Η συμφωνία για το κλίμα στη Σύνοδο Κορυφής (COP28) στο Ντουμπάι αποτελεί υπόσχεση για την επανάσταση στο παγκόσμιο ενεργειακό σύστημα, καθώς προσεγγίζει το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής από άλλη οπτική, με κύριο αίτημα τον τριπλασιασμό των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ), έως το 2030.
Πιο συγκεκριμένα, περισσότερες από 190 κυβερνήσεις στη διάσκεψη του ΟΗΕ κατέληξαν σε συμφωνία που απαιτεί τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα και τη μαζική επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Το κείμενο στο οποίο συμφώνησαν οι κυβερνήσεις δεν ζήτησε τη «σταδιακή κατάργηση» των ορυκτών καυσίμων που επιδιώκουν πολλές χώρες. Προσεγγίζει το πρόβλημα από άλλη κατεύθυνση, ζητώντας την αύξηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Ειδικότερα, στόχος είναι να τριπλασιαστεί η χρήση αιολικής, ηλιακής και παρόμοιων πηγών ενέργειας, έως το 2030. Οι ειδικοί που διαμορφώνουν το ενεργειακό σύστημα λένε ότι αυτού του είδους η επέκταση θα μειώσει την κατανάλωση άνθρακα, πετρελαίου και φυσικού αερίου, θα ελαττώσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και θα περιορίσει τις ζημιές της κλιματικής αλλαγής.
Απαιτούνται μεμονωμένες αλλαγές σε κάθε χώρα για την επίτευξη του συλλογικού στόχου
Η επίτευξη του στόχου θα απαιτούσε αλλαγές που δεν μπορούν να συμφωνηθούν σε Σύνοδο Κορυφής του ΟΗΕ. Τα ενεργειακά έργα στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες αντιμετωπίζουν ήδη καθυστερήσεις στη σύνδεση με το δίκτυο, υψηλότερο κόστος χρηματοδότησης λόγω των αυξημένων επιτοκίων, μάχες για τη χρήση της γης, ελλείψεις εκπαιδευμένων εργαζομένων και πολιτικές αντιδράσεις.
Οι αποφάσεις που ανακοινώθηκαν στην COP28 δεν είναι δεσμευτικές. Η βασική ιδέα είναι ότι οι χώρες θα αποφασίσουν πώς οι συλλογικοί στόχοι, όπως ο τριπλασιασμός των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, θα πρέπει να ενσωματωθούν στα δικά τους επενδυτικά σχέδια για το κλίμα. Παρά την έλλειψη αυστηρότητας, πολλοί εμπειρογνώμονες λένε ότι η διαδικασία αυτή έχει ωθήσει τις χώρες να αυξήσουν τις φιλοδοξίες τους μετά τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα του 2015, η οποία τους υποχρέωνε να επικαιροποιούν τακτικά τα σχέδιά τους.
«Ο τριπλασιασμός είναι μια μνημειώδης αλλαγή», δήλωσε ο Φραντζέσκο Λα Κάμερα, γενικός διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας με έδρα το Άμπου Ντάμπι. «Δεν έχουμε δομές που να ταιριάζουν 100% με το νέο σύστημα που έρχεται». Η οργάνωσή του υποστήριξε το στόχο του τριπλασιασμού, τον οποίο υιοθέτησαν οι οικοδεσπότες της COP28. Απαιτεί την προσθήκη περίπου 1 Τεραβάτ ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ετησίως, φτάνοντας σε δυναμικότητα 11 Τεραβάτ μέχρι το 2030. Ο κόσμος πρόσθεσε 292 Γιγαβάτ το 2022 και φαίνεται πιθανό να το διπλασιάσει σχεδόν φέτος, λόγω της μαζικής ανάπτυξης στην Κίνα, δήλωσε ο Λα Κάμερα.
Σημαντική εξαγωγική βιομηχανία για την Κίνα οι ΑΠΕ
Για την Κίνα, τη χώρα με τις μεγαλύτερες εκπομπές αερίων στον κόσμο, η υιοθέτηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας -ενώ δεν χρειάζεται να αποκηρύξει τα ορυκτά καύσιμα- προσφέρει έναν τρόπο για να ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια και να μειώσει την ατμοσφαιρική ρύπανση, αυξάνοντας παράλληλα μια σημαντική εξαγωγική βιομηχανία.
«Όλα τα αστέρια είναι ευθυγραμμισμένα για την Κίνα όσον αφορά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας», δήλωσε η Κάθριν Ντίξον, επικεφαλής του Παγκόσμιου Κέντρου Πολιτικής για την Ενεργειακή Μετάβαση στην εταιρεία συμβούλων Bain & Co.
Η βελτίωση της τεχνολογίας είναι ένας ισχυρός σύμμαχος. Το κόστος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχει πέσει κατακόρυφα. Το Rocky Mountain Institute, μια ερευνητική ομάδα που υποστηρίζει την καθαρή ενέργεια, δήλωσε την Τετάρτη ότι η πτώση του κόστους των μπαταριών, σε συνδυασμό με την τρέχουσα παγκόσμια επέκταση της παραγωγικής ικανότητας των μπαταριών, θα επιτρέψει σε τομείς όπως η μεταφορά φορτηγών και η ναυτιλία να χρησιμοποιούν μπαταρίες, μειώνοντας τη ζήτηση ορυκτών καυσίμων.
Οικονομικά εμπόδια στην επίτευξη των κλιματικών στόχων
Ωστόσο, η υποδομή του παγκόσμιου δικτύου δεν είναι έτοιμη. Η επίτευξη των κλιματικών στόχων των χωρών απαιτεί διπλασιασμό των ετήσιων επενδύσεων στο δίκτυο σε περισσότερα από 600 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως έως το 2030, καθώς και προσθήκη ή ανακατασκευή 80 εκατομμυρίων χιλιομέτρων γραμμών μεταφοράς ενέργειας έως το 2040, δήλωσε τον Οκτώβριο ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας.
Επιπλέον, η χρηματοδότηση νέων υποδομών είναι ιδιαίτερα δύσκολη στις αναπτυσσόμενες χώρες, των οποίων οι προϋπολογισμοί έχουν επιβαρυνθεί από τα πολύ υψηλά επιτόκια. Το κείμενο που συμφωνήθηκε στο Ντουμπάι δεν περιείχε πολλές λεπτομέρειες σχετικά με τις νέες ρυθμίσεις χρηματοδότησης που θα βοηθήσουν στη διοχέτευση περισσότερων χρημάτων στις αναδυόμενες οικονομίες.
