Προβληματίζουν οι πιο πρόσφατες εξελίξεις που αφορούν στον τομέα της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας. Η τελευταία διαγωνιστική διαδικασία για υπεράκτια αιολικά πάρκα που κίνησε η Δανία δεν προσέλκυσε κανέναν επενδυτή, αντανακλώντας μάλλον κάποια γενικότερα ζητήματα που έχουν αναδυθεί στην επιφάνεια. Παράλληλα, εταιρείες – σήματα κατατεθέντα των επενδύσεων σε υπεράκτια αιολικά, όπως η Orsted, η Shell και άλλες, δείχνουν να κάνουν βήματα πίσω.
Τον Απρίλιο του 2024 η Δανία είχε προκηρύξει έναν γιγαντιαίο διαγωνισμό έως 10 GW για ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων σε 6 θαλάσσιες τοποθεσίες. Η προθεσμία υποβολής προσφορών για τρεις τοποθεσίες στη Βόρεια Θάλασσα, που αντιπροσώπευαν συνολικά 3 GW, ήταν την Πέμπτη 5 Δεκεμβρίου, ενώ η προθεσμία για άλλες τρεις τοποθεσίες στη Βαλτική Θάλασσα και το Kattegat είναι την 1η Απριλίου 2025. Ωστόσο, στην πρώτη φάση του διαγωνισμού δεν υπήρξε καμία προσφορά.
«Αυτό είναι ένα πολύ απογοητευτικό αποτέλεσμα», δήλωσε σε γραπτή δήλωσή του ο υπουργός Ενέργειας και Κλίματος της Δανίας, Lars Aagard. «Οι συνθήκες για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα στην Ευρώπη έχουν αλλάξει σημαντικά σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, περιλαμβάνοντας μεγάλες αυξήσεις τιμών και επιτοκίων», πρόσθεσε. Παράλληλα, η Υπηρεσία Ενέργειας της Δανίας ανέφερε ότι θα ξεκινήσει διάλογο με τους φορείς της αγοράς για να εντοπίσει τους λόγους της έλλειψης προσφορών, προσθέτοντας ότι αρκετές εταιρείες είχαν εκφράσει ενδιαφέρον κατά τη διάρκεια του αρχικού διαλόγου. Επισημαίνεται πως η Δανία στον εν λόγω διαγωνισμό δεν πρόσφερε επιδοτήσεις στις εταιρείες που ανταγωνίζονταν.
Στην αρνητική κατάληξη του διαγωνισμού της Δανίας αναφέρθηκε και ο Giles Dickson, CEO της WindEurope, του συνδέσμου που εκπροσωπεί τη βιομηχανία αιολικής ενέργειας στην Ευρώπη, τονίζοντας τον ρόλο της κυβέρνησης της Κοπεγχάγης πίσω από το δυσμενές αποτέλεσμα. Πιο αναλυτικά, επισήμανε τα εξής: «Η αποτυχημένη δημοπρασία υπεράκτιας αιολικής ενέργειας στη Δανία ήταν απογοητευτική αλλά, δυστυχώς, όχι απρόσμενη. Η μη περιορισμένη αρνητική υποβολή προσφορών δεν είναι καλό σύστημα. Αυξάνει τα κόστη και τους κινδύνους. Και γίνεται ακόμα πιο δύσκολο όταν οι συμμετέχοντες στη δημοπρασία δεν γνωρίζουν ποιος θα αγοράσει την ενέργεια που θα παραχθεί και πώς αυτή θα φτάσει στον τελικό αποδέκτη. Η δανική κυβέρνηση πρέπει να αλλάξει τον σχεδιασμό των δημοπρασιών της. Οι περισσότερες άλλες χώρες στην Ευρώπη χρησιμοποιούν συμβάσεις επί διαφορών (CfDs) δύο όψεων στις δημοπρασίες υπεράκτιας αιολικής ενέργειας».
“Βήματα πίσω” από μεγάλες εταιρείες στα υπεράκτια αιολικά
Χαρακτηριστική ήταν η στάση της Orsted, της δανικής εταιρείας που πρωτοστατούσε επί χρόνια στα υπεράκτια αιολικά. Συγκεκριμένα, η Orsted δήλωσε ότι αποφάσισε να μην υποβάλει προσφορά λόγω μιας μη ευνοϊκής ισορροπίας κινδύνου-απόδοσης. Από την πλευρά του, ο Εμπορικός Διευθυντής της Orsted, Rasmus Errboe, σχολίασε πως «για να μετριαστεί ο αντίκτυπος αυτών των συνθηκών και να υποστηριχθεί η συνεχιζόμενη επέκταση της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας, η βιομηχανία και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής πρέπει να συνεργαστούν για να δημιουργήσουν τις απαραίτητες συνθήκες για ένα βιώσιμο μέλλον για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα». Δεν είναι μυστικό πως η Orsted αντιμετωπίζει δυσκολίες. Από το 2021, οι μετοχές της έχουν χάσει μεγάλο μέρος της αξίας τους, ενώ τον Οκτώβριο του 2024 η κρατική ενεργειακή εταιρεία από τη Νορβηγία, Equinor, εξαγόρασε το 10% της Orsted.
