Το 2026 αναμένεται να αποτελέσει έτος ορόσημο για την αγορά μπαταριών, δήλωσε ο Σταύρος Σκαρλής, Senior Research Associate της Aurora Energy Research, στο energygame.gr. Η λειτουργία τους θα προσφέρει μια δικλείδα ασφαλείας για τους επενδυτές και το χρηματοπιστωτικό σύστημα, εξασφαλίζοντας τη σταθερότητα του ενεργειακού συστήματος και τη βιωσιμότητα των έργων ΑΠΕ. Η ένταξη των μπαταριών στο δίκτυο, που προβλέπεται να ξεκινήσει στα τέλη του 2025 ή στις αρχές του 2026, αναμένεται να βελτιώσει σημαντικά τη διαχείριση της ενέργειας και να συμβάλει στη μείωση των περικοπών, τόνισε ο κ. Σκαρλής. Ωστόσο, υποστηρίζει πως οι περικοπές δεν αναμένεται να μειωθούν ουσιαστικά πριν το 2025. «Δεν υπάρχει ακόμα σαφής ημερομηνία για το πότε ακριβώς θα σταματήσουν οι περικοπές, καθώς αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η ζήτηση ενέργειας», τονίζει. Και συμπληρώνει πως «η ταχεία διείσδυση των ΑΠΕ καθιστά τις μπαταρίες αναγκαίες για τη σταθεροποίηση του συστήματος και την πλήρη αξιοποίηση της παραγόμενης ενέργειας».

Οι επενδύσεις πρέπει να γίνουν «τώρα»

Η Aurora Energy Research τονίζει ότι τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για τους επενδυτές να εισέλθουν στην αγορά των συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας, καθώς η αγορά βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο. Οι τωρινές τιμές, που ευνοούνται από την παρουσία ακριβών μονάδων, όπως το φυσικό αέριο, τα υδροηλεκτρικά και, σε μικρότερο βαθμό, ο λιγνίτης, δημιουργούν ευκαιρίες κέρδους που δεν θα διαρκέσουν για πολύ. Με την πάροδο του χρόνου, και ειδικά μετά το 2030, τα κέρδη αναμένεται να μειωθούν, καθώς η αγορά θα κορεστεί, όπως ήδη παρατηρούμε στην Αγγλία, όπου οι τιμές έχουν αρχίσει να πέφτουν. Αυτός είναι ένας κίνδυνος που οι επενδυτές πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη, γι’ αυτό και η είσοδος στην αγορά πρέπει να γίνει το αργότερο μέχρι το 2028-2029. Υπενθυμίζεται πως βρισκόμαστε προ των πυλών για τον τρίτο διαγωνισμό αποθήκευσης. Σύμφωνα με την Aurora Energy Research, η απόδοση των υποψήφιων έργων στον επικείμενο τρίτο διαγωνισμό αναμένεται να διαμορφωθεί από 3.5% έως 10.5%. Ο διαγωνισμός για standalone μπαταρίες αφορά έργα αποθήκευσης μπαταριών διάρκειας 4 ωρών και συνολικής ισχύος 200 MW.

Στόχος του ΥΠΕΝ είναι να αναπτυχθούν έργα συνολικής ισχύος έως 2 GW. Με τα νέα έργα αλλά και με τον τρίτο κύκλο των standalone μπαταριών, το σύνολο των έργων αποθήκευσης θα ανέλθει στα 3,5 GW καλύπτοντας μεγάλο μέρος του εθνικού στόχου για 4,3 GW, ως το 2030.

