Οι ΗΠΑ αναπτύσσουν τις πράσινες τεχνολογίες σημαντικά ταχύτερα από την Ευρώπη καθώς τρέχουν με «όχημα» τον «νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού» (Inflation Reduction Act – IRA). Xάρη στο νόμο αυτό προσελκύουν επίσης περισσότερα κεφάλαια από το εξωτερικό, ενώ αντίθετα στην Ευρώπη, οι επενδύσεις παραμένουν στάσιμες.
Οι επενδύσεις Cleantech επικεντρώνονται στην επέκταση της ηλεκτροκίνησης, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της παραγωγής μπαταριών και των τεχνολογιών για τη μείωση των εκπομπών CO2 στη βιομηχανία.
Στις ΗΠΑ, οι επενδύσεις αυτές θα αυξηθούν κατά σχεδόν 40% και θα ανέλθουν σε περίπου 240 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023, σύμφωνα με τους ερευνητές αγοράς του ομίλου Rhodium Group σε συνεργασία με το αμερικανικό πανεπιστήμιο ΜΙΤ.
Αυτό είναι σημαντικά λιγότερο από ό,τι στην Ευρώπη, όπου η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) προβλέπει ότι το 2023 θα επενδυθούν περίπου 360 δισεκατομμύρια ευρώ στην πράσινη τεχνολογία. Ωστόσο, σύμφωνα με την ΕΤΕπ, το ποσό αυτό δεν έχει αυξηθεί σε σχέση με το προηγούμενο έτος.
Η δυναμική είναι σαφώς στην πλευρά των ΗΠΑ, καθώς σύμφωνα με τη Rhodium, μόνο το δ΄ τρίμηνο του 2023 επενδύθηκαν στον τομέα 68 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ – περισσότερα από κάθε προηγούμενο τρίμηνο.
Με τον νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού (IRA), η κυβέρνηση των ΗΠΑ θέλει να ενισχύσει τη βιομηχανία της χώρας και να την καταστήσει πιο φιλική προς το κλίμα. Το εθνικό πρόγραμμα στήριξης προσελκύει πολυάριθμες ευρωπαϊκές και γερμανικές εταιρείες από την αυτοκινητοβιομηχανία, την ενέργεια και τη χημική βιομηχανία.
Ο επικεφαλής της ενεργειακής εταιρείας RWE, Μάρκους Κρέμπερ, βλέπει το νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού (IRA) ως ένα «υποδειγματικό πλαίσιο προώθησης επενδύσεων από το οποίο μπορεί να διδαχθεί η Ευρώπη», όπως δήλωσε στην Handelsblatt.
Το πρόγραμμα χρηματοδότησης ξεκίνησε με πρωτοβουλία του προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν. Ωστόσο, ειδικοί στις ΗΠΑ υποθέτουν ότι ο IRA θα παραμείνει σε ισχύ ακόμη και αν ο Ντόναλντ Τραμπ κερδίσει τις εκλογές. Η συζήτηση αυτή γίνεται επειδή ο IRA προωθεί τεχνολογίες φιλικές προς το κλίμα και οι δηλώσεις του Τραμπ για την κλιματική πολιτική έχουν μέχρι στιγμής συχνά δείξει προς διαφορετική κατεύθυνση.
Πολλές επενδύσεις σε πολιτείες όπου κυριαρχούν οι Ρεπουμπλικάνοι
Ωστόσο, ο Νταν Μπρουγιέτ, ο οποίος ήταν υπουργός Ενέργειας υπό τον Ντόναλντ Τραμπ μεταξύ 2017 και 2019 και τώρα ηγείται της ένωσης ενεργειακών βιομηχανιών Edison Electric Institute, βλέπει την κατάσταση με χαλαρότητα: «Ο πρόεδρος από μόνος του δεν μπορεί να καταργήσει τον νόμο. Χρειάζεται το Κογκρέσο γι’ αυτό», λέει. Οι λεπτομέρειες θα μπορούσαν να αλλάξουν υπό τον Τραμπ. «Αλλά δεν βλέπω μεγάλη υποστήριξη για μια πλήρη κατάργηση».
Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι ότι η πλειονότητα των νέων εργοστασίων και θέσεων εργασίας δημιουργούνται σε πολιτείες των ΗΠΑ στις οποίες κυριαρχούν οι Ρεπουμπλικάνοι, το κόμμα του Τραμπ. Το 70% των επενδυτικών ποσών που έχουν ανακοινωθεί μέχρι στιγμής βρίσκονται στις λεγόμενες πολιτείες του Τραμπ, όπως δείχνει μια βάση δεδομένων του Αμερικανού ενεργειακού αναλυτή Τζακ Κόνες.
Το Κογκρέσο των ΗΠΑ ψήφισε το νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού (IRA) το καλοκαίρι του 2022. Προβλέπει δαπάνες για την προστασία του κλίματος συνολικού ύψους περίπου 400 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών θα ωφελήσει τις επιχειρήσεις με τη μορφή φορολογικών πιστώσεων. Η χρηματοδότηση συνδέεται με το γεγονός ότι τα πρωτογενή προϊόντα που χρησιμοποιούνται προέρχονται κατά κύριο λόγο από αμερικανική παραγωγή – μια αρχή «Buy American» που επιδιώκει και ο Τραμπ.
Η φορολογική πίστωση είναι επίσης η βασική διαφορά από τις επιδοτήσεις στην Ευρώπη: Στις ΗΠΑ, η φορολογική επιδότηση δεν χρησιμοποιείται μόνο για την επιδότηση της επένδυσης, δηλαδή της ίδιας της επέκτασης ή της κατασκευής, αλλά και της λειτουργίας των έργων. Αυτό καθιστά πολλά έργα γρήγορα κερδοφόρα.
Στα γερμανικά στελέχη της βιομηχανίας αρέσει αυτή η τυπικά αμερικανική προσέγγιση. «Ενώ οι ευρωπαϊκές επιδοτήσεις συχνά χάνονται στην περιβόητη γραφειοκρατία των αιτήσεων επιδοτήσεων, οι ΗΠΑ κερδίζουν πόντους με τον αποτελεσματικό ρεαλισμό τους», λέει ο διευθύνων σύμβουλος της RWE, Κρέμπερ.
Στις ΗΠΑ, οι επιχειρηματικές ευκαιρίες βρίσκονται στο επίκεντρο. Η Ευρώπη, από την άλλη πλευρά, τείνει να τιμωρεί τις τεχνολογίες που δεν θεωρούνται αρκετά πράσινες, επικρίνει. Η RWE επωφελείται άμεσα από τον IRA για όλα τα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στις ΗΠΑ.
Μεταξύ των γερμανικών και ευρωπαϊκών επιχειρήσεων προκύπτει μια σαφής εικόνα: Για πολλούς οι ΗΠΑ είναι εδώ και καιρό ο νούμερο ένα τόπος για επενδύσεις, επειδή η οικονομία είναι εύρωστη και η χώρα αποτελεί εναλλακτική λύση για επενδύσεις στην Κίνα. «Παρατηρούμε σημαντική αύξηση του ενδιαφέροντος των γερμανικών εταιρειών για επέκταση στις ΗΠΑ», παρατηρεί ο Όλιβερ Χίλντενμπραντ, υπεύθυνος για τους γερμανικούς επιχειρηματικούς πελάτες της DZ Bank στη Νέα Υόρκη.
Τα κίνητρα του νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού (IRA), σε συνδυασμό με άλλα τοπικά προγράμματα στήριξης, δημιουργούν μια πραγματική έλξη. Ήδη εισρέουν μεγάλα ποσά από την Ευρώπη: Οι επενδύσεις από ευρωπαϊκές εταιρείες που περιλαμβάνονται από το φθινόπωρο του 2022 στη βάση δεδομένων του IRA που έχει καταχωρίσει ο ενεργειακός αναλυτής Conness, ανέρχονται σε περίπου 13 δισεκατομμύρια δολάρια.
Σημαντικά περισσότερα προέρχονται από εταιρείες από την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα, όπως η Toyota και η LG. Σύμφωνα με τον Conness, μόνο η Toyota επένδυσε 12,6 δισεκατομμύρια δολάρια.
Η αυτοκινητοβιομηχανία επωφελείται ιδιαίτερα
Η πλειονότητα των επιδοτούμενων έργων αφορά την ηλεκτροκίνηση, δηλαδή τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και τις μπαταρίες.
«Ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού (ΙΡΑ) είναι πολύ σημαντικός για ολόκληρη την αυτοκινητοβιομηχανία», λέει η Στέφανι Μπρίνλεϋ, εμπειρογνώμονας στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας στην εταιρεία αναλύσεων S&P Global. Οι διεθνείς αυτοκινητοβιομηχανίες επωφελούνται τόσο από το κίνητρο αγοράς έως και 7.500 δολάρια ανά ηλεκτρικό αυτοκίνητο όσο και από τις άμεσες φορολογικές επιδοτήσεις για την κατασκευή και λειτουργία εργοστασίων.
Η Mercedes-Benz σχεδιάζει επίσης να επεκτείνει την παραγωγή στις ΗΠΑ λόγω των γενναιόδωρων επιδοτήσεων από την αμερικανική κυβέρνηση. Η εταιρεία με έδρα τη Στουτγάρδη θέλει να επεκτείνει το εργοστάσιο SUV της στην Tuscaloosa στην πολιτεία της Αλαμπάμα, ώστε να μπορεί να παράγει εκεί και την ηλεκτρική έκδοση του best seller GLC, ενός μεσαίου μεγέθους SUV.
Η Mercedes εξετάζει επίσης το ενδεχόμενο επέκτασης του εργοστασίου παραγωγής φορτηγών στο Τσάρλεστον της Νότιας Καρολίνας. Η εταιρεία επιβεβαίωσε στη Handelsblatt ότι έχει υποβάλει αιτήσεις χρηματοδότησης και για τα δύο εργοστάσια στις ΗΠΑ.
Η BMW προετοιμάζει το μεγαλύτερο εργοστάσιό της στις ΗΠΑ στο Σπάρτανμπουργκ της Νότιας Καρολίνας για την παραγωγή ηλεκτρικών αυτοκινήτων με κόστος άνω του ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων. Επιπλέον 700 εκατομμύρια δολάρια επενδύονται για τη δημιουργία της δικής της μονάδας παραγωγής μπαταριών.
Επισήμως, η BMW δηλώνει ότι οι μακροπρόθεσμες επενδυτικές αποφάσεις της δεν εξαρτώνται από πακέτα επιδοτήσεων όπως το IRA. Πίσω από κλειστές πόρτες, ωστόσο, τα διευθυντικά στελέχη επιβεβαιώνουν την ελκτική επίδραση των προγραμμάτων.
Η VW είναι ο μόνος γερμανικός κατασκευαστής μέχρι σήμερα που επωφελείται από τις πλήρεις φορολογικές πιστώσεις για τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα με το μοντέλο ID.4, το οποίο κατασκευάζεται στην Τσατανούγκα του Τενεσί. Η Volkswagen επενδύει επίσης δύο δισεκατομμύρια δολάρια στη Νότια Καρολίνα για τη νέα θυγατρική της εταιρεία pick-up «Scout», η οποία έθεσε τον θεμέλιο λίθο για το νέο εργοστάσιο τον Φεβρουάριο του 2024 – αλλά όχι μόνο λόγω των φορολογικών πιστώσεων.
Το παράδειγμα της VW δείχνει ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες δεν επωφελούνται μόνο από το πρόγραμμα IRA που ισχύει στις ΗΠΑ. Δελεάζονται επίσης με τις ενίοτε γενναιόδωρες επιδοτήσεις από τις πολιτείες και τους δήμους.
Στη Νότια Καρολίνα, η VW επωφελείται από κίνητρα συνολικού ύψους 1,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων, δηλαδή πάνω από το 60% του ποσού της επένδυσης. Υπάρχουν φοροαπαλλαγές ύψους έως 180 εκατομμυρίων δολαρίων, δάνειο 200 εκατομμυρίων δολαρίων και εμπορικοί χώροι σε ειδική τιμή.
«Η Νότια Καρολίνα είναι ανοιχτή για επιχειρήσεις», δήλωσε ο κυβερνήτης της πολιτείας, Χένρι ΜακΜάστερ, στην Handelsblatt – και προσθέτει χρήματα στις επιδοτήσεις από την Ουάσινγκτον.
Πολιτείες και δήμοι προσφέρουν ευρεία υποστήριξη
«Οι πολιτείες και οι δήμοι απλώνουν πραγματικά το κόκκινο χαλί αυτή τη στιγμή», λέει η Άντγε Άμπσοφ, επικεφαλής του προγράμματος διεθνούς επιχειρηματικής ανάπτυξης της Βιρτζίνια.
