Με την κατάθεση πέντε προσφορών για τέσσερις περιοχές στη Βόρεια Ελλάδα ολοκληρώθηκε ο διεθνής διαγωνισμός εκμίσθωσης του δικαιώματος έρευνας εντοπισμού γεωθερμικού δυναμικού, που διενήργησε το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Η αρχική προθεσμία για την υποβολή των φακέλων ήταν η 4η Οκτωβρίου, ωστόσο έπειτα από αίτημα ορισμένων ενδιαφερομένων παρατάθηκε έως την περασμένη Πέμπτη 30 Νοεμβρίου. Πρόκειται για τον πρώτο διαγωνισμό που πραγματοποιείται έπειτα από μια 10ετία και αποτελεί ένα κρίσιμο τεστ για τις προοπτικές αξιοποίησης του γεωθερμικού δυναμικού της χώρας.
Οι τέσσερις περιοχές της Βόρειας Ελλάδας είναι η νότια λεκάνη του ποταμού Στρυμόνα, το δυτικό τμήμα της λεκάνης Δέλτα του ποταμού Νέστου, ο Ακροπόταμος Καβάλας και η νότια λεκάνη Δέλτα του ποταμού Έβρου. Οι υποψήφιοι που τελικά συμμετείχαν στον διαγωνισμό κατέθεσαν περισσότερες από μία προσφορές για κάθε περιοχή.
Τα δεδομένα που έχει στη διάθεσή του το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δείχνουν ισχυρές ενδείξεις ότι στις εν λόγω περιοχές υπάρχουν γεωθερμικά πεδία με θερμοκρασίες άνω των 90 βαθμών, δηλαδή μπορούν να αξιοποιηθούν για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Σε αυτήν την περίπτωση, θα κηρυχθούν εθνικού ενδιαφέροντος και την ευθύνη θα έχει το ΥΠΕΝ, ενώ αν οι θερμοκρασίες είναι μεταξύ 30-90 βαθμών, την ευθύνη θα έχουν οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις. Η αξιοποίηση γεωθερμικού δυναμικού για ηλεκτροπαραγωγή σημαίνει ότι θα πρέπει να γίνουν γεωτρήσεις σε βάθος άνω των 1.000 μέτρων, καθώς μόνο σε αυτό το βάθος παρατηρούνται θερμοκρασίες άνω των 90 βαθμών.
Ενδιαφέρον για συμμετοχή στον διαγωνισμό είχαν εκδηλώσει μεγάλες εταιρείες του εγχώριου ενεργειακού τομέα και σε αυτό το πλαίσιο είχαν αποκτήσει πρόσβαση στο Data Room της Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ), όπου αξιολόγησαν το διαθέσιμο πληροφοριακό υλικό με τα γεωλογικά και γεωθερμικά στοιχεία κάθε περιοχής.
Ωστόσο, τελικά οι περισσότεροι εκ των μεγάλων παικτών επέλεξαν να μην καταθέσουν προσφορές, μολονότι κάποιοι εξ αυτών είχαν ζητήσει παράταση της σχετικής προθεσμίας. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, αυτή η εξέλιξη οφείλεται εν μέρει και στο γεγονός ότι η προκήρυξη του διαγωνισμού από την προηγούμενη πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ ήταν εσπευσμένη, ενώ δεν υπήρξε οργανωμένη προβολή στο εξωτερικό των επενδυτικών ευκαιριών που προσφέρουν τα συγκεκριμένα γεωθερμικά πεδία.
Η επένδυση στη γεωθερμική ηλεκτροπαραγωγή είναι εντάσεως κεφαλαίου και -θεωρητικά τουλάχιστον- είναι η πιο κερδοφόρα για τους επενδυτές. Ανάλογα με το business plan του κάθε επενδυτή, από την εκμετάλλευση του πεδίου μπορεί να περισσεύει θερμική ενέργεια, η οποία θα αποτελεί πρόσθετη πηγή εσόδων.
