Ένα «πράσινο κύμα» επενδύσεων για μικρά και μεγάλα έργα στα ελληνικά νησιά που θα τους προσδώσει ενεργειακή αυτάρκεια, θα δώσει λύσεις στα χρόνια προβλήματα λειψυδρίας που αντιμετωπίζουν κατά τρόπο που να ενθαρρύνει την παραγωγή πράσινης ενέργειας -μέσω της δημιουργίας ταμιευτήρων πολλαπλού σκοπού- και θα εκσυγχρονίσει τις λιμενικές τους υποδομές θα φέρει το «μίνι Ταμείο Ανάκαμψης» με κεφάλαια 1,6 δισ. ευρώ για την περίοδο έως το 2032, στο βασικό σενάριο, τα οποία όμως μπορούν να υπερβούν τα 3 δισ. ευρώ εάν επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις για την αύξηση της τιμής των δικαιωμάτων ρύπων τα επόμενα χρόνια.

Ο λόγος για το Ταμείο Απανθρακοποίησης που συστάθηκε χθες, μια σύμπραξη της ελληνικής κυβέρνησης, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων που ανοίγει τον δρόμο για την Ελλάδα να αξιοποιήσει τους πόρους από τη δημοπράτηση 25 εκατ. δικαιωμάτων ρύπων για την απανθρακοποίηση των νησιών.

Με «μαγιά» την κρατική ενίσχυση που μπορεί να φτάσει έως και το 60% για νέες εγκαταστάσεις ΑΠΕ (στις οποίες θα πρέπει να διοχετευθεί υποχρεωτικά το 50% του προϋπολογισμού του Ταμείου), νησιωτικές ηλεκτρικές διασυνδέσεις και εγκαταστάσεις που προωθούν την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ, αναμένεται να κινητοποιηθούν συνολικές επενδύσεις που με το βασικό σενάριο φτάνουν τα 5 δισ. ευρώ ενώ με το πιο αισιόδοξο σενάριο θα μπορούν να υπερβούν τα 7 δισ. ευρώ

Τη διαχείριση του Ταμείου θα έχει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ενώ σημαντικό ρόλο για την ταχεία ωρίμανση των έργων θα διαδραματίσει η Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας (PPF) του ΤΑΙΠΕΔ που θα διενεργήσει τους σχετικούς διαγωνισμούς και θα παρακολουθήσει την εκτέλεση των σχετικών συμβάσεων, σε συνεργασία με το ΥΠΕΝ.

Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα αξιολογήσει σε πρώτη φάση το εκτιμώμενο έλλειμμα χρηματοδότησης καθώς και τα κοινωνικοοικονομικά οφέλη όλων των υπό ένταξη έργων, ενώ στη συνέχεια θα διενεργεί τις εκταμιεύσεις από το Ταμείο, στη βάση της προόδου υλοποίησης των έργων. Αν και η χρηματοδότηση του Ταμείου θα προέρχεται από δικαιώματα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ρύπων (ETS) και όχι από πόρους της ΕΤΕπ, θα μπορούσαν να υπάρξουν ευκαιρίες για την Tράπεζα να χρηματοδοτήσει έργα σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν κενά χρηματοδότησης, καλύπτοντας μέρος του ελλείμματος.

Η χώρα θα ετοιμάσει τις προτάσεις της για τις δράσεις προς χρηματοδότηση από το Ταμείο εντός τριών μηνών και θα τις αποστείλει προς έγκριση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αφού πραγματοποιηθεί η εξειδίκευση τους. Στη συνέχεια, θα ξεκινήσει, σταδιακά, η ωρίμανση των έργων, παράλληλα με την οριστικοποίηση της τελικής μορφής των επιμέρους δράσεων. Στόχος είναι τα πρώτα έργα να  δημοπρατηθούν μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου 2025. Το πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί το 2032, οπότε και θα έχουν δημοπρατηθεί όλες οι δράσεις.

Στη μεγάλη εικόνα, το Ταμείο Απανθρακοποίησης προσφέρει στην Ελλάδα ένα ακόμα χρηματοδοτικό εργαλείο -με ευρωπαϊκές προδιαγραφές-, το οποίο αν «τρέξει» γρήγορα, με ορθολογικό σχεδιασμό των έργων και γρήγορη απορρόφηση των πόρων, θα μπορούσε να αποτελέσει καταλύτη πράσινης ανάπτυξης για πολλές τοπικές οικονομίες, με απτά οφέλη όχι μόνο για το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα, αλλά και για την απασχόληση και τον εκσυγχρονισμό των υποδομών τους.