Εκεί αναπτύσσονται πολλά σχέδια, για παράδειγμα για τις μπαταρίες, συμπεριλαμβανομένης της αλυσίδας εφοδιασμού. Η πολιτεία προσφέρει επιπλέον φοροαπαλλαγές εκτός από το IRA. Στον δικό της «Επιταχυντή ταλέντων», η Βιρτζίνια εκπαιδεύει τους ειδικευμένους εργαζόμενους που χρειάζονται οι εταιρείες που είναι πρόθυμες να επενδύσουν και φροντίζει για την πρόσληψη.
Σε άλλα κρατίδια και δήμους, τοποθετούνται αγωγοί φυσικού αερίου, κατασκευάζονται σταθμοί μετασχηματιστών ή κατασκευάζονται εντελώς έτοιμα προς χρήση εργοστασιακά κτίρια προκειμένου να προωθηθεί η βιομηχανική εγκατάσταση, παρατηρεί ο Νιλς Γκέρμπερ, ο οποίος για λογαριασμό της Maxis Advisors συμβουλεύει μικρές και μεσαίες γερμανικές εταιρείες για την αναζήτηση εγκατάστασης στις ΗΠΑ.
Ο Γκέρμπερ είναι ένα είδος «κυνηγού κεφαλών» εταιρειών που κάνει τις τοποθεσίες των ΗΠΑ ελκυστικές για τις ξένες εταιρείες. Πρόσφατα περιόδευσε στη Γερμανία με αντιπροσωπεία από τη Δυτική Βιρτζίνια, το Οχάιο και την Πενσυλβάνια.
Ιδιαίτερα, προσελκύστηκαν οι εταιρείες έντασης ενέργεια. Το κύριο επιχείρημα: η περιοχή που εκπροσωπούσε η αντιπροσωπεία μπορούσε να τους προσφέρει μια τιμή φυσικού αερίου που είναι το ένα όγδοο της μέσης ευρωπαϊκής τιμής.
Χημική βιομηχανία
Μηνύματα όπως αυτό από τις ΗΠΑ περνούν: «Η Βόρεια Αμερική είναι σήμερα η νούμερο ένα περιοχή ανάπτυξης για την Evonik παγκοσμίως. Αυτό εξηγείται επίσης από τα ισχυρά δημόσια κίνητρα για επενδύσεις, αλλά κυρίως από την οικονομική ανάπτυξη στη χώρα και στην περιοχή», αναφέρει η εταιρεία ειδικών χημικών προϊόντων Evonik. Ο όμιλος έχει βάλει στο στόχαστρο τα κίνητρα του ΙΡΑ για τις επόμενες επενδύσεις του, αλλά δεν τα αξιοποιεί ακόμη.
Η BASF προχώρησε με επιτυχία στην επόμενη φάση ανάθεσης ενός έργου για την κατασκευή μιας μονάδας παραγωγής αερίου σύνθεσης με χαμηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην τοποθεσία Freeport στο Τέξας. Αυτή θα είναι η πρώτη χρηματοδότηση IRA για την εταιρεία στις ΗΠΑ. Η BASF θα μπορούσε να λάβει έως και 75 εκατομμύρια δολάρια σε οικονομική στήριξη.
Μαζί με έναν Νορβηγό ειδικό στα λιπάσματα, ο Όμιλος εξετάζει επίσης την κατασκευή μιας μονάδας παραγωγής αμμωνίας με χαμηλό CO2 στις ΗΠΑ, η οποία θα χρησιμοποιεί δεσμευμένο και αποθηκευμένο άνθρακα από τη βιομηχανία. Η διαδικασία είναι πολύπλοκη, αλλά θα μπορούσε να καταστεί γρήγορα κερδοφόρα υπό τους όρους επιδότησης του IRA. Η Lanxess AG με έδρα την Κολωνία υπέβαλε πρόσφατα δύο σχέδια επέκτασης στις ΗΠΑ για την IRA, τα οποία αποσκοπούν στη μείωση των εκπομπών CO2.
