Μέτρα για τη διάσωση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας παραγωγής φωτοβολταϊκών ζητούν οι Ευρωπαίοι κατασκευαστές με έγγραφο που δημοσίευσαν, στο οποίο περιλαμβάνονται προτάσεις εν όψει της επερχόμενης «Καθαρής Βιομηχανικής Συμφωνίας». Η «Καθαρή Βιομηχανική Συμφωνία» (Clean Industrial Deal) είναι το σχέδιο που θα παρουσιάσει η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή και θα έχει στόχο να ανακτήσει η ευρωπαϊκή βιομηχανία τη δυναμική της, εν μέσω σφοδρού ανταγωνισμού από την πλευρά της Κίνας, αλλά και από τις ΗΠΑ. Οι προτάσεις των Ευρωπαίων κατασκευαστών φωτοβολταϊκών περιλαμβάνουν κυρίως μέτρα για την ενίσχυση των εγχώριων επιχειρήσεων του κλάδου και μέτρα για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας τους απέναντι στους Κινέζους κατασκευαστές.
Το έγγραφο που εξέδωσε το ESMC (European Solar Manufacturing Council), το οποίο εκπροσωπεί την ευρωπαϊκή βιομηχανία φωτοβολταϊκών, κάνει, αρχικά, μια επισκόπηση της υφιστάμενης κατάστασης στον κλάδο. Σύμφωνα με το ESMC, η Κίνα έχει καταφέρει να κατακτήσει σημαντικό μερίδιο στην παραγωγή τεχνολογιών καθαρής ενέργειας για τη μετάβαση σε μηδενικές εκπομπές (με σχεδόν μονοπωλιακή θέση στην κατασκευή φωτοβολταϊκών) χάρη στην εφαρμογή των πενταετών της σχεδίων, που υποστηρίζονται από μια στρατηγική αντιμετώπισης της εγχώριας φούσκας στην αγορά ακινήτων. Αυτή η στρατηγική προώθησε την ανάπτυξη δυνατοτήτων στον κλάδο των τεχνολογιών μηδενικών εκπομπών για εξαγωγή.
Από την άλλη πλευρά, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν υιοθετήσει τον Νόμο για τη Μείωση του Πληθωρισμού (Inflation Reduction Act), ο οποίος επιτρέπει τον συνδυασμό του κλεισίματος αγορών με μαζικές επενδύσεις στην παραγωγή, ενώ η Ινδία έχει εφαρμόσει μέτρα Προσαρμοσμένης Επιδότησης Παραγωγής (Production Linked Incentive) για φωτοβολταϊκά και μπαταρίες, ύψους 4,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Από την πλευρά της, η Ευρώπη απάντησε σε αυτά με τον Κανονισμό για τη Βιομηχανία Μηδενικών Εκπομπών (Net Zero Industry Act – NZIA), ο οποίος είναι μια πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αποσκοπεί στην υποστήριξη της βιομηχανίας της ΕΕ να επιτύχει ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα (net zero) έως το 2050 και αποτελεί ένα σημαντικό πρώτο βήμα προς την αναβιομηχάνιση της αλυσίδας αξίας τεχνολογιών ενεργειακής μετάβασης στην Ευρώπη.
Ιδιαίτερα ως προς τα φωτοβολταϊκά, η έκθεση του Μάριο Ντράγκι για την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα αναφέρει τα εξής: «…Το κόστος κατασκευής φωτοβολταϊκών (solar PV) στην Κίνα είναι περίπου 35%-65% χαμηλότερο από ό,τι στην Ευρώπη, ενώ το κόστος κατασκευής κυψελών μπαταριών είναι 20%-35% χαμηλότερο. Η ΕΕ ανακοίνωσε μια συνολική απάντηση το 2023 με τον Κανονισμό για τη Βιομηχανία Μηδενικών Εκπομπών (NZIA). Ωστόσο, η χρηματοδοτική στήριξη της ΕΕ παραμένει κατακερματισμένη ανάμεσα σε διάφορα προγράμματα, χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη πολυπλοκότητα και καθυστερήσεις, και γενικά αποκλείει τα λειτουργικά κόστη, όπου τα χάσματα κόστους είναι μεγαλύτερα. Συνολικά, η χρηματοδότηση για παραγωγή σε επίπεδο ΕΕ είναι πέντε έως δέκα φορές λιγότερο γενναιόδωρη από αυτήν που προσφέρεται στο πλαίσιο του IRA. Τέλος, ενώ ο NZIA καθορίζει στόχους παραγωγής για την ΕΕ, αυτοί δεν συνοδεύονται από ρητές ελάχιστες ποσοστώσεις για τοπικά προϊόντα και εξαρτήματα – ποσοστώσεις που άλλες περιοχές εφαρμόζουν τακτικά – γεγονός που σημαίνει ότι η ζήτηση της ΕΕ δεν κατευθύνεται προβλέψιμα προς την παραγωγή καθαρής τεχνολογίας της ΕΕ».
