Η παγκόσμια ζήτηση άνθρακα αναμένεται να μειωθεί έως το 2026, σύμφωνα με την τελευταία έκδοση της ετήσιας έκθεσης του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA) για την αγορά, ωστόσο, το εμπόριο θα φθάσει σε νέο υψηλό επίπεδο το 2023, λόγω της ισχυρής ανάπτυξης στην Ασία. Πιο συγκεκριμένα, η έκθεση Coal 2023 προβλέπει αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης άνθρακα κατά 1,4% το 2023, ξεπερνώντας για πρώτη φορά τους 8,5 δισεκατομμύρια τόνους.
Η παγκόσμια αύξηση κρύβει έντονες διαφορές μεταξύ των γεωγραφικών περιοχών. Από τη μία, η κατανάλωση πρόκειται να μειωθεί απότομα στις περισσότερες προηγμένες οικονομίες το 2023, συμπεριλαμβανομένης της πτώσης ρεκόρ στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες κατά περίπου 20% η καθεμία. Στον αντίποδα, η ζήτηση στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες παραμένει πολύ ισχυρή, αυξάνοντας κατά 8% στην Ινδία και κατά 5% στην Κίνα το 2023 λόγω της αυξανόμενης ζήτησης για ηλεκτρική ενέργεια και της αδύναμης παραγωγής υδροηλεκτρικής ενέργειας.
Ωστόσο, η έκθεση αναμένει ότι η παγκόσμια ζήτηση άνθρακα θα μειωθεί κατά 2,3% έως το 2026 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2023, ακόμη και αν οι κυβερνήσεις δεν ανακοινώσουν και δεν εφαρμόσουν ισχυρότερες πολιτικές για την καθαρή ενέργεια και το κλίμα. Η μείωση αυτή αναμένεται να προέλθει από τη σημαντική επέκταση του δυναμικού ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που θα τεθεί σε λειτουργία την τριετία έως το 2026.
Η Κίνα αντιπροσωπεύει πάνω από το 50% της παγκόσμιας ζήτησης άνθρακα
Περισσότερο από το 50% αυτής της παγκόσμιας επέκτασης του δυναμικού ανανεώσιμων πηγών ενέργειας πρόκειται να πραγματοποιηθεί στην Κίνα, η οποία αντιπροσωπεύει σήμερα πάνω από το ήμισυ της παγκόσμιας ζήτησης άνθρακα. Ως αποτέλεσμα, η κινεζική ζήτηση άνθρακα αναμένεται να μειωθεί το 2024 και να παραμείνει στάσιμη μέχρι το 2026. Με βάση αυτό, οι προοπτικές για τον άνθρακα στην Κίνα θα επηρεαστούν σημαντικά τα επόμενα χρόνια από τον ρυθμό ανάπτυξης καθαρής ενέργειας, τις καιρικές συνθήκες και τις διαρθρωτικές αλλαγές στην κινεζική οικονομία.
Η προβλεπόμενη μείωση της παγκόσμιας ζήτησης για άνθρακα – ο οποίος αποτελεί σήμερα τη μεγαλύτερη πηγή ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, τη χαλυβουργία και την παραγωγή τσιμέντου, αλλά και τη μεγαλύτερη πηγή εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) – θα μπορούσε να σηματοδοτήσει ένα ιστορικό σημείο καμπής. Ωστόσο, η παγκόσμια κατανάλωση προβλέπεται να παραμείνει πολύ πάνω από 8 δισεκατομμύρια τόνους μέχρι το 2026, σύμφωνα με την έκθεση αγοράς. Για να μειωθούν οι εκπομπές με ρυθμό που να συνάδει με τους στόχους της συμφωνίας του Παρισιού, η χρήση του αμιγούς άνθρακα θα πρέπει να μειωθεί με πιο γρήγορους ρυθμούς.
Καταλυτικό ρόλο παίζει ο ρυθμός με τον οποίο θα επεκταθούν οι ΑΠΕ, δήλωσε ο Σανταμόρι
«’Έχουμε δει μερικές φορές μειώσεις στην παγκόσμια ζήτηση άνθρακα, αλλά ήταν σύντομες και προκλήθηκαν από έκτακτα γεγονότα, όπως η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης ή η κρίση της Covid-19. Αυτή τη φορά φαίνεται να είναι διαφορετική, καθώς η μείωση καθοδηγείται από τη συνεχή επέκταση των τεχνολογιών καθαρής ενέργειας», δήλωσε ο Κέισουκε Σανταμόρι, διευθυντής Ενεργειακών Αγορών και Ασφάλειας του ΙΕΑ. «Ένα σημείο καμπής για τον άνθρακα είναι σαφώς στον ορίζοντα – αν και ο ρυθμός με τον οποίο θα επεκταθούν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στις βασικές ασιατικές οικονομίες θα υπαγορεύσει τι θα συμβεί στη συνέχεια, ενώ απαιτούνται πολύ μεγαλύτερες προσπάθειες για την επίτευξη των διεθνών κλιματικών στόχων», συνεχίζει ο διευθυντής.
Η έκθεση διαπιστώνει ότι η μετατόπιση της ζήτησης και της παραγωγής άνθρακα προς την Ασία επιταχύνεται. Φέτος, η Κίνα, η Ινδία και η Νοτιοανατολική Ασία πρόκειται να αντιπροσωπεύουν τα τρία τέταρτα της παγκόσμιας κατανάλωσης, από μόλις το ένα τέταρτο περίπου το 1990. Η κατανάλωση στη Νοτιοανατολική Ασία αναμένεται να ξεπεράσει για πρώτη φορά εκείνη των Ηνωμένων Πολιτειών και εκείνη της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2023. Μέχρι το 2026, η Ινδία και η Νοτιοανατολική Ασία είναι οι μόνες περιοχές όπου η κατανάλωση άνθρακα αναμένεται να αυξηθεί σημαντικά. Στις προηγμένες οικονομίες, η επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας εν μέσω της αδύναμης αύξησης της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας αναμένεται να συνεχίσει να οδηγεί στη διαρθρωτική μείωση της κατανάλωσης άνθρακα.
Ρεκόρ παραγωγής για Κίνα, Ινδία και Ινδονησία το 2023
Αξίζει να σημειωθεί ότι, η Κίνα, η Ινδία και η Ινδονησία – οι τρεις μεγαλύτεροι παραγωγοί άνθρακα παγκοσμίως – αναμένεται να σπάσουν ρεκόρ παραγωγής το 2023, ωθώντας την παγκόσμια παραγωγή σε νέο υψηλό επίπεδο το 2023. Αυτές οι τρεις χώρες αντιπροσωπεύουν πλέον περισσότερο από το 70% της παγκόσμιας παραγωγής άνθρακα.
Οι κινεζικές εισαγωγές θα φθάσουν τα 450 εκατομμύρια τόνους, δηλαδή πάνω από 100 εκατομμύρια τόνους πάνω από το προηγούμενο παγκόσμιο ρεκόρ που είχε σημειώσει η χώρα το 2013, ενώ οι εξαγωγές της Ινδονησίας το 2023 θα προσεγγίσουν τα 500 εκατομμύρια τόνους – επίσης παγκόσμιο ρεκόρ.