Πάντως, δεδομένου ότι οι ελληνικές εταιρείες δεν διαθέτουν εμπειρία στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από γεωθερμικό πεδίο, εκτιμάται ότι σε δεύτερη φάση θα υπάρχουν συνέργειες με μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού που διαθέτουν τη σχετική τεχνογνωσία.
Συμβάσεις για 30+20 έτη
Μετά την εξέταση των δικαιολογητικών που προσκόμισαν οι ενδιαφερόμενοι επενδυτές θα ακολουθήσει η αξιολόγηση των τεχνικών-οικονομικών προσφορών εντός των επομένων δύο μηνών (50 εργάσιμες ημέρες).
Η σύμβαση μίσθωσης δικαιώματος έρευνας είναι 5ετούς διάρκειας, ενώ μπορεί να παραταθεί μονομερώς από τον μισθωτή έως 2 επιπλέον έτη. Εφόσον επιβεβαιωθούν οι ενδείξεις που είναι διαθέσιμες για την ύπαρξη αξιόλογου γεωθερμικού δυναμικού, τότε θα ακολουθήσει η πράξη χαρακτηρισμού του συγκεκριμένου πεδίου με Υπουργική Απόφαση και εν συνεχεία θα υπογραφεί η σύμβαση μίσθωσης του δικαιώματος εκμετάλλευσης. Η σύμβαση αυτή έχει διάρκεια 30 έτη, ενώ μπορεί να παραταθεί μονομερώς από τον μισθωτή έως 20 επιπλέον έτη.
Η πλήρης αξιοποίηση του γεωθερμικού δυναμικού της χώρας τόσο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας όσο και για αγροτικές χρήσεις (κάτι που συμβαίνει ήδη κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα) αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα στοιχήματα της εγχώριας ενεργειακής πολιτικής. Η γεωθερμία είναι μια Ανανεώσιμη Πηγή Ενέργειας που μπορεί να καλύψει ανάγκες σε 24ωρη βάση, καθώς σε αντίθεση με άλλες ΑΠΕ, όπως είναι η αιολική και η ηλιακή ενέργεια, δεν εξαρτάται από τις καιρικές συνθήκες.
Το γεωθερμικό πεδίο είναι μια υπόγεια περιοχή στην οποία συσσωρεύεται νερό το οποίο θερμαίνεται κατά την επαφή του με τα πετρώματα. Με τη γεώτρηση αντλείται το θερμό νερό, το οποίο συνέχεια χρησιμοποιείται σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, όπως είναι μεταξύ άλλων η παραγωγή ρεύματος, η θέρμανση και ψύξη κτιρίων και αγροτικών εκμεταλλεύσεων, η ξήρανση προϊόντων και η αφαλάτωση.
Το γεωθερμικό δυναμικό της χώρας εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 1 γιγαβάτ (GW) σε ό,τι αφορά την ηλεκτροπαραγωγή και σε 2,5 GW για παραγωγή θερμικής ενέργειας. Στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) εκτιμάται ότι η εγκατεστημένη ισχύς των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής από γεωθερμικά πεδία μπορεί να ανέλθει έως τα 100 MW έως το 2030.
Κρίσιμο ρόλο στην επίτευξη αυτού του στόχου θα παίξει η ΔΕΗ Ανανεώσιμες, η οποία κατέχει δικαιώματα στη Λέσβο, τη Μήλο, τη Νίσυρο και στα Μέθανα. Πιο «ώριμη» περιοχή είναι η Λέσβος, ένα νησί με πλούσιο γεωθερμικό δυναμικό. Στην περιοχή της Στύψης, στο βόρειο τμήμα της Λέσβου, φαίνεται από πρόσφατες έρευνες ότι υπάρχει αξιόλογο δυναμικό για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, με τοπικούς παράγοντες να εκτιμούν ότι θα μπορούσε να στηθεί μονάδα ισχύος έως 6 MW, που θα καλύπτει περί το 7% της κατανάλωσης ρεύματος του νησιού.
