Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η Ευρώπη αντικατέστησε το ρωσικό καύσιμο με αμερικανικό φυσικό αέριο, καθώς θεωρείται ευρέως ως άφθονο, πολιτικά αποδεκτό και λιγότερο πιθανό να πνιγεί από τους αγωγούς από τη Σιβηρία. Ωστόσο με αυτήν την κίνηση, η Ευρώπη άφησε το ενεργειακό της σύστημα ευάλωτο και εκτεθειμένο στις διαθέσεις των ΗΠΑ.

Την Παρασκευή, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε την πολωτική απόφαση να σταματήσει την έγκριση νέων αδειών εξαγωγής LNG, εν μέσω αντιδράσεων από ψηφοφόρους που ενδιαφέρονται για το κλίμα. Η παύση, η οποία δεν θα επηρεάσει τις εγκαταστάσεις που βρίσκονται ήδη υπό κατασκευή ή σε λειτουργία, απειλεί να καθυστερήσει ή ακόμη και να εκτροχιάσει ορισμένα από τα τεράστια έργα που αναμένεται να βγουν στην αγορά προς το τέλος της δεκαετίας και μετά.

«Το αμερικανικό LNG εξακολουθεί να αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της στρατηγικής διαφοροποίησης του εφοδιασμού της Ευρώπης», δήλωσε η Leslie Palti-Guzman, επικεφαλής έρευνας και πληροφόρησης αγοράς της SynMax. Η απόφαση Μπάιντεν στέλνει ένα πραγματικό μήνυμα «όσον αφορά την αλληλεγγύη και την αξιοπιστία του εφοδιασμού της μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Αυτό είναι ιδιαίτερα κρίσιμο σε μια συγκυρία όπου οι προμήθειες από τη Ρωσία και άλλους φορτωτές μπορεί να είναι βυθισμένες σε απρόβλεπτες καταστάσεις».

Σύμφωνα με το Bloomberg, ακόμα και πριν το πάγωμα των αδειών συγκλονίσει τους αγοραστές σε όλο τον κόσμο, η ταχέως διευρυνόμενη εξάρτηση της Ευρώπης από το αμερικανικό LNG θα μπορούσε να έχει δώσει στις Βρυξέλλες έναυσμα για αναστολές. Μέσα σε ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, οι ΗΠΑ έχουν αποσπάσει ένα σημαντικό μερίδιο του εφοδιασμού της Ευρώπης με φυσικό αέριο, επισκιάζοντας τις όποιες εναπομείνασες ρωσικές παραδόσεις. Οι ανοδικές αποστολές της Αμερικής αντιπροσωπεύουν σήμερα περίπου το ήμισυ των εισαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου της περιοχής, ένα μερίδιο που αναμένεται ευρέως να αυξηθεί περαιτέρω. Αν ληφθεί υπόψη και το αέριο που μεταφέρεται μέσω αγωγών, οι ΗΠΑ είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής αερίου του μπλοκ μετά τη γειτονική Νορβηγία.

Παρόλο που οι ΗΠΑ είναι ένας σημαντικός σύμμαχος της G-7 με αξεπέραστη οικονομική δύναμη και σχετική πολιτική σταθερότητα, η υπέρμετρη εξάρτηση ακόμη και από ένα φιλικό έθνος εγκυμονεί κινδύνους. Η απόφαση της Ευρώπης να ανταλλάξει το ρωσικό φυσικό αέριο με αμερικανικό υγροποιημένο φυσικό αέριο αντί για μια πιο σκληρή στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σημαίνει ότι η ενεργειακή της ασφάλεια εξακολουθεί να εξαρτάται από παράγοντες που βρίσκονται πολύ έξω από τον έλεγχό της.

«Η ευρωπαϊκή εξάρτηση από το αμερικανικό LNG θα αυξηθεί μόνο αν δεν επανεμφανιστεί περισσότερο ρωσικό αέριο και αν το Κατάρ αποφασίσει να μην εμπλακεί σε πόλεμο τιμών για μερίδιο αγοράς. Η ανταμοιβή για την Ευρώπη είναι ένα ποικίλο σύνολο προμηθευτών από τις ΗΠΑ», δήλωσε ο Άιρα Τζόζεφ, ανώτερος ερευνητικός συνεργάτης στο Κέντρο Παγκόσμιας Ενεργειακής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Κολούμπια.

