Ανακοινώθηκε χθες Τρίτη (5/11) η σύσταση Εθνικού Επενδυτικού Ταµείου στην Ελλάδα, την ώρα που τα κρατικά επενδυτικά ταμεία διεθνώς διαχειρίζονται σχεδόν 12 τρισ. δολάρια σε περιουσιακά στοιχεία και προσπαθούν να αυξήσουν τις επενδύσεις τους στη χρηματοδότηση του κλίματος.
Παρά την επιτακτική ανάγκη να αυξηθούν οι επενδύσεις σε πρωτοβουλίες για το κλίμα, τα κρατικά επενδυτικά ταμεία (SWF) αντιμετωπίζουν σημαντικά εμπόδια. Οι συνομιλίες της COP28 υπογράμμισαν την επείγουσα ανάγκη γεφύρωσης του χρηματοδοτικού κενού για τα έργα για το κλίμα. Ωστόσο, ο αγώνας για αυτά τα ταμεία είναι να συμβιβάσουν την ανάγκη για προβλέψιμες αποδόσεις με τους κινδύνους που συνδέονται με τις βιώσιμες επενδύσεις.
Μέχρι στιγμής τα κρατικά επενδυτικά κεφάλαια, τα μεγαλύτερα από τα οποία στηρίζονται από το πετρέλαιο, έχουν δεσμεύσει λιγότερα από 10 δισεκατομμύρια δολάρια για την υπόθεση του κλίματος, παρόλο που δώδεκα συνεντεύξεις με κρατικά επενδυτικά κεφάλαια και αναλυτές που τα παρακολουθούν έδειξαν ότι τα κεφάλαια, μικρά και μεγάλα, ασχολούνται όλο και περισσότερο με την ενεργειακή μετάβαση.
«Δεν βλέπω μια ευρεία επενδυτική στρατηγική κατά της κλιματικής αλλαγής σε ταμεία σε όλο τον κόσμο», δήλωσε ο Bernardo Bortolotti, διευθυντής του Sovereign Investment Lab στο Πανεπιστήμιο Bocconi του Μιλάνου. «Με την αξιοσημείωτη εξαίρεση της Σιγκαπούρης και της Νέας Ζηλανδίας, οι δεσμεύσεις μέχρι στιγμής είναι άνευρες, αντιπροσωπεύοντας λιγότερο από το 5% των συνολικών βιώσιμων επενδύσεων», πρόσθεσε.
Ορισμένα μικρότερα funds, όπως αυτά της Νιγηρίας και του Μπαχρέιν, ενισχύουν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ή τον συμψηφισμό εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, ενώ μια έρευνα που δημοσιεύθηκε τον Νοέμβριο έδειξε ότι πάνω από το ένα τρίτο των δημόσιων ταμείων σχεδίαζαν να αυξήσουν τις κατανομές σε πράσινα ομόλογα και περιουσιακά στοιχεία.
Όμως, το απόλυτο επίπεδο των μετρητών που έχουν διαθέσει τα κρατικά επενδυτικά ταμεία σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και άλλες βιώσιμες επενδύσεις έχει παραμείνει στάσιμο.
Στα 9,3 δισ. οι βιώσιμες επενδύσεις των παγκόσμιων wealth funds το 2022
Έρευνα του Κέντρου για τη Διακυβέρνηση της Αλλαγής στο Πανεπιστήμιο IE της Ισπανίας κατέγραψε τις βιώσιμες επενδύσεις των παγκόσμιων κρατικών επενδυτικών κεφαλαίων – από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έως ανακύκλωση και βιώσιμη γεωργία – σε 9,3 δισεκατομμύρια δολάρια πέρυσι – κάτω από το ανώτατο όριο του 2018, που ήταν 9,6 δισεκατομμύρια δολάρια.
Κατά τη διάρκεια και μετά την πανδημία, οι αναλυτές είπαν ότι η επιφυλακτικότητα αυξήθηκε καθώς η επιδείνωση των παγκόσμιων οικονομικών προοπτικών οδήγησε τους επενδυτές σε ασφαλέστερα περιουσιακά στοιχεία και μείωσε την επενδυτική διάθεση για την απρόβλεπτη πράσινη τεχνολογία.
