«Σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες» αποδείχθηκε για τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης η κατάθεση εντός της προθεσμίας που είχε θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (30 Ιουνίου) των Εθνικών Σχεδίων για την Ενέργεια και το Κλίμα, επικαιροποιημένων κατά τρόπο που να είναι συμβατά με την αυξημένη φιλοδοξία των Βρυξελλών για τους κλιματικούς στόχους και δη τη μείωση των εκπομπών CO2 κατά 55% στο τέλος της δεκαετίας σε σχέση με τα επίπεδα του 1990 (Fit for 66).
Μόλις πέντε χώρες σε σύνολο 27, η Δανία, η Φινλανδία, η Ολλανδία και η Σουηδία κατέθεσαν εμπρόθεσμα τα νέα ΕΣΕΚ. Η Ιταλία το κατέθεσε την 1η Ιουλίου, δηλαδή μόλις με μία ημέρα καθυστέρηση, ενώ η Γαλλία επικαλέστηκε για την καθυστέρηση τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές και την (ορατή) προοπτική αλλαγών στην κατεύθυνση της ενεργειακής πολιτικής σε περίπτωση σχηματισμού κυβέρνησης υπό τον Εθνικό Συναγερμό. Η Ελλάδα κατατάσσεται στην πλειοψηφία των «αργοπορημένων» χωρών, καθώς η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας προτίθεται να προχωρήσει σε αρκετές αλλαγές σε σχέση με το προσχέδιο του ΕΣΕΚ που είχε δημοσιοποιηθεί στις αρχές του έτους (π.χ. χαμηλώνει σημαντικά ο πήχης για το υδρογόνο και το βιομεθάνιο, επανεξετάζεται το προτεινόμενο μείγμα αιολικών και φωτοβολταϊκών κ.λπ.) και δεν έχει ακόμα θέσει το νέο κείμενο σε δημόσια διαβούλευση για να λάβει υπόψη και τις παρατηρήσεις της αγοράς.
Ο εκπρόσωπος τύπου της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Τιμ Μακφάι προέτρεψε τις υπόλοιπες 22 χώρες της ΕΕ να καταθέσουν τα δικά τους ΕΣΕΚ το νωρίτερο δυνατό, προσθέτοντας ότι το θέμα της μη τήρησης της προθεσμίας θα συζητηθεί ως επείγον ζήτημα κατά το άτυπο Συμβούλιο των Υπουργών Ενέργειας, το πρώτο επί ουγγρικής προεδρίας της ΕΕ, αργότερα εντός του μήνα. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να ξεκινήσει διαδικασίες σε βάρος των χωρών για μη συμμόρφωση με τη νομοθεσία, μια ιδιαίτερα χρονοβόρα διαδικασία που μπορεί να καταλήξει στην επιβολή προστίμων. Ήδη στο «στόχαστρο» των Βρυξελλών βρέθηκαν η Αυστρία και η Πολωνία που δεν κατέθεσαν την πρώτη εκδοχή των επικαιροποιημένων ΕΣΕΚ στο τέλος του Ιουνίου 2023, ενώ η σχετική διαδικασία «έκλεισε» για τη Βουλγαρία που κατέθεσε με πολύμηνη καθυστέρηση το προσχέδιο ΕΣΕΚ τον περασμένο Φεβρουάριο.
Υπενθυμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αξιολόγησε την πρώτη εκδοχή των νέων ΕΣΕΚ στις αρχές του έτους και βρήκε ότι τα σχέδια των περισσότερων χωρών δεν ήταν αρκετά φιλόδοξα για να οδηγήσουν στην επίτευξη των ευρωπαϊκών στόχων, ή/και δεν περιείχαν συγκεκριμένα και ποσοτικοποιημένα μέτρα προς την κατεύθυνση αυτή. Βρήκε για παράδειγμα ότι εάν τα ΕΣΕΚ δεν άλλαζαν θα κατέληγαν σε μείωση των εκπομπών ρύπων κατά 51% στο τέλος της δεκαετίας έναντι δεσμευτικού στόχου 55% και διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα κατά 39% έναντι στόχου για 42,5%.
Διαβάστε ακόμη