Οι λόγοι που το αμερικανικό LNG έχει προκαλέσει ανησυχία

  • Δίνει στις ΗΠΑ υπέρμετρη γεωπολιτική επιρροή. Στο αποκορύφωμα της κρίσης, ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών, Μπρούνο Λεμέρ, κατηγόρησε τους εξαγωγείς LNG ότι χρησιμοποιούν τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία για να ενθαρρύνουν «την αμερικανική οικονομική κυριαρχία και την αποδυνάμωση της Ευρώπης» και ζήτησε μια πιο ισορροπημένη οικονομική εταιρική σχέση με τις ΗΠΑ. Η Δυτική Ευρώπη δεν έλαβε πολύ υπόψη της την προειδοποίηση, εισάγοντας πέρυσι περισσότερο LNG από τις ΗΠΑ από ό,τι από τους άλλους οκτώ μεγαλύτερους προμηθευτές της μαζί. Όσο περισσότερο εξαρτάται η Ευρώπη από τις ΗΠΑ, τόσο πιο δύσκολο θα είναι να αντιδράσει σε διαφωνίες, από τις τιμές έως την πολιτική. «Η Ευρώπη κινδυνεύει να εξαρτάται από έναν προμηθευτή και τελικά να βρίσκεται στο έλεος των τιμών που αυτός καθορίζει», δήλωσε ο Ογκάν Κοσέ, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας συμβούλων Accenture.
  • Ενέχει ο κίνδυνος να διογκωθούν οι λογαριασμοί ενέργειας της Ευρώπης. Δεδομένου ότι το μεγαλύτερο μέρος της προμήθειας υγροποιημένου φυσικού αερίου της Ευρώπης τιμολογείται εκτός της ασταθούς αγοράς spot, οι αγοραστές εκεί είναι περισσότερο εκτεθειμένοι στην άμπωτη και τη ροή των παγκόσμιων προμηθειών από ό,τι οι Ασιάτες αγοραστές, οι οποίοι το προμηθεύονται κυρίως με μακροπρόθεσμα συμβόλαια που συνδέονται με την τιμή του πετρελαίου, δήλωσε ο Μάσιμο Ντι Οντοάρντο, αντιπρόεδρος έρευνας φυσικού αερίου και LNG στην Wood Mackenzie. Τα φορτία υγροποιημένου φυσικού αερίου μπορούν εύκολα να εκτραπούν προς τον πλειοδότη, οπότε μια μεγαλύτερη από την αναμενόμενη αύξηση της κινεζικής ζήτησης ή πυρηνικές βλάβες στην Ιαπωνία θα μπορούσαν να μεταφέρουν περισσότερο αμερικανικό αέριο στην Ασία, αφήνοντας πίσω την Ευρώπη. Καθώς η πρόσθετη αμερικανική παραγωγική ικανότητα φτάνει στην αγορά, οι τιμές θα μειωθούν – τελικά.
  • Οποιοδήποτε πρόβλημα στα εργοστάσια υγροποιημένου φυσικού αερίου των ΗΠΑ που βρίσκονται έναν ωκεανό μακριά, από μια δυσλειτουργική βαλβίδα μέχρι πυκνή ομίχλη, μπορεί να πλήξει τις προμήθειες. Και οι διαταραχές θα γίνονται όλο και πιο συχνές καθώς η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει την ένταση των καταιγίδων κατά μήκος των ακτών των ΗΠΑ. Το 2020, το Cameron LNG στο Hackberry της Λουιζιάνα έκλεισε για εβδομάδες μετά από έναν καταστροφικό τυφώνα- το 2022, μια πολύμηνη διακοπή λειτουργίας του Freeport LNG λόγω έκρηξης εκτόξευσε στα ύψη τις τιμές των αγορών φυσικού αερίου από την Ευρώπη. Φυσικά, ο παγκόσμιος χαρακτήρας του LNG επιφέρει και πλεονεκτήματα. «Εάν υπάρχει ζήτημα με τον προμηθευτή LNG τότε μπορείτε να προμηθευτείτε LNG από οπουδήποτε στον κόσμο», δήλωσε ο Ρομπ Μπάτλερ, εταίρος της δικηγορικής εταιρείας Baker Botts LLP, η οποία ασχολείται με συναλλαγές στον τομέα της ενέργειας.
  • Υπάρχει βαρύ αντίκτυπο για το κλίμα. Παρόλο που το φυσικό αέριο εκπέμπει λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα από ό,τι ο άνθρακας όταν καίγεται, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι οι διαρροές μεθανίου σε όλες τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού LNG μπορεί να το κάνουν χειρότερο για το κλίμα. Παρόλα αυτά, το αμερικανικό LNG μπορεί να εκπέμπει λιγότερο μεθάνιο από ό,τι ορισμένες διαδρομές φυσικού αερίου μέσω αγωγών προς την Ευρώπη, δήλωσε ο Κρίστοφερ Γκονκάλβες, διευθύνων σύμβουλος ενέργειας και κλίματος της Berkeley Research Group στην Ουάσινγκτον.
  • Κινδυνεύει να καθυστερήσει η ανάπτυξη οικολογικότερων ενεργειακών λύσεων. Εκτός από την αγορά περισσότερου υγροποιημένου φυσικού αερίου, η ΕΕ το 2022 περιέγραψε επίσης φιλόδοξα σχέδια για την ενίσχυση των επενδύσεών της στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την ανάπτυξη έργων πράσινου υδρογόνου και βιομεθανίου και την ενίσχυση των μέτρων για την εξοικονόμηση περισσότερης ενέργειας στο πλαίσιο της προγραμματισμένης απομάκρυνσής της από το ρωσικό φυσικό αέριο. Στην πραγματικότητα, σχεδόν δύο χρόνια αργότερα, αυτό που ξεχωρίζει είναι η αυξημένη εξάρτησή της από το ΥΦΑ και -σε κάποιο βαθμό- η μειωμένη κατανάλωση φυσικού αερίου. Τα έργα υδρογόνου παραμένουν περιορισμένα, ενώ η προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας δέχεται πλήγμα από τα προβλήματα της υπεράκτιας αιολικής βιομηχανίας. Τα τρέχοντα μέτρα που τίθενται σε εφαρμογή από τα κράτη μέλη της ΕΕ δεν επαρκούν για τη μείωση των εκπομπών κατά 55% μέχρι το 2030, και η διαθεσιμότητα του αμερικανικού LNG δεν θα κάνει τίποτα για να επιταχύνει αυτή τη δύσκολη μετάβαση.