε 3,6 δισεκατομμύρια ευρώ σε 41 έργα, μετά από 239 αιτήσεις. Μια πρόσκληση για μικρότερα έργα έλαβε επίσης προσφορές για σχεδόν τριπλάσιο προϋπολογισμό 100 εκατομμυρίων ευρώ.

Η γερμανική νεοφυής επιχείρηση Heatrix εξετάζει το ενδεχόμενο να υποβάλει προσφορά για στήριξη της πρώτης εμπορικής της μονάδας, η οποία θα μετατρέπει την ανανεώσιμη ηλεκτρική ενέργεια σε βιομηχανική θερμότητα υψηλής θερμοκρασίας.

Ο συνιδρυτής Wei Wu δήλωσε ότι η πτώση των τιμών άνθρακα δεν θα πρέπει να ωθήσει τις εταιρείες να εγκαταλείψουν τα σχέδια απαλλαγής από τον άνθρακα, αλλά θα μπορούσε να καθυστερήσει τις επενδύσεις σε έργα εξοικονόμησης εκπομπών που μια υψηλότερη τιμή άνθρακα στην ΕΕ θα βοηθούσε να καταστούν οικονομικά αποδοτικές.

«Ελπίζω ότι πρόκειται απλώς για μια προσωρινή κατάσταση … Και ότι θα αυξηθεί και πάλι», δήλωσε η ίδια.