Τα αιτήματα των Ευρωπαίων κατασκευαστών φωτοβολταϊκών
Οι προτάσεις – αιτήματα των Ευρωπαίων κατασκευαστών αφορούν αρχικά την επέκταση των διατάξεων του NZIA. Ειδικότερα, οι προτάσεις περιλαμβάνουν την εφαρμογή των κριτηρίων του NZIA σε έργα που λαμβάνουν δημόσια χρηματοδότηση, άμεσα ή έμμεσα, την ύπαρξη διαφορετικών επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που χρησιμοποιούν ανθεκτικό εξοπλισμό (resilient hardware), τη διαφοροποίηση του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) για την ευνοϊκή μεταχείριση ευρωπαϊκών προϊόντων, την ενσωμάτωση από τα κράτη μέλη στόχων επαναβιομηχάνισης στα Εθνικά Σχέδια Ενέργειας και Κλίματος και τη θέσπιση ενός κοινού πλαισίου για την παρακολούθηση και τον έλεγχο των τεχνολογιών μηδενικού ισοζυγίου άνθρακα.
Αίτημα των Ευρωπαίων κατασκευαστών φωτοβολταϊκών, επίσης, είναι η επέκταση του Temporary Crisis and Transition Framework (TCTF) πέρα από το τέλος του 2025. Το TCTF αποσκοπεί στη διευκόλυνση της στήριξης προς τις επιχειρήσεις που πλήττονται από έκτακτες καταστάσεις και στη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ στοχεύει επίσης στη στήριξη της πράσινης και ενεργειακής μετάβασης, παρέχοντας μεγαλύτερη ευελιξία στα κράτη μέλη ώστε να χορηγούν κρατικές ενισχύσεις στις στρατηγικές βιομηχανίες, όπως αυτές που σχετίζονται με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την παραγωγή εξοπλισμού μηδενικών εκπομπών και τις υποδομές ενεργειακής απόδοσης.
Σχετικά με την επέκταση του TCTF, τα προτεινόμενα επιμέρους μέτρα περιλαμβάνουν την παροχή ευνοϊκότερου επενδυτικού και υποστηρικτικού πλαισίου για ευρωπαϊκές βιομηχανικές εγκαταστάσεις που είναι απαραίτητες για τη μετάβαση στην ενέργεια και χρήση της επέκτασης του TCTF για την ενίσχυση της λειτουργικής υποστήριξης (OPEX). Παράλληλα, υπήρξε και αίτημα ενίσχυσης του CAPEX για πράσινα βιομηχανικά έργα στα πολύ αρχικά στάδια, μέσω της δημιουργίας ενός Ταμείου Κλιματικής Τεχνολογικής Κυριαρχίας, καθώς και ενός ταμείου αφιερωμένου στην προ-χρηματοδότηση βιομηχανικών νεοφυών επιχειρήσεων, ενώ αναγκαία κρίνεται και η ενθάρρυνση ιδιωτικών επενδύσεων στις βιομηχανίες μηδενικού άνθρακα.
Τέλος, τα προτεινόμενα μέτρα αφορούν επέκταση του Μηχανισμού Προσαρμογής Άνθρακα στα Σύνορα (CBAM) στα φωτοβολταϊκά, ευθυγράμμιση των φόρων που ισχύουν στις εισαγωγές πρώτων υλών με τους φόρους που ισχύουν στις εισαγωγές τελικών προϊόντων και παροχή πλαισίου για ξένες επενδύσεις στην Ευρώπη σε στρατηγικούς τομείς για τη μετάβαση στην ενέργεια.
Διαβάστε ακόμη