Η υπόθεση Meyer Burger απασχόλησε πρόσφατα τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων. Ο αυστριακός ειδικός στον τομέα της ηλιακής ενέργειας επεκτείνεται στις ΗΠΑ και ταυτόχρονα κλείνει την παραγωγή μονάδων στην ανατολική Γερμανία. Αυτό έχει να κάνει λιγότερο με την IRA και περισσότερο με την κρίση που βιώνει σήμερα η ευρωπαϊκή βιομηχανία ηλιακής ενέργειας.
Παρ’ όλα αυτά, ο διευθύνων σύμβουλος της Meyer Burger, Γκούντερ Έρφουρτ, ασκεί κριτική, λέγοντας πως «αισθανόμαστε ότι μας εκτιμούν πολύ στις ΗΠΑ». Αυτό δεν είναι περίεργο, καθώς η εταιρεία αναμένει φορολογικές πιστώσεις ύψους έως και 1,4 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τα επόμενα οκτώ χρόνια. Προβλέπεται επίσης ένα δάνειο ύψους 300 εκατομμυρίων δολαρίων από το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ.
Ο μεγαλύτερος κατασκευαστής αντιστροφέων της Γερμανίας, η SMA Solar, σχεδιάζει ένα εργοστάσιο γιγαβάτ στις ΗΠΑ λόγω των ευνοϊκών συνθηκών επιδότησης. Η εταιρεία κατασκευάζει ένα από τα σημαντικότερα εξαρτήματα για τα ηλιακά συστήματα. «Οι ΗΠΑ είναι μια βασική αγορά για την SMA και ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού προσφέρει μια εξαιρετική ευκαιρία για μακροπρόθεσμη ανάπτυξη», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος Jürgen Reinert, εξηγώντας την κίνηση.
Εκτός από την SMA, η πρωτοπόρος εταιρεία κατασκευής ηλιακών κυψελών Nexwafe και ο ειδικός στην ενεργειακή τεχνολογία Siemens Energy σχεδιάζουν επίσης την κατασκευή νέων εργοστασίων για την αμερικανική αγορά. Στις ΗΠΑ, τα πράγματα απλώς εφαρμόζονται στην πράξη πιο γρήγορα, πιο ρεαλιστικά και χωρίς πολύμηνες θεωρητικές συζητήσεις, περιγράφει τη διαφορά μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ ένα κορυφαίο στέλεχος του ενεργειακού τομέα.
Η Orsted αποτυγχάνει με το σχέδιο IRA
Ωστόσο, η δανέζικη εταιρεία αιολικής ενέργειας Orsted είναι ένα παράδειγμα του πώς η ευφορία για το IRA μπορεί να αποδειχθεί και μειονέκτημα. Η εταιρεία είχε υπολογίσει πολύ αυστηρά για ένα υπεράκτιο αιολικό πάρκο στα ανοικτά των ακτών της Νέας Υόρκης.
Όταν κατέστη σαφές ότι η φορολογική ελάφρυνση από τον νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού (IRA) δεν θα ήταν διαθέσιμη στο βαθμό που ήλπιζε, ένας προμηθευτής δεν μπόρεσε να τηρήσει τις προθεσμίες παράδοσης και τα επιτόκια στις ΗΠΑ συνέχισαν να αυξάνονται, ο αιολικός όμιλος αναγκάστηκε να ακυρώσει το έργο πριν από μερικούς μήνες. Αυτό που απέμεινε ήταν μια απώλεια 1,2 δισεκατομμυρίων ευρώ από τα τέλη ακύρωσης.
Επιπλέον, υπάρχει και έλλειψη καλά εκπαιδευμένου προσωπικού στη Βόρεια Αμερική. Η γερμανική εταιρεία εμπορίας χάλυβα Klöckner & Co, η οποία πραγματοποιεί πλέον σχεδόν τα δύο τρίτα των πωλήσεών της στη Βόρεια Αμερική, γνωρίζει το πρόβλημα: «Υπάρχει επίσης έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού στις ΗΠΑ», λέει ο διευθύνων σύμβουλος Γκουίντο Κέρκχοφ. Η Klöckner & Co επωφελείται ήδη από το πρόγραμμα IRA με τη θυγατρική της Kloeckner Metals Corp.
Ο Κέρκχοφ είναι ωστόσο, πεπεισμένος, ότι το πρόγραμμα κινήτρων θα οδηγήσει σε βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη στις ΗΠΑ. «Προς το παρόν δεν υπάρχουν τόσο ισχυρά κίνητρα στην Ευρώπη».
