Στις προκλήσεις και τις προοπτικές ανάπτυξης του κλάδου των φωτοβολταϊκών αναφέρεται σε συνέντευξή του στο energygame.gr ο κ. Χάρης Χρηστίδης, Διευθύνων Σύμβουλος της BayWa r.e. Solar Trade Ελλάδας. Τονίζει πως «το πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα η αγορά φωτοβολταϊκών στην Ελλάδα είναι η ασύμμετρη ανάπτυξη μεταξύ των μεγάλων έργων βιομηχανικής κλίμακας και των έργων αυτοκατανάλωσης σε οικιακές και εμπορικές εφαρμογές». Υπογραμμίζει, δε, πως πρέπει να στηριχτεί στρατηγικά το net-billing, επισημαίνοντας πως ένα μέτρο στήριξης για τα οικιακά φωτοβολταϊκά είναι η απαλλαγή ΦΠΑ για τον τελικό καταναλωτή για το πλήρες σύστημα.

1)Το 2024 ήταν ακόμα μια θετική χρονιά για τον κλάδο των φωτοβολταϊκών, καθώς προστέθηκε ισχύς της τάξεως των 2,5GWp. Η ανάπτυξη του κλάδου αναμένεται όμως να συνεχιστεί με τους ίδιους ρυθμούς και το 2025. Ποιες θεωρείτε ότι είναι οι προκλήσεις για τον κλάδο, εκτός από εκείνη των περικοπών;

Είναι γεγονός ότι τα τελευταία τρία χρόνια έχουμε μια συνεχόμενη αύξηση της νέας ετήσιας εγκατεστημένης ισχύος. Tο 2024 καταγράφηκε, με νέα ισχύ 2,5 GWp, νέο ιστορικό ρεκόρ συνδέσεων. Για το 2025 αναμένεται για άλλη μια φορά η αγορά να κυμανθεί σε υψηλά επίπεδα και πιθανόν να έχουμε και νέα αύξηση με τη νέα εγκατεστημένη ισχύ να ξεπερνάει τα 3 GWp. Τα δρομολογημένα έργα ΑΠΕ με όρους σύνδεσης ξεπερνούν τα 15 GW, πράγμα που σημαίνει ότι τα επόμενα χρόνια προβλέπεται μια μεγάλη αύξηση της αθροιστικής εγκατεστημένης ισχύος που μπορεί να φτάσει μέχρι το 2030, από τα 15 GW σήμερα, σε επίπεδα άνω των 30 GW.

Το πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα η αγορά φωτοβολταϊκών στην Ελλάδα είναι η ασύμμετρη ανάπτυξη μεταξύ των μεγάλων έργων βιομηχανικής κλίμακας και των έργων αυτοκατανάλωσης σε οικιακές και εμπορικές εφαρμογές. Το μείγμα της εγκατεστημένης ισχύος βρίσκεται πολύ μακριά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Το 2024, συγκεκριμένα, η αγορά των οικιακών φωτοβολταϊκών κατέγραψε μόλις 100 MWp, ήτοι μόνο 4% της συνολικής νέας ετήσιας ισχύος. Τα δε εμπορικά φωτοβολταϊκά με net-metering κινήθηκαν επίσης σε πολύ χαμηλό επίπεδο με 300 MWp νέας εγκατεστημένης ισχύος, ποσοστό οριακά διψήφιο επί του συνόλου της αγοράς.

Αν λάβει κανείς υπόψη του ότι η μετάβαση από το net-metering στο net-billing είχε μεγάλες καθυστερήσεις και άφησε την αγορά αυτοκατανάλωσης στον πάγο για μήνες χωρίς νέες αιτήσεις, γίνεται σαφές ότι το 2025 η ψαλίδα θα ανοίξει και ο λόγος, μεταξύ έργων βιομηχανικής κλίμακας και μικρότερων έργων αυτοκατανάλωσης σε οικιακές και εμπορικές στέγες, θα μεγαλώσει εκ νέου. Αυτός είναι και ο λόγος που οι προοπτικές αύξησης της ισχύος τα επόμενα χρόνια, δεν μεταφράζονται αντίστοιχα και σε υγιή ανάπτυξη της αγοράς.

