Σε αναζήτηση λύσεων για τα οξυμένα προβλήματα των αυξημένων περικοπών στην παραγωγή πράσινης ενέργειας, την εξάντληση του διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου και των κορεσμό των δικτύων είναι το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, καθώς και οι Διαχειριστές των δικτύων μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας (ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ αντίστοιχα).
Τα συγκεκριμένα προβλήματα τέθηκαν επί τάπητος στην πρόσφατη σύσκεψη που έγινε στο ΥΠΕΝ, παρουσία του Γενικού Γραμματέα Ενέργειας, Αριστοτέλη Αϊβαλιώτη, του συμβούλου του πρωθυπουργού, Νίκου Τσάφου, καθώς και εκπροσώπων του ΑΔΜΗΕ, του ΔΕΔΔΗΕ και της ΡΑΑΕΥ.
Όπως έχει γράψει το energygame.gr, το πρόβλημα των περικοπών θα ενταθεί φέτος και το 2025. Το 2023 απορρίφθηκαν από το σύστημα 228 γιγαβατώρες (GWh) με περικοπές και 23,5 GWh σε επίπεδο προημερήσιας αγοράς, ενώ στο πρώτο φετινό χειμερινό δίμηνο έγιναν περικοπές 14 ωρών, ενώ εκτός προημερήσιας αγοράς βγήκαν περίπου 19 GWh. Για το σύνολο της φετινής χρονιάς, οι εκτιμήσεις είναι ότι οι περικοπές θα ξεπεράσουν τις 500 GWh. Στη σύσκεψη του ΥΠΕΝ αναφέρθηκε ότι φέτος θα ανέλθουν στις 600 GWh, ενώ το 2025 θα προσεγγίσουν τη 1,5 τεραβατώρα (1,5 TWh ή 1,500 Gwh).
Οι αποκλίσεις σε αυτές τις προβλέψεις δεν θα είναι μεγαλύτερες από 10% καθώς είναι γνωστά αρκετά δεδομένα, όπως για παράδειγμα ο χρόνος διασύνδεσης του μεγάλου καλωδίου με την Κρήτη και η ένταξη νέων μονάδων ΑΠΕ στο σύστημα. Από το 2026 και μετά όμως, υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα ως προς το ύψος των περικοπών.
Όπως επισημαίνουν πηγές της αγοράς, μια επιλογή που υπάρχει για την αντιμετώπιση του προβλήματος είναι η αύξηση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων, ώστε να υπάρχει και η δυνατότητα εξαγωγών της περίσσειας πράσινης ενέργειας. Όμως τα έργα ηλεκτρικής διασύνδεσης έχουν ένα χρόνο «ωρίμανσης» της τάξεως των 7-10 ετών, συνεπώς δεν μπορούν άμεσα να βοηθήσουν στην αποσυμφόρηση του συστήματος.
Μια δεύτερη επιλογή, με πιο άμεσα αποτελέσματα, είναι η επιτάχυνση της σύνδεσης στο δίκτυο των έργων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας (μπαταρίες). Σε ό,τι αφορά τα αυτόνομα έργα αποθήκευσης (standalone μπαταρίες) αναμένουν από τον ΑΔΜΗΕ όρους σύνδεσης, έργα ισχύος 12 μεγαβάτ (MW) περίπου. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, απ’ αυτή τη «δεξαμενή», έργα ισχύος 3 GW περίπου, από την Κατηγορία Β μπορούν να υλοποιηθούν με ίδια κεφάλαια, δηλαδή μπορούν να συμμετάσχουν στη χονδρεμπορική ρεύματος, χωρίς να αναμένουν «ταρίφα» από διαγωνισμούς ή άλλη χρηματοδότηση. Αυτά τα έργα πρέπει να λάβουν όρους σύνδεσης, σημειώνουν οι ίδιες πηγές, καθώς μετά χρειάζονται μια περίοδο οκτώ μηνών περίπου για να τεθούν σε λειτουργία. «Το θέμα είναι καθαρά πολιτικό», επισημαίνουν, καταδεικνύοντας την ανάγκη το ΥΠΕΝ να λάβει άμεσα μέτρα προς αυτή την κατεύθυνση.
Από τους δύο διαγωνισμούς για standalone μπαταρίες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα, έχουν πάρει όρους σύνδεσης τα έργα του πρώτου διαγωνισμού, ενώ εκκρεμεί ένας ακόμα διαγωνισμός. Η συνολική ισχύς που θα δημοπρατηθεί εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί κοντά στα 1,700 MW από 1.000 MW που ήταν ο αρχικός σχεδιασμός. Όμως ακόμα και αν υποτεθεί πως το 2030 επιτευχθεί ο στόχος του αναθεωρημένου ΕΣΕΚ για μπαταρίες 3,1 GW θα είναι λίγα για να αντιμετωπιστεί την περίσσεια ισχύος που μπορεί να ανέλθει στα 10 GW κατά τις μεσημεριανές ώρες.
Η πολιτική βούληση ίσως να μην είναι το μόνο ζήτημα για την ταχεία ενσωμάτωση μονάδων αποθήκευσης στο σύστημα, αν και μπορεί να δούμε σύντομα πρωτοβουλίες σε αυτή την κατεύθυνση. Όπως αναφέρουν άλλες πηγές, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι στην «ουρά» των όρων σύνδεσης προηγούνται τα έργα ΑΠΕ που προορίζονται για τις διμερείς συμβάσεις των αγροτών και τη βιομηχανίας (άνω των 1.300 MW συνολικά), τα έργα του προγράμματος ενεργειακού συμψηφισμού «Απόλλων», ισχύος 1,1 GW, τα έργα αποθήκευσης από τους διαγωνισμούς κ.ά. Επιπλέον, επισημαίνεται ότι έργα με μπαταρίες μπορούν να αναπτυχθούν και να λειτουργήσουν γρήγορα, μόνο εφόσον υπάρχει δίκτυο στην περιοχή εγκατάστασης.
Ο βέλτιστος συνδυασμός, κατά τις ίδιες πηγές, είναι ο συνδυασμός των μπαταριών με τη θεσμοθέτηση κινήτρων για τη μεταφορά της κατανάλωσης τις ώρες της ημέρες (11:00 – 15:00) που υπάρχει αυξημένη παραγωγή από τις μονάδες ΑΠΕ. Σε αυτό το πλαίσιο, όπως έχει γράψει το energygame.gr, πρέπει να υπάρξει άμεσα ένα πλέγμα κινήτρων ώστε να επιτευχθεί η σταδιακή προσαρμογή του καταναλωτικού μοντέλου στο μοντέλο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Με άλλα λόγια, να υπάρχουν χαμηλότερες τιμές τη συγκεκριμένη περίοδο της ημέρας έναντι των υπόλοιπων ωρών, ώστε οι καταναλωτές να έχουν συμφέρον να μεταφέρουν τμήμα της κατανάλωσής τους.
Ώθηση σε αυτή την κατεύθυνση θα δώσει και μια οργανωμένη επικοινωνιακή εκστρατεία από το ΥΠΕΝ, κατ΄αναλογία της καμπάνιας για την εγκατάσταση φυσικού αερίου στις κατοικίες, τα προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας, αντικατάστασης των ενεργοβόρων ηλεκτρικών συσκευών κ.ά. Η προσαρμογή της ζήτησης πρέπει να αποτελέσει ένα βασικό πυλώνα της ενεργειακής πολιτικής, καθώς δεν έχει οικονομικό κόστος για τους καταναλωτές, αλλά απεναντίας μπορεί να προσφέρει σημαντικά οφέλη.
