Ο καιρός αλλάζει στην Ευρώπη. Μέχρι πρότινος αυτή η φράση αυτομάτως δημιουργούσε συνειρμούς σχετιζόμενους με την κλιματική αλλαγή και την ανάγκη για ταχεία ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για την αντιμετώπιση της.

Πλέον όμως, η ίδια διαπίστωση έχει φτάσει να συνδέεται με κάτι -φαινομενικά- εντελώς αντίθετο καθώς το ότι ο καιρός αλλάζει, ευνοεί πλέον την ανάπτυξη του φυσικού αερίου στο ενεργειακό μείγμα της Ευρώπης. Η υπερανάπτυξη των ΑΠΕ στην ΕΕ η οποία δεν συνοδεύτηκε από αντίστοιχες υποδομές δικτύων και αποθήκευσης ηλεκτρισμού, ανέδειξε τη μεταβλητότητα του συστήματος από τις μεταβολές του καιρού καθώς όταν – απρόσμενα για την εποχή- δεν φυσάει και δεν έχει ήλιο, χρειαζόμαστε φυσικό αέριο ώστε να μπορούμε με ευελιξία να καλύψουμε τις ανάγκες μας.

Ο καιρός λοιπόν άλλαξε και πλέον όλοι κατάλαβαν ότι αυτό συνεπάγεται περισσότερο φυσικό αέριο για σταθεροποίηση του συστήματος. Και επειδή το φυσικό αέριο από τη Ρωσία και τις ΗΠΑ δημιουργεί δεσμεύσεις και εξαρτήσεις στην ΕΕ, ο καιρός πλέον ήρθε για να αναδειχθεί η δυνατότητα της Ελλάδας και της Κύπρου, των μοναδικών κρατών-μελών της ΕΕ που βρίσκονται κοντά στα πλούσια κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου, να παράγουν φυσικό αέριο. Τα παραπάνω δεδομένα είναι που ώθησαν τις μεγάλες αμερικανικές εταιρείες να προχωρήσουν πλέον με τα σχέδια που εδώ και πολύ καιρό είχαν για την περιοχή.

Στην Ελλάδα η ExxonMobil δείχνει έτοιμη να ανακοινώσει την θετική της απόφαση για έναρξη της πρώτης διερευνητικής γεώτρησης στα θαλάσσια οικόπεδα νοτιοδυτικά της Κρήτης. Βέβαια, ενώ είναι στην ουσία έτοιμη, η εταιρεία δείχνει ακόμα να διστάζει. Ενώ οι αρχικές πληροφορίες μιλούσαν για σχετικές ανακοινώσεις στα τέλη του 2024, αυτές μετατέθηκαν για την άνοιξη του 2025, και πριν λίγες μέρες άρχισε να διαφαίνεται ότι μπορεί τελικά να πάμε για τα τέλη του 2025.

Ενώ η περιρρέουσα άποψη είναι ότι η εταιρεία εξετάζει τα τελευταία τεχνικά δεδομένα πριν αποφασίσει να τρυπήσει τον ελληνικό βυθό, πιο αναμενόμενο θα πρέπει να θεωρούμε ότι η εταιρεία εξετάζει εάν τα πολιτικά και -κυρίως- τα κοινωνικά δεδομένα είναι τέτοια που της επιτρέπουν να προχωρήσει. Η εταιρεία έχει ήδη αντιμετωπίσει τεράστιες καθυστερήσεις τα τελευταία 7-8 χρόνια με διαμαρτυρίες και προσφυγές από «ευαισθητοποιημένους» και μη, πολίτες και οργανώσεις αλλά και από το δισταγμό των κυβερνήσεων να τις αντιμετωπίσουν με αποφασιστικότητα.

Ενώ λοιπόν η εταιρεία φαινόταν έτοιμη να κάνει θετικές ανακοινώσεις μέσα στο φθινόπωρο του 2024, κάτι φαίνεται να άλλαξε από τον περασμένο Οκτώβριο στην Ελλάδα που ίσως την κάνει επιφυλακτική για το κατά πόσο η κυβέρνηση έχει την κοινωνική στήριξη να αντέξει τις κοινωνικές πιέσεις που θα προκύψουν από την έναρξη γεωτρήσεων.

Οι προοπτικές για την Ελλάδα λοιπόν υπάρχουν και κατά τ’ άλλα οι συνθήκες είναι ιδανικές καθώς: (α) Το φυσικό αέριο της Ελλάδας το χρειάζεται -και πλέον το θέλει κιόλας- η ΕΕ, (β) το αέριο βρίσκεται σε σημείο που εύκολα μπορεί να διοχετευτεί στην ΕΕ, (γ) η εταιρεία εξόρυξης έχει δείξει ότι έχει μακροπρόθεσμα σχέδια και ήρθε για να μείνει στην Ανατολική Μεσόγειο και (δ) οι ποσότητες που φαίνεται ότι μάλλον υπάρχουν, δείχνουν υπεραρκετές για να προχωρήσει το έργο. Γι’ αυτό άλλωστε και είδαμε και ακόμα μια αμερικανική εταιρεία, τη Chevron να επιδιώκει βιαστικά να μπει στη χώρα, ζητώντας περιοχές λίγο βορειότερα αυτών που έχει πάρει η ExxonMobil. Αυτό που μάλλον δεν είναι σίγουρο ακόμα, είναι το αν υπάρχει η κοινωνική συναίνεση και οι αντοχές της κυβέρνησης στην πίεση από μέρος της κοινωνίας για να προχωρήσουν οι γεωτρήσεις.

Στην Κύπρο τους πήρε πάνω από 10 χρόνια για να αποφασίζουν μόλις την περασμένη Δευτέρα να προχωρήσουν -επιτέλους- στην αξιοποίηση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου. Σε αυτά τα 10 χρόνια, η Κυπριακή Δημοκρατία έχει χάσει σημαντικές ευκαιρίες ανάπτυξης και γεωπολιτικής αναβάθμισης της και πλέον αναγκάζεται να δεσμεύσει το μέλλον της με την Αίγυπτο και την εκεί πολιτική σταθερότητα κάτι που είναι αρκετά προβληματικό. Στην Ελλάδα η εταιρεία παιδεύεται «μόνο» για 7-8 χρόνια τώρα, οπότε με αυτά τα μυαλά, έχουμε ακόμα καιρό για χάσιμο. Οι ευκαιρίες όμως δεν θα μας περιμένουν για πάντα.

Ο καιρός έχει όντως αλλάξει, για τα μυαλά μας όμως δεν ξέρω…

* Ο Μιχάλης Μαθιουλάκης είναι Αναλυτής Ενεργειακής Στρατηγικής, Ακαδημαϊκός Διευθυντής του GreekEnergyForum, και επιστημονικός συνεργάτης του ΕΛΙΑΜΕΠ για θέματα ενέργειας.

Διαβάστε ακόμη