Οι περιορισμένες επενδύσεις κρατικού πλούτου συγκρίνονται με τα 11,6 τρισεκατομμύρια δολάρια των υπό διαχείριση περιουσιακών στοιχείων τους και με τις εκτιμήσεις της UNCTAD για μια παγκόσμια αγορά βιώσιμης χρηματοδότησης ύψους 5,8 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Τα στοιχεία του Διεθνούς Φόρουμ των Κρατικών Ταμείων Πλούτου (IFSWF) και του Διεθνούς Οργανισμού Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας δείχνουν ομοίως ότι οι επενδύσεις των κρατικών ταμείων έχουν κολλήσει.
«Από τους αριθμούς που παρακολουθούμε… δεν έχουμε δει ανάπτυξη», δήλωσε η Ute Collier, εκτελούσα χρέη διευθύντριας για τη γνώση, την πολιτική και τη χρηματοδότηση στον Διεθνή Οργανισμό Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
ΟΗΕ: Απαιτούνται 125 τρισ. μέχρι το 2050 για τo στόχο του net zero
Σύμφωνα με έρευνα του ΟΗΕ, ο κόσμος χρειάζεται 125 τρισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2050 για να επιτύχει μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου- η UNCTAD προσδιόρισε το ετήσιο χρηματοδοτικό κενό στον αναπτυσσόμενο κόσμο σε 4 τρισεκατομμύρια δολάρια. Ο ΟΗΕ και ο Διεθνής Οργανισμός Χρηματοδότησης είναι μεταξύ εκείνων που στρέφονται σε κρατικά επενδυτικά κεφάλαια για να το καλύψουν.
Υπάρχουν περίπου 100 κρατικά επενδυτικά ταμεία παγκοσμίως και σε αυτά περιλαμβάνονται και αυτά που έχουν δρομολογηθεί ακόμη και από χώρες με φτωχά μετρητά.
Ορισμένα διαχειρίζονται περιουσιακά στοιχεία, όπως κρατικές αεροπορικές εταιρείες ή τηλεπικοινωνίες, ενώ άλλα διευκολύνουν τις ξένες επενδύσεις στο εσωτερικό. Τα 10 κορυφαία, στα οποία κυριαρχεί ο πετρελαϊκός πλούτος, ελέγχουν το 90% των περιουσιακών στοιχείων.
Περισσότερα από 30 κρατικά επενδυτικά ταμεία, μεταξύ των οποίων επτά από τα 10 κορυφαία, που ιδρύθηκαν από κυβερνήσεις, υποστηρίζουν τις αρχές του Σαντιάγο, δηλαδή δεσμεύονται να λαμβάνουν ανεξάρτητες επενδυτικές αποφάσεις, αντί να λαμβάνουν οδηγίες από την κυβέρνηση, ως έναν τρόπο να εμπνέουν διεθνή εμπιστοσύνη.
Οι εντολές περιλαμβάνουν επίσης τη διασφάλιση προβλέψιμων αποδόσεων – παρόμοιων με αυτές που επιδιώκουν τα συνταξιοδοτικά ταμεία που στοχεύουν στη διασφάλιση των συνταξιοδοτικών πόρων των εργαζομένων του πλούσιου κόσμου. Αυτό περιορίζει τα περιθώρια ενίσχυσης των χρημάτων για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τη βιώσιμη γεωργία ή την αποθήκευση ενέργειας.
«Οι αποδόσεις είναι απλά πολύ χαμηλές», δήλωσε στο Reuters ο Jim Krane, Wallace S. Wilson Fellow for Energy Studies στο Baker Institute του Πανεπιστημίου Rice. «Η εντολή των κρατικών ταμείων είναι να μεγιστοποιήσουν τις αποδόσεις, οπότε κοιτάζουν αλλού».
Μια πηγή σε ένα ταμείο που υπέγραψε τις αρχές του Σαντιάγο δήλωσε ότι θα μπορούσε να επενδύσει σε κλιματικούς στόχους, αλλά «με τη λογική της επένδυσης για οικονομικές αποδόσεις».
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, των οποίων η προεδρία της COP έχει δεχθεί επικρίσεις λόγω της εγγύτητάς της με την πετρελαϊκή βιομηχανία, χρησιμοποίησαν τις συνομιλίες για να ανακοινώσουν ένα όχημα 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων με επίκεντρο το κλίμα, παρακάμπτοντας ορισμένα από τα μεγαλύτερα κρατικά επενδυτικά ταμεία τους, τα οποία έχουν υπογράψει τις Αρχές του Σαντιάγο.