«Η Ελλάδα είναι στη σωστή κατεύθυνση»

Το ΕΣΕΚ προβλέπει 4,3 GW εγκατεστημένης ισχύος από μπαταρίες έως το 2030, και αυτός ο στόχος είναι υπολογίσιμος, σημαντικός και φιλόδοξος, σύμφωνα με πηγές της αγοράς. Η Ελλάδα βρίσκεται ανάμεσα στις πιο γρήγορες αγορές στην Ευρώπη όσον αφορά τη διείσδυση των συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας, και το να επιδιώκει έναν τόσο υψηλό στόχο είναι καθοριστικής σημασίας. Τα 4,3 GW σημαίνουν δύο βασικά πράγματα. Πρώτον, δείχνουν την πολιτική βούληση και τη δέσμευση απέναντι στην αγορά ενέργειας, η οποία αναγνωρίζει την αποθήκευση ως καίριο στοιχείο για την εξισορρόπηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Δεύτερον, αυτός ο στόχος απαιτεί έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό, με αναζήτηση εργαλείων και πολιτικών που θα τον καταστήσουν εφικτό.

Κάνοντας μία μικρή ανασκόπηση της τρέχουσας εικόνας στην αγορά, θα δει κανείς πως μέχρι στιγμής έχουν ολοκληρωθεί δύο διαγωνισμοί για μπαταρίες συνολικής ισχύος 700 MW, ενώ στον τρίτο διαγωνισμό θα προστεθούν άλλα 200 MW. Τον Αύγουστο του 2023, ψηφίστηκε νομοσχέδιο που προβλέπει τη διείσδυση 1,5 GW μπαταριών στο δίκτυο, είτε μέσω fast track αδειοδοτήσεων, είτε μέσω διευκολύνσεων στους όρους σύνδεσης. Επιπλέον, έχουν ανακοινωθεί άλλα 500-600 MW μπαταριών. «Αυτό αποδεικνύει ότι το ΕΣΕΚ κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, δίνοντας σήμα για συγκεκριμένο σχέδιο δράσης. Η Ελλάδα προχωρά σταθερά προς την ορθή κατεύθυνση. Είναι σαφές ότι, με την ταχεία διείσδυση των ΑΠΕ, η μπαταρία γίνεται μονόδρομος για τη σταθεροποίηση του συστήματος και την πλήρη αξιοποίηση της παραγόμενης ενέργειας», υποστήριξε ο κ. Σκαρλής.

Η αγορά αλλάζει μορφή

Σε μια αγορά ενέργειας, τα εποχικά φαινόμενα παίζουν σημαντικό ρόλο, καθώς η παραγωγή και η ζήτηση μεταβάλλονται ανάλογα με την εποχή, επηρεάζοντας τις τιμές και τη διαθεσιμότητα πόρων. Η αγορά αποτελείται από πολλούς stakeholders – developers, επενδυτές και εταιρείες – που επηρεάζονται από αυτές τις μεταβολές. Σήμερα, με τις επιδοτήσεις να τελειώνουν, υπάρχει “ένα μούδιασμα”, όπως ανέφερε ο κ. Σκαρλής, ιδιαίτερα στους developers, καθώς οι όροι σύνδεσης δεν δίνονται εύκολα, δημιουργώντας εμπόδια στην ανάπτυξη νέων έργων. Ωστόσο, η αγορά δεν σταματά, αλλά αλλάζει μορφή και εισέρχεται σε νέο κύκλο ανάπτυξης, υποστηρίζει.

Σύμφωνα με τη θέση της Aurora Energy Research, οι μπαταρίες έχουν τη δυνατότητα να σωρεύουν έσοδα από διαφορετικές αγορές, όπως η χονδρική (αγορά επόμενης ημέρας και ενδοημερήσια) και οι αγορές εξισορρόπησης, προσφέροντας πολλαπλές ροές εισοδήματος. Αυτό καθιστά τις μπαταρίες ιδιαίτερα ευέλικτες και ελκυστικές επενδύσεις, με δυνατότητες απόδοσης (IRR) της τάξης του 6-9%, εφόσον το αρχικό κόστος επένδυσης (CAPEX) και τα λειτουργικά έξοδα (OPEX) παραμένουν σε λογικά επίπεδα. Ωστόσο, αν τα κόστη αυτά είναι υψηλά, η επένδυση μπορεί να έχει μειονεκτήματα, ειδικά αν ο επενδυτής δεν είναι καθετοποιημένος, δηλαδή δεν έχει έλεγχο σε όλα τα στάδια της ενεργειακής αλυσίδας, γεγονός που αυξάνει την εξάρτηση από την αγορά και περιορίζει τις δυνατότητες μείωσης κόστους.