Παρόμοια στάση για τις επενδύσεις σε υπεράκτια αιολικά κρατάει και η Shell το τελευταίο διάστημα. Όπως ανέφερε το Reuters, η Shell την Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου ανακοίνωσε πως αποσύρεται από νέες επενδύσεις σε υπεράκτια αιολικά πάρκα και διαχωρίζει το τμήμα ηλεκτρικής ενέργειας. «Παρόλο που δεν θα ηγηθούμε στην ανάπτυξη νέων υπεράκτιων αιολικών πάρκων, συνεχίζουμε να ενδιαφερόμαστε για συμφωνίες απόκτησης ενέργειας, όπου οι εμπορικοί όροι είναι αποδεκτοί, και είμαστε προσεκτικά ανοιχτοί σε θέσεις μετοχών, εάν υπάρχει πειστική επενδυτική περίπτωση», δήλωσε εκπρόσωπος της εταιρείας σε ανακοίνωση. Τις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές και χαμηλού άνθρακα επιχειρήσεις έχει μειώσει και η BP.
Τα “γιατί” πίσω από τη νέα κατάσταση
Ποιες είναι οι αιτίες, όμως, για αυτή τη στάση από τις προαναφερθείσες εταιρείες; Τα τελευταία χρόνια ο τομέας της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας έχει εμφανίσει αυξημένα κόστη σε σχέση με τις πρώτες ύλες, προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα και αυξημένα επιτόκια, που μεγαλώνουν το κόστος δανεισμού. Αυτό «συμπιέζει» τα περιθώρια κέρδους και καθιστά τα υπεράκτια αιολικά πάρκα λιγότερο ελκυστική επένδυση για πολλές εταιρείες. Επιπλέον, πολιτικές εξελίξεις όπως η πρόσφατη εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ σίγουρα δεν βελτίωσαν την κατάσταση. Ένας ακόμη παράγοντας ως προς την έλλειψη ενδιαφέροντος σε σχέση με τη Δανία συγκεκριμένα, έχει να κάνει με τον κορεσμό της αγοράς. Σε αυτό το πλαίσιο, μια λύση προκειμένου να βελτιωθούν οι συνθήκες για τους επενδυτές θα ήταν η παροχή νέων επιδοτήσεων όπου είναι απαραίτητο και ο ταχύτερος εξηλεκτρισμός της οικονομίας.
H εικόνα στην Ελλάδα
Όπως έχει αναφέρει το energygame.gr, η Ελλάδα προσπαθεί να «βάλει στην πρίζα» το Εθνικό Σχέδιο Ανάπτυξης των Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων. Ειδικότερα, αυτήν την περίοδο αναμένεται η καμπάνια ενημέρωσης και η έκδοση της σχετικής Κοινής Υπουργικής Απόφασης, ενώ στις αρχές του 2025 αναμένεται να συσταθεί και το όχημα ειδικού σκοπού SPV που θα τρέξει τις μελέτες (ανεμολογικές και βυθού). Ως προς την ΚΥΑ, η έκδοσή της αναμένεται πριν το τέλος του 2024. Επίσης, η ΕΔΕΥΕΠ, ο υπεύθυνος φορέας ανάπτυξης του ελληνικού προγράμματος υπεράκτιων αιολικών, έχει θέσει ως προτεραιότητα τη διενέργεια αναλυτικής μελέτης για τον εντοπισμό των λιμανιών που, με τις απαραίτητες βελτιώσεις και χρηματοδοτήσεις, θα μπορούσαν να υποστηρίξουν την ανάπτυξη της βιομηχανίας υπεράκτιων αιολικών πάρκων.
Αυτές τις ημέρες, εξάλλου, η ΕΔΕΥΕΠ προγραμματίζει τη διοργάνωση ενός workshop με τη συμμετοχή Ελλήνων και ξένων επενδυτών. Σε αυτήν τη συνάντηση θα παρουσιαστεί το σχέδιο για το SPV. Στο workshop θα συμμετάσχουν 10 έως 20 επενδυτές, τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό. Οι επενδυτές αυτοί, στη συνέχεια αναμένεται να σχηματίσουν κοινοπραξίες προκειμένου να διεκδικήσουν συμμετοχή στα υπεράκτια αιολικά έργα. Στόχος του workshop είναι επίσης η καταγραφή παρατηρήσεων και προτάσεων από τους συμμετέχοντες, ώστε να διαμορφωθεί ένα λειτουργικό μοντέλο που θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες της αγοράς και θα εξασφαλίζει την επιτυχία του εγχειρήματος.
Η Ελλάδα έχει ως στόχο την εγκατάσταση υπεράκτιων αιολικών πάρκων ισχύος 1,9 GW ως το 2032. Ωστόσο, τα χρονοδιαγράμματα είναι στενά και, δεδομένου του διεθνούς περιβάλλοντος, δε χωρούν καθυστερήσεις. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά και η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου, μιλώντας αυτές τις ημέρες στο συνέδριο του Ελληνοαμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου, ο στόχος για εγκατάσταση υπεράκτιων αιολικών πάρκων ισχύος 1,9 GW ως το 2032 είναι εφικτός, ωστόσο “πρέπει να πάμε πολύ πιο γρήγορα”. Η υπεράκτια αιολική ενέργεια είναι μια καλή ευκαιρία για τη χώρα, αλλά το «παράθυρο ευκαιρίας» δεν θα μείνει ανοιχτό για πάντα.
Διαβάστε ακόμη