Το μεγαλύτερο ταμείο στον κόσμο, η Norges Bank της Νορβηγίας, έχει διώξει τους μεγάλους ρυπαντές από το χαρτοφυλάκιό του και έχει δημιουργήσει στόχους βιώσιμων επενδύσεων. Εκπρόσωπος της Norges δήλωσε ότι βρίσκεται σε τακτική επαφή με άλλα κρατικά επενδυτικά ταμεία για να συζητήσει τις υπεύθυνες επενδύσεις, μεταξύ άλλων και για το κλίμα.
Τα ταμεία πλούτου προσπαθούν να πρασινίσουν τα χαρτοφυλάκιά τους
Πηγές στα ταμεία πλούτου, που μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας λένε ότι βλέπουν αυξανόμενη αξία στην προσπάθεια να πρασινίσουν τα χαρτοφυλάκιά τους, και ακόμη και να φτάσουν στο καθαρό μηδέν.
«Οι επενδύσεις σε μετοχές μέσω των κρατικών επενδυτικών ταμείων οδεύουν οργανικά προς αυτή την κατεύθυνση», δήλωσε στο Reuters μια πηγή προσκείμενη σε ταμείο του Κόλπου.
Το δίκτυο One Planet Sovereign Wealth Fund (OPSWF) εργάζεται επίσης για τη δημιουργία του πλαισίου που χρειάζονται τα ταμεία για να ενισχύσουν αυτές τις επενδύσεις, μεταξύ άλλων βελτιώνοντας τα δεδομένα για το κλίμα για όλους τους επενδυτές και εντοπίζοντας τι θα μπορούσε να βοηθήσει τις αναδυόμενες χώρες να προσελκύσουν ιδιωτικά κεφάλαια – μεταξύ άλλων και από κρατικά επενδυτικά κεφάλαια – στα σχέδια ενεργειακής μετάβασης. Ο Lawrence Yanovitch, συντονιστής του OPSWF, δήλωσε ότι τα ταμεία «επιταχύνουν το ρυθμό τους».
«Το βλέπουμε στον τρόπο με τον οποίο τα μέλη ενσωματώνουν τα ζητήματα του κλίματος στα χαρτοφυλάκιά τους, προσλαμβάνοντας προσωπικό εμπειρογνωμόνων και συμμετέχοντας σε κατάρτιση και ανταλλαγές ομοτίμων», δήλωσε ο Yanovitch.
Και η Αφρική στο «παιχνίδι»
Στη COP28 τη Δευτέρα (4/12), το Πανεπιστήμιο IE, το Διεθνές Φόρουμ των Κρατικών Ταμείων Πλούτου και το Κοινό Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης εγκαινίασαν μια πρωτοβουλία για να συνδέσουν τα αφρικανικά κρατικά επενδυτικά κεφάλαια με βιώσιμες επενδύσεις και να βοηθήσουν στην προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων. Σκοπεύουν να επεκταθούν τελικά και σε άλλες περιοχές.
Ο Javier Capape του IE δήλωσε ότι η στασιμότητα των μετρητών ήταν προσωρινή- οι 66 «πράσινες» συμφωνίες κρατικών επενδυτικών κεφαλαίων το 2022 ήταν τετραπλάσιες από τον μέσο όρο των προηγούμενων τεσσάρων ετών.
«Προσαρμόζονται», δήλωσε ο Capape. «Η γενική τάση είναι να πηγαίνουν περισσότερα θεσμικά χρήματα σε πράσινους τομείς». Άλλοι είπαν ότι η πραγματική αλλαγή θα χρειαστεί περισσότερο χρόνο. «Μια συντονισμένη προσπάθεια από μεγαλύτερους θεσμικούς επενδυτές, συμπεριλαμβανομένων των κρατικών επενδυτικών ταμείων και των μεγάλων συνταξιοδοτικών ταμείων, μπορεί να κάνει τη διαφορά», δήλωσε ο Bortolotti του Sovereign Investment Lab.
«Αλλά απαιτείται αλλαγή στρατηγικής: Τα κρατικά επενδυτικά ταμεία δεν πρέπει να είναι επιφυλακτικά στο να αγκαλιάσουν τη βιωσιμότητα στην αποστολή και την εντολή τους», πρόσθεσε.