Με την προβλεπόμενη αύξηση της χρήσης συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας έως το 2028, ένας merchant παίκτης μπορεί να πετύχει μια εσωτερική απόδοση επένδυσης (IRR) της τάξης του 6-9%, πιστεύει η Aurora. Αυτή η απόδοση είναι ικανοποιητική, καθώς προκύπτει από την εξισορρόπηση της ζήτησης και της προσφοράς μέσω της αποθήκευσης ενέργειας. Οι merchant παίκτες εκμεταλλεύονται τη μεταβλητότητα των τιμών της ενέργειας, αποθηκεύοντας ενέργεια όταν οι τιμές είναι χαμηλές και πουλώντας την όταν οι τιμές αυξάνονται. Με αυτόν τον τρόπο, επωφελούνται από τις διακυμάνσεις της αγοράς και συμβάλλουν στην ενίσχυση της σταθερότητας του δικτύου, κάτι που καθιστά τις μπαταρίες «κλειδί» για την ενσωμάτωση περισσότερων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

«Στρατηγικό» το «άνοιγμα» στην αγορά μπαταριών

Στους πρώτους δύο διαγωνισμούς για μπαταρίες παρατηρήθηκε πολύ χαμηλό «μπιτάρισμα» (bids), κάτι που δείχνει ότι το κίνητρο για τους συμμετέχοντες δεν ήταν άμεσα η οικονομική αποδοτικότητα. «Οι καθετοποιημένοι παίκτες δεν επιδιώκουν αποκλειστικά το κέρδος από την επένδυση στην μπαταρία», ανέφερε ο κ. Σκαρλής. Αυτό όπως εξήγησε είναι συνδεδεμένο με το γεγονός ότι διαθέτουν ένα μεγάλο χαρτοφυλάκιο από άλλες δραστηριότητες, όπως ΑΠΕ και υδροηλεκτρικά, και αν η επένδυση στις μπαταρίες δεν αποδώσει, θα κερδίσουν από αλλού. Όπως δηλαδή εξήγησε, γι’ αυτούς η επένδυση στις μπαταρίες αποτελεί περισσότερο μια στρατηγική κίνηση. Μερικοί εκτιμούν ότι το κόστος επένδυσης (CAPEX) υποτιμήθηκε, γι’ αυτό και τα bids ήταν χαμηλά, αλλά είναι προφανές ότι κανείς στην αγορά δεν πίστευε πως θα μπορούσε να κερδίσει χρήματα με τόσο χαμηλά νούμερα. «Το κίνητρο ήταν στρατηγικό, δηλαδή να εισέλθουν νωρίς στην αγορά, εξασφαλίζοντας όρους σύνδεσης και αποκτώντας πλεονέκτημα έναντι άλλων παικτών», υποστηρίζει η Aurora.

Η χρηματοδότηση είναι μία σημαντική παράμετρος και σε αυτή την αγορά. Οι επενδυτές και οι τράπεζες αντιμετωπίζουν ένα επιπλέον ρίσκο σε σχέση με πιο ώριμες αγορές, καθιστώντας απαραίτητο έναν στρατηγικό σχεδιασμό και μια ισχυρή δέσμευση από πλευράς πολιτείας και ρυθμιστικών αρχών για την ενθάρρυνση τέτοιων επενδύσεων. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, πάντως, οι μπαταρίες αναμένεται να παίξουν καθοριστικό ρόλο σε αυτή τη μετάβαση, προσφέροντας λύσεις για την εξισορρόπηση του δικτύου, ενώ παράλληλα θα παρέχουν στους επενδυτές ευκαιρίες για βιώσιμες αποδόσεις.

Διαβάστε ακόμη