2)Το ζήτημα της αποθήκευσης τίθεται στο επίκεντρο με επιτακτικό τρόπο. Πρόσφατα ανακοινώθηκε η υπουργική απόφαση για τις standalone μπαταρίες ισχύος 3,5 GW. Θα υπάρξει ομαλοποίηση στην αγορά με τη γρήγορη διείσδυση έργων αποθήκευσης;

Η αποθήκευση είναι πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της ανάπτυξης της φωτοβολταϊκής αγοράς. Τα φωτοβολταϊκά έχουν ήδη ξεπεράσει τα 10 GWp και η περαιτέρω διείσδυση απαιτεί την ενσωμάτωση μπαταριών στο δίκτυο.

Η μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα προϋποθέτει να επιταχυνθεί ο εξηλεκτρισμός. Μέχρι σήμερα όμως, τόσο η στροφή στην ηλεκτροκίνηση, όσο και στις αντλίες θερμότητας, δεν ακολούθησε τους ρυθμούς ανάπτυξης της ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα πλεόνασμα ενέργειας κατά τις ώρες υψηλής ηλιοφάνειας και ειδικά σε μέρες με χαμηλή ζήτηση. Αυτή η απόκλιση πράσινης παραγωγής και κατανάλωσης, που προβλέπεται να μεγαλώσει ακόμη περισσότερο τα επόμενα χρόνια με την προσθήκη νέων φωτοβολταϊκών έργων, μπορεί να αντισταθμιστεί με την αξιοποίηση συστημάτων αποθήκευσης που θα «λειαίνουν» την ημερήσια καμπύλη παραγωγής ενέργειας των φωτοβολταϊκών.

Το επενδυτικό ενδιαφέρον για μπαταρίες είναι ιδιαίτερα υψηλό και φαίνεται η αγορά να βλέπει ότι απαιτείται άμεσα μια απάντηση στις συνεχώς αυξανόμενες περικοπές ή οποία όχι μόνο θα λύνει τεχνικά την ανάγκη για απορρόφηση της πλεονάζουσας ενέργειας και σταθερότητα του δικτύου αλλά θα αποτελεί και μία βιώσιμη επένδυση με εύλογο χρονικό ορίζοντα απόσβεσης.

Πάντως, ήδη διαφαίνεται και στον σχεδιασμό για τις μπαταρίες, ότι τα μεγάλα συστήματα, όπως ακριβώς και στα φωτοβολταϊκά, θα επικρατήσουν έναντι των συστημάτων αποθήκευσης σε οικιακές και εμπορικές εφαρμογές. Είναι σημαντικό για τη γρήγορη διείσδυση νέας ισχύος σε αποθήκευση να ανοίξει άμεσα η αγορά της αυτοκατανάλωσης και να αναπτυχθούν φωτοβολταϊκά συστήματα με προσθήκη μπαταριών σε οικίες και επιχειρήσεις για να αυξηθεί o ταυτοχρονισμός και να απαλλαγούν παράλληλα νοικοκυριά και επιχειρήσεις από τις διακυμάνσεις των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας.

3)Τα τελευταία 2-3 χρόνια ακούγεται το επιχείρημα ότι υπάρχει ανισορροπία της ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και πως υπάρχει «μονοκαλλιέργεια» των φωτοβολταϊκών. Ποια είναι η άποψη σας;

Το κόστος των φωτοβολταϊκών πλαισίων έχει μειωθεί για άλλη μια φορά ραγδαία μέσα στα τελευταία δύο χρόνια, ενώ παρατηρούμε σημαντικές πτωτικές τάσεις και στις τιμές μετατροπέων και μπαταριών. Ο συνδυασμός αυτός κάνει τις επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά ακόμα πιο αποδοτικές σε ένα ολοένα και πιο ανταγωνιστικό περιβάλλον με αποτέλεσμα να συγκεντρώνουν υψηλό ενδιαφέρον διεθνώς από όλο το εύρος των επενδυτών.

Τα φωτοβολταϊκά αποτελούν σήμερα τον οικονομικότερο τρόπο να παράγουμε ενέργεια, ενώ είναι ήδη η τεχνολογία που προσθέτει τη μεγαλύτερη νέα ετήσια ισχύ παγκοσμίως. Επίσης είναι η τεχνολογία που ενδείκνυται καλύτερα για διεσπαρμένη παραγωγή, ακριβώς στο σημείο των καταναλώσεων, μειώνοντας παράλληλα τις απώλειες δικτύου και μεταφοράς ενέργειας.

