Σε προσωρινή πολιτική συμφωνία κατέληξε σήμερα το Συμβούλιο των Υπουργών και οι διαπραγματευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, σχετικά με πρόταση για σταδιακή κατάργηση της χρήσης οδοντικού αμαλγάματος και απαγόρευση της κατασκευής, εισαγωγής και εξαγωγής ορισμένων προϊόντων με προσθήκη υδραργύρου, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων λαμπτήρων. Η πρόταση αφορά τις υπολειπόμενες χρήσεις υδραργύρου σε προϊόντα στην ΕΕ, με σκοπό τη δημιουργία μιας Ευρώπης χωρίς υδράργυρο.
Η συμφωνία είναι προσωρινή εν αναμονή επίσημης έγκρισης και από τα δύο θεσμικά όργανα.
«Όταν απελευθερωθεί στο περιβάλλον, ο υδράργυρος μπορεί να θέσει σε σοβαρό κίνδυνο τους πνεύμονες, τον εγκέφαλο και τους νεφρούς μας. Οι μέχρι τώρα πολιτικές της ΕΕ έχουν συμβάλει καθοριστικά στη σημαντική μείωση της χρήσης και της έκθεσης σε αυτό το εξαιρετικά τοξικό χημικό. Με τη σημερινή συμφωνία με το Κοινοβούλιο, στοχεύουμε στην υπόλοιπη χρήση υδραργύρου έτσι ώστε να απαλλαχθεί η ΕΕ από τον υδράργυρο» ανέφερε ο Aλέν Μαρόν, υπουργός της κυβέρνησης της Περιφέρειας των Βρυξελλών-Πρωτεύουσας, υπεύθυνος για την κλιματική αλλαγή, το περιβάλλον, την ενέργεια και τη συμμετοχική δημοκρατία
Κύρια στοιχεία της συμφωνίας
Οι ισχύοντες κανόνες ήδη απαγορεύουν τη χρήση οδοντικού αμαλγάματος για τη θεραπεία δοντιών σε παιδιά κάτω των 15 ετών και έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες. Οι τροπολογίες επεκτείνουν την απαγόρευση ώστε να συμπεριλάβει όλους στην ΕΕ. Οι συννομοθέτες διατήρησαν την προτεινόμενη ημερομηνία της Επιτροπής για τη συνολική σταδιακή κατάργηση στην ΕΕ, την 1η Ιανουαρίου 2025, εκτός εάν η χρήση οδοντιατρικού αμαλγάματος κρίνεται απολύτως απαραίτητη από τον οδοντίατρο για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων ιατρικών αναγκών του ασθενούς. Ωστόσο, εισήγαγαν μια παρέκκλιση δεκαοκτώ μηνών για εκείνα τα κράτη μέλη όπου διαφορετικά άτομα με χαμηλό εισόδημα θα επηρεάζονταν δυσανάλογα κοινωνικά και οικονομικά. Το αργότερο ένα μήνα μετά την έναρξη ισχύος του αναθεωρημένου κανονισμού, αυτά τα κράτη μέλη θα πρέπει να αιτιολογήσουν επαρκώς τη χρήση της παρέκκλισης και να κοινοποιήσουν στην Επιτροπή τα μέτρα που σκοπεύουν να εφαρμόσουν για την επίτευξη της σταδιακής κατάργησης έως τις 30 Ιουνίου 2026.
Ενώ το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο διατήρησαν την απαγόρευση εξαγωγής οδοντικού αμαλγάματος από την 1η Ιανουαρίου 2025, όπως πρότεινε η Επιτροπή, συμφώνησαν να θεσπίσουν απαγόρευση παραγωγής και εισαγωγής στην ΕΕ από τις 30 Ιουνίου 2026. Το κείμενο της τροπολογίας προβλέπει παρέκκλιση να επιτραπεί η εισαγωγή και η κατασκευή οδοντιατρικού αμαλγάματος που χρησιμοποιείται για ασθενείς με ειδικές ιατρικές ανάγκες. Γενική αναθεώρηση των εξαιρέσεων για τη χρήση οδοντικού αμαλγάματος θα πραγματοποιηθεί από την Επιτροπή έως τις 31 Δεκεμβρίου 2029, λαμβάνοντας υπόψη τη διαθεσιμότητα εναλλακτικών λύσεων χωρίς υδράργυρο.
Επιπλέον, οι τροπολογίες αφορούν την απελευθέρωση υδραργύρου στην ατμόσφαιρα από τα κρεματόρια. Έως τις 31 Δεκεμβρίου 2029, η Επιτροπή θα πραγματοποιήσει επανεξέταση της εφαρμογής και του αντίκτυπου των κατευθυντήριων γραμμών στα κράτη μέλη σχετικά με τον τρόπο μείωσης των εκπομπών από τα κρεματόρια. Η επανεξέταση θα πρέπει επίσης να περιλαμβάνει αξιολόγηση της ανάγκης να καταργηθούν σταδιακά οι υπόλοιπες χρήσεις υδραργύρου και να επεκταθεί ο κατάλογος των πηγών αποβλήτων υδραργύρου.
Έξι επιπλέον λαμπτήρες που περιέχουν υδράργυρο θα υπόκεινται επίσης σε απαγόρευση κατασκευής, εισαγωγής και εξαγωγής από την 1η Ιανουαρίου 2026 και την 1η Ιουλίου 2027, ανάλογα με τον τύπο των λαμπτήρων.