Από πλευράς ωριμότητας των έργων, τη μεγαλύτερη εμφανίζουν οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις των Δωδεκανήσων και του Βορειοανατολικού Αιγαίου που υλοποιεί ο ΑΔΜΗΕ, συνολικού προϋπολογισμού 2,2 δισ. ευρώ, που θα «προικοδοτηθούν» με 550 εκατ. ευρώ από το Ταμείο και με την ολοκλήρωσή τους το 2029 θα οδηγήσουν στο σβήσιμο των ρυπογόνων ντιζελομονάδων με τις οποίες ηλεκτροδοτούνται τώρα τα νησιά. Προτεραιοποιείται δε η διασύνδεση των Δωδεκανήσων για την οποία ξεκίνησαν πρόσφατα ξεκίνησαν οι διαγωνιστικές διαδικασίες, ενώ οι κατασκευαστικές εργασίες αναμένεται να αρχίσουν στο τέλος του 2025.

Στο σκέλος των ΑΠΕ δρομολογείται η εγκατάσταση μικρών συστημάτων ΑΠΕ (φωτοβολταϊκά με μπαταρία) για αυτοκατανάλωση από οικιακούς καταναλωτές, επιχειρήσεις, αγρότες και δημόσια κτίρια), με συνολικό προϋπολογισμό 270 εκατ. ευρώ εκ των οποίων τα μισά θα προέλθουν από το Ταμείο Μέσα από τη Δράση αυτή αναμένεται να εγκατασταθούν συνολικά συστήματα ΑΠΕ ισχύος 130 MW και αντίστοιχα συστήματα μπαταριών χωρητικότητας 130 MWh, εξοικονομώντας έως και 305.124 τόνους CO2 στη διάρκεια ζωής των έργων.

Περί τα 500 εκατ. ευρώ (εκ των οποίων το 42% θα προέλθει από το Ταμείο) προορίζει η κυβέρνηση για την εγκατάσταση υβριδικών σταθμών με μπαταρίες σε μη διασυνδεδεμένα νησιά, ένα από τα project που θα τρέξει πιο γρήγορα, καθώς υπάρχει ήδη εγκεκριμένο σχήμα κρατικής ενίσχυσης για τη συγκεκριμένη δράση. Στο πλαίσιο αυτό, τους πρώτους μήνες του 2025 θα προκηρυχθούν οι διαγωνισμοί για την ανάπτυξη και λειτουργία υβριδικών σταθμών συνολικής ισχύος 70 MW περίπου στα 5 μεγάλα μη διασυνδεδεμένα ηλεκτρικά συστήματα Ρόδου, Κω-Καλύμνου, Χίου, Σάμου και Λέσβου

Όπως εκτιμά το ΥΠΕΝ, Στα νησιά αυτά αναμένεται να εγκατασταθούν συστήματα ΑΠΕ (φ/β ή/και αιολικά) συνολικής ισχύος μεταξύ 135 και 168 ΜW (αναλόγως του μίγματος των τεχνολογιών, συνδυασμό με συστήματα αποθήκευσης έως και 400 ΜW. Οι υβριδικοί σταθμοί που θα αναπτυχθούν σύμφωνα με τα παραπάνω θα οδηγήσουν σε αύξηση της διείσδυσης ΑΠΕ η οποία σε κάθε αυτόνομο σύστημα, και σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες τεχνολογίες ΑΠΕ θα ξεπεράσει το 30%-40%.

Σημαντική ώθηση αναμένεται να δώσει το Ταμείο Απανθρακοποίησης και στο Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων, καθώς θα δοθεί επιδότηση 30% -με εκτιμώμενο συνολικό προϋπολογισμό τα 880 εκατ. ευρώ- για την ανάπτυξη offshore αιολικού πάρκου σε μία από τις περιοχές προτεραιότητας που έχουν εντοπιστεί στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο. Σύμφωνα με πληροφορίες, προκρίνεται η περιοχή της Κρήτης, ακολουθούμενη από περιοχή Κυκλάδων και περιοχή Δωδεκανήσων. Το μέγεθος του προς υλοποίηση υπεράκτιου αιολικού πάρκου υπολογίζεται σε περίπου 195ΜW.

Να σημειωθεί τέλος ότι ιδιαίτερο βάρος έχει ρίξει το ΥΠΕΝ στην κατασκευή πλειάδας -πάνω από 30 σύμφωνα με τον σχεδιασμό- φραγμάτων και σύνθετων ταμιευτήρων πολλαπλού σκοπού στα νησιά, συνολικού προϋπολογισμού κοντά στα 400 εκατ. ευρώ (εκ των οποίων τα μισά θα προέλθουν από το Ταμείο Απανθρακοποίησης) με διπλό στόχο : Αφενός την ηλεκτροπαραγωγή και αποθήκευση ενέργειας, αφετέρου την καλύτερη διαχείριση των υδάτων μέσω αντιλησιοταμιευτικών μονάδων και έργων αφαλάτωσης.

Διαβάστε ακόμη