Όσο όμως και αν η προσθήκη μπαταριών μπορεί να «διευρύνει» την παραγωγή των φωτοβολταϊκών συστημάτων και μετά τη δύση του ηλίου, θα υπάρχει ανάγκη για ενέργεια από άλλες πηγές τόσο τη νύχτα, όσο και κατά τους χειμερινούς μήνες,. Η υγιής ανάπτυξη και η συνεργασία των φωτοβολταϊκών με αιολικά δίνει ακόμα μεγαλύτερη προοπτική στο να φτάσουμε στο μέλλον σε μεγαλύτερα ποσοστά διείσδυσης ΑΠΕ.

4) Παρά τη μεγάλη ανάπτυξη των εμπορικών φωτοβολταϊκών δεν έχουν γνωρίσει την ίδια «άνθιση» τα οικιακά συστήματα. Ποιο πιστεύετε είναι το πρόβλημα. Ποια μέτρα στήριξης από την πολιτεία θα μπορούσαν να εφαρμοστούν για να τονωθεί η αγορά;

Το 2024 είχαμε υψηλές προσδοκίες για τον τομέα των οικιακών φωτοβολταϊκών. Η αγορά προσπάθησε να βρει έναν ρυθμό στηριζόμενη στο net-metering και το πρόγραμμα PV-Stegi αλλά ήδη από την αρχή του έτους φάνηκε η πρόθεση του Υπουργείου να ακυρώσει το ισχύον πλαίσιο και να θέσει τέλος στο net-metering.

Αν και το νέο σχήμα του net-billing είναι επί της αρχής μια βιώσιμη λύση που αποτελεί τον κανόνα στις περισσότερες ευρωπαϊκές αγορές, ο τρόπος διαχείρισης της μετάβασης δεν άφησε περιθώρια στην αγορά να προσαρμοστεί και να γεφυρώσει το αδειοδοτικό κενό. Ακόμα και σήμερα οι πάροχοι αναμένουν οδηγίες για τη σύνταξη της σύμβασης ταυτοχρονισμένου συμψηφισμού.

Αυτό είχε ως συνέπεια μετά από μια παρωδική αιχμή στην αγορά οικιακών συστημάτων για λίγους μόνο μήνες, να βιώνουμε από το φθινόπωρο του 2024 μέχρι και σήμερα την απαξίωση του κλάδου.

Πρέπει να στηριχτεί στρατηγικά το net-billing και να δίνεται η ευκαιρία στους ιδιώτες να κάνουν μια υγιή επένδυση στην κατοικία τους για εξοικονόμηση ενέργειας. Η τοποθέτηση φωτοβολταϊκού συστήματος στη στέγη οδηγεί τον χρήστη σε λελογισμένη κατανάλωση και μεταφορά ευέλικτων ηλεκτρικών φορτίων τις ώρες ηλιοφάνειας, ενώ αποτελεί κίνητρο για να επιλέξει ηλεκτρικό αυτοκίνητο και σύστημα θέρμανσης.

Είναι σημαντικό, τόσο σε επίπεδο φωτοβολταϊκών όσο και στην αποθήκευση, να εστιάσουμε παράλληλα με τα μεγάλα έργα βιομηχανικής κλίμακας που δρομολογούνται τα επόμενα χρόνια, και στην αυτοκατανάλωση σε οικίες και επιχειρήσεις, επενδύοντας σε ένα υγιές μείγμα κεντρικής και διεσπαρμένης παραγωγής.

Ένα μέτρο στήριξης για τα οικιακά φωτοβολταϊκά, που αποτελεί κίνητρο σε πολλές ώριμες ευρωπαϊκές αγορές, είναι η απαλλαγή ΦΠΑ για τον τελικό καταναλωτή για το πλήρες σύστημα, τόσο για τα προϊόντα όσο και για τις παρεχόμενες υπηρεσίες μελέτης και εγκατάστασης. Μια τέτοια διάταξη, πέρα ότι κάνει βιώσιμη την επένδυση σε ένα οικιακό σύστημα, είναι πολύ πιο γρήγορη διαδικαστικά και άμεσα εφαρμόσιμη συγκριτικά με προγράμματα επιδότησης και είναι ήδη θεσμοθετημένη επιτυχώς ως βέλτιστη πρακτική στην Ευρώπη.

Διαβάστε